hamburger

• 'ham' kelimesinin ingilizce'deki anlamı "domuzun bacağının üst kısmından tuzlanarak ve kurutularak yapılan yemek" demektir. (vallahi) ama hamburger domuz etinden yapıldığı için bu ismi almamıştır. hamburgerin tarihi orta asya'ya tatar diye bilinen türktoplumlarına kadar uzanır. o zamanlar savaşçı tatar atlıları çiğ et yitorlardı. zamanla bu eti eğerlerinin altında koyduklarında, uzun seferlerde atın hareketleri sonucunda bu etin bir şekilde az da olsa piştiğini ve daha kolay çiğnenebilir hale geldiğini keşfettiler.
  yıllar geçtikçe, asya steplerindeki uzun seferlerinin sonucunda bu eti eğerin altından çıkarttıklarında ona tuz, biber ve soğan da ilave ettiler ve sonunda bugünkü bilinen tatar bifteği ortaya çıktı.
  almanya'nın hamburg şehrinden bir tüccar, ticaret amacı ile gittiği orta asya'da 19. yüzyıl ortalarında tatar bifteğini görür ve almanya'ya getirerek hamburg bifteği olarak sunar eşşolueşşek. daha sonraları bir aşçı bu eti kızartarak servise sunar ve ona "hamburg'a ait" anlamında "hamburger" adını verir.
  hamburger almanya'yı iki yolla terk eder. yine 19. yüzyılda bir fizikçi ve aynı zamanda yemek geliştirme uzmanı olan dr. j. h. salisbury hamburgeri ingiltere'ye getirir. salisbury sağlıklı bir yaşam için günde üç kere, önceden sıcak su ile yıkanmış biftek yenilmesi gerektiğine inanıyordu. bu şekilde hazırlanan hamburgere ingiltere'de "salisbury bifteği" adı verildi. dikkat ederseniz tatarların adı bile anılmaz oldu....
  diğer yolla ise, 19. yüzyılın sonlarında alman göçmenleri ile amerika'ya gitti. hamburger etinden yapılan köftelerin ismi burada hamburger olarak yerleşti. yani tarihin hiçbir safhasında hamburgerin içinde domuz eti olmadı. gerisin geriye türkiye'ye dönüldüğünde ise tarihinin atalarımıza dayandığını bilmeyenler geleneksel damak tadımıza uygun olmadığını öne sürdüler.
  bu arada belirteyim ki, birinci dünya savaşı sonrası amerika'da ingilizce'deki alman kökenli kelimeleri ayıklamak için yapılan çalışmada, hamburgerin ismi de "salisbury bifteği" olarak değiştirilmeye çalışıldı, ama tutmadı.
  
  bir dahaki sefere büyük seçim isterken umarım bunlar aklınıza gelir...