akabi hikayesi

• tarihin retrospektif ve milliyetçi okuması sonucu göz ardı edilen, bu coğrafyanın ve toplumunun, ilk romanı. şemseddin sami'nin taaşşuk-ı talat ve fitnat'ını ilk roman diye sunmak resmen ırkçılıktır. ermeni de o dönem bu toprakların sakini ve toplumsal hafızasının belirlediği (belirleyen de) bir öznesiydi.
  
  johann strauss, vartan paşa tarafından yazılan akabi hikayesi'nin, ermeni harfleriyle 1851 yılında basıldığını ve "özgünlük iddiasının sağlam temelleri olduğu anlaşılan" bir kitap olduğunu anlatıyor; "bu nedenle, bu ermeni türkçesi yapıt en azından şimdilik türkçe yazılmış ilk roman olarak kabul edilmelidir" diyor.
  
  akabi, rumca kadın adı olan "agapi"nin (batı) ermenice biçimidir. dikkate değer bir biçimde kitap ermeniceye ancak bir yüzyıl sonra çevirilmiştir.