freeze dried

• modern mumyalama, kuru dondurma işleminden geçirilmiş. (bkz: liyofilizasyon)
• kuru dondurulmuş anlamına gelen terim. özellikle amerika'da günden güne yaygınlaşmakta, öyle ki süpermarketlerin her bir köşesinde farklı bir kuru dondurulmuş meyveye rastlamak mümkün. yüksek oranda enerji gerektiren kuru dondurma sürecinde, örneğin 1,4 tonluk gıda 18-20 saat süren dondurma işlemi sonucunda 400 kg ağırlığa ulaşıyormuş. ayrıca kuru dondurma yöntemi ilk olarak 13. yüzyılda inkalar tarafından patates ve et kurutmakta kullanılmış. (bkz. kuru dondurulmuş gıdalar hakkında bilmeniz gereken 7 gerçek)
• freeze drying, gıdaların dondurulduktan sonra içerisinde katı halde bulunan suyun düşük basınç altında süblimleştirilmesi işlemine verilen isim. gıda bu sayede taze tadından hiçbir şey kaybetmiyor. değişik bir şey, müthiş bir tad.
  
  bir de şöyle bir şey var:
  
  (bkz: astronaut ice cream)
• freeze dried ürünler taze ürünün tüm özelliklerini korur. proses verimi her ürüne göre değişmekle birlikte ortalama 1/10’dur.
• (bkz: dondurarak kurutma)
• liyofilizasyon veya dondurarak kurutma, ürünün dondurulmasını, basıncın düşürülmesini ve daha sonra süblimasyonla ürün içindeki donmuş suyun çıkarılmasını içeren ve düşük sıcaklıkta gerçekleştirilen dehidrasyon işlemidir.
• amerikalı birkaç youtuber'ın paylaşımlarından yola çıkarak şunları söyleyebilirim;
  gıda lojistiğini felce uğratıp, durduracak, büyük deprem, savaş, nükleer saldırı gibi felaket senaryoları için evinizde tedarikli olmak istiyorsanız, yiyeceklerin suyunu tamama yakın uçurarak uzun yıllar muhafaza etmeyi mümkün kılan yöntem.
  örneğin, bu yöntemle suyunu uçurduğunuz yumurtaları (bir nevi kristalize oluyorlar) aylar sonra su ilave ederek, çırpılabilir kıvama getirip, omlet olarak pişirebiliyorsunuz.
  ülkemizde ev tipi olan makinesini göremedim ama büyük miktarlarda fabrikasyon imalat için satış yapan firmalar var. nitekim, bazı meyvelerin cipsi adı altında piyasaya da girmişler.
  merak edenler için yabancı kaynaklı bir kaç video linki:
  freeze drying vs. dehydrating how are they different?
  tavuk kurutan bir beyefendi
  peynir kurutma
  kırmızı et/kıyma vb kurutma
  domates kurutma 1
  domates kurutma 2
• memlekette bu tarz işlere neden kafa yoran yok diyordum hep. üstelik, devlet bu alandaki gelişmelere deli gibi hibe veriyorken. az önce, innovation for development'ın youtube sayfasında bu konuya kafa yoran genç bir kadın girişimciye denk geldim. hanımefendi tane tane yalın bir dille hem süreci hem de dünyadaki israf boyutunu açıklamış.
  
  merak edenler buyursun linke
  
  videoda her yıl 214.000.000.000 tl'lik gıda ısrafı yapıldığından bahsediliyor. daha da fazlası bu ürünlerin çoğu dolabımıza bile ulaşmadan çöp oluyormuş. bu veri ışığında düşününce umut verici bir gelişme.