transport phenomena

• benzer temel ilkelerle açıklanabilen bir takım fiziksel olguların bütününe verilen ad. türkçeye aktarım olayları veya taşınım olayları olarak çevrilebilir, ancak genellikle ingilizce ismiyle anılır. aslen sadece kimya mühendisliği yüksek lisans programlarında okutulmaz. kimya mühendisliği, makina mühendisliği, uçak mühendisliği, uzay mühendisliği, gemi inşaat mühendisliği, inşaat mühendisliği gibi çeşitli mühendislik dallarında lisans aşamasında da incelenir, ama transport phenomena adı altında değil.
  
  nedir aktarım olayları? ısı aktarımı, kütle aktarımı ve momentum aktarımı (sonuncusunun bir adı daha vardır: akışkanlar mekaniği). bu üç konu, ayrı ayrı dersler olarak çeşitli mühendislik programlarının lisans eğitimlerinde yer alırlar. kimya mühendisliğinde bu üç olayın üçü de eşit derecede önemlidir ve kimya mühendisliğinin mantığı da bu olaylar üzerine kuruludur. makina mühendisliğinde kütle aktarımı biraz daha geri plandadır, inşaat mühendisliğinde momentum biraz daha ön plandadır ama taşınım olayları inşaat mühendisliğinde çok ön planda değildir falan diye biliyorum. yalan konuşmayayım şimdi, ben kimya mühendisiyim, diğerleri hakkında saçmalıyor olabilirim.
  
  peki niye bu üç şey tek bir kümeye toplanmıştır? çünkü üçü de aynı mantıkla işler, hatta temel olaylarının denklemleri aynıdır. ısı yerine kütle konulur, iletkenlik yerine difüzivite katsayısı konulur falan, hoop, ısı aktarımının denklemi oldu sana kütle aktarımı denklemi. her olayı ifade eden denklemler aynı olmasa da, üç olayın problemleri genel olarak aynı yaklaşımlarla çözülebilir. (bkz: kabuk metodu)
  
  lisansta görülen derslerle yüksek lisansta görülen ders arasındaki fark ise şudur: lisansta girersiniz kütle aktarımına, sadece kütle aktarılır, paşa paşa yaparsınız. ısı aktarımında cisimler durur, siz geçen ısıya bakarsınız. akışkanlar mekaniğinde sıcaklık farkıyla heterojenlikle uğraşmazsınız. ne zaman ki yüksek mühendis olmaya kalkarsınız, o zaman derler ki size "bunların ikisi de aynı anda olur, üçü de aynı anda olur. al bakalım şimdi çöz."