david hume

• söylendi mi bilmiyorum fakat david hume bağlamında nedenselliğe ilişkin genel bir yanılgı var. hume, nedenselliği kökten reddetmez. onun nedensellikle olan davası, olmuş olanın nedeni değil, olacak olanın nedenine yöneliktir. yani bir olayın veya durumun bir nedeni olabilir, vardır demekte hiçbir sorun yoktur fakat aynı neden devreye girdiğinde yine aynı olay veya durum vuku bulacak diye bir şey yoktur der. nedenselliğin "zorunluluk" kısmını kabul etmeme yanında, gerçekleşecek olanın nedeninin gerçekleşmiş olanın nedeni olmayacağını söyler. daha basit bir ifade ile; ğ olayının nedeni x olabilir. fakat yeniden bir x nedeni ortada olduğunda yine ğ olayı gerçekleşecek diye bir kaide yok.
  
  burada bunun alışkanlık olduğunu söylemesinin nedeni de açıkça görülebilir: olmuş olanları her zaman bir nedenle açıkladığımızdan nedensellik bir alışkanlık olur.
  
  en nihayetinde bazılarının "nedenselliği nedensellik kullanarak eleştiriyor" gibi bir söylemde bulunduğunu gördüğümüzde, ilkin onların, bu ayrımı yapamadığını ve hume düşüncesindeki "deneyim"i gözden kaçırdığını söyleyebiliriz.
  
  "fakat böyle söylendiği için hep bunları söyleyecek değiliz" gibi humecu bir şaka ile entry sonlanır.