kayseri ağzı

• kayseri ve yöresine has, konuşma biçimi.
  
  bu ağzın kuralları ile bir takım örnekler vermek gerekirse:
  
  türkçe’de sözcüklerin başlarına gelen “k „ harfi bu güne kadar “g „ harfi gibi söylene gelmiştir. meselâ :
  
  kız - gız
  kamyon - gamyon
  kayseri - gayseri
  kalem - galem
  kara - gara
  kondansatör - gondansatör
  
  bazı "t"ler "d olmuştur":
  tabak - dabak
  
  bazen de r harfinin yerinede i harfi kullanmışlardır.
  
  rıza - ırıza
  rakı - irakı
  radıo - iradıyo
  raf - iraf
  
  gibi sözcüklerde olduğu gibi.
  
  bazende ikinci hecedeki "u", "ı" ya dönüşür:
  armut - armıt
  kavun - gavın
  karpuz - garpız
  
  yalınız unutmamak gerekir, konuşurken cümlede kullanılan sözcüklerdeki harflerin, söylenişlerinin değişik olması, o kelimenin manasının değişeceği anlamına gelmez. diğer taraftan kendine özğü bir konuşma biçimi olup anadolu’nun diğer bölgelerinde bilinen bu ağızın tanınan ve güldürü ustalarının tiyatro sanat eserlerine konu olan ayrı bir özelliğide vardır. birkaç örnek vermek gerekirse ;
  
  nörüyon .. ? - ne yapıyorsun ?
  nire gidiyon ..? - nereye gidiyorsun ?
  gadanı alıyım..
  abooo...!
  aaazını yidiğim...
• gayserilinin mektubu:
  
  gardaşım hacı hasan,
  
  evelâ selam ider, gözlerinden öperim. iyisin inşallah. bizi sorarsan iyiyik.
  geçen bazar günü, sabahınan, bağın dabanında hassüyüngilinen otururken, aşşağı gonşu bağdan, bi lüllülüm goptu. goptuk vardık hacanımınan gelin, birbirine düşmüş; eğsik artık söylüyorlar birbirlerine. hacemmi, arada galmış yazık. gelin gaynanaya bağırıyor, gaynana da geline cüvap viriyor...”çişitsiniz, çişit!..” diyor.
  
  gelin, hacanıma, anası evinde öğrendiklerini sıralıyor:
  
  gaynanayı nitmeli
  medimandan yitmeli
  tangal mangal olurken
  geçip keyfine bakmalı.
  
  gaynanayı nitmeli
  gaynar gazana atmalı
  yandım gelin dedikçe
  altına odun atmalı.
  
  gaynanalar arsız olur
  eli yüzü nursuz olur
  hergün ağşam hırsız olur.
  gaynanan gazan garası
  görümce allah belası
  altı ayda bir gör
  iki gözünü kör gör
  
  gaynananın adı hörü
  kör ossun gözünün biri
  hotlak garı benden diri
  hayna hayna
  galk goca garı sen de oyna
  ilane başlım sen de oyna
  sarımsak dişlim den de oyna...
  
  gelin bööle çemkiriyor; idiş idiş idişiyor. gaynana da ona cüvap verdi:
  
  penceresi demir gelin
  ne buyundun emir gelin
  oğlanı ben doğurdum
  gel g.tümü kemir gelin...
  
  bunları duyunca ateşlerin hacemmiyinen vardık. gaynatayı aldık, geldik. hacanımı da gadınlar götürdüler. gızın babasına haber savıldı, o da geldi. “oğlan askerden gelene kadar bizde dursun.” didi. aldı gızını gitti.
  
  işin aslını aradık ki gelin, bebiyi severkenez:
  
  “bu ne soy, bu ne huy
  tay gibi anası, fidan gibi babası
  efendi efendi dayıları
  cici cici teyzeleri
  dingil gazık amıcaları
  yamru yumru ameleri
  ay yüzlü annennesi
  dümbek g.tlü babannesi.”
  
  diyesiymiş. gaynana da bunları duyunca, cini depesine toplanmış. zaten bu gelini ezelebet sevmezdi gaynana...
  
  bebiykenez geline şööle dirdi hacanım:
  
  “yarın büyünce kimin evini yikacağan aceba?”
  
  oğlan eskerden gelince ayrıldılar. hacanım temelli hacemmiye, şiveyi şiveyi söylüyerek, adamı doldurdu. hacemmi, oğlunun evine ipiyce zaman basmadı.
  
  bayramda oğlanı aldık, vardık. anası elini vermiyor. hacemmi, bi şey dimedi, elini öptürdü. aşağıdan hacanım muhal muhal geldi. zorunan, oğlana elini virdi, tekrar aşağı indi. aşağıdan hacanımın sesi geldi:
  
  garşıdan gelir güveem
  gıf gıf eder eğem
  elli dene oğlum olsa
  ille güveem ille güveem
  
  oğlan gızdı, kalkdı: “biz gidek ağa, güvesi olanın oğlu olmazmış!” didi, gitti.
  
  oğlan tüken açacak, parası yok; hacemmiye vardım: “ıcık gidor vir; oğlanın durumu malum” didik. hacemmi daha ben dimeden: “o, yileğenin yingesi geline, bir şey virmem” didi. “ilalem ne dir?” dirkene, hacemmi: “viriyim ama, hacanım duymasın!” didi. neyse, işi biçimine dıhdık, oğlan hırıdını çevirmeye başladı.
  
  zaten hep bööle olur. oktada var yayda da. düzelir baağh!..
  
  işte bööle gardaşım. tekrar selam eder gözlerinden öperim.
  
  gardaşın şavkı
  
  * bu metin, kayseri büyükşehir belediyesi kültür yayınları arasında çıkan “kayseri ağzı lll – kâzım yedekçioğlu” isimli eserin “erkeklerin kayseri ağzına örnekler” başlıklı kısmından (sayfa 163 – 164) iktibas edilmiştir.
• (bkz: kayseri mantısı)
• -dölek dur gız!
  
  bi de
  
  -bi işi sepli yapsan noolur..
  
  bu cümlelerde dölek ve sepli kelimeleri "doğru, düzgün" anlamına gelmektedir.
• (bkz: tevatir)
  (bkz: içesine)
  (bkz: yiğin zollu)
• (bkz: orta anadolu dili ve edebiyatı)
• üstünde dudak, altında çene bulunduran kayserili organıdır. en basitinden ses çıkarmaya, en kapsamlısından tartışma yaratacak sözler söylemeye muktedir olan bir organdır. genelde pastırma girer içeri bir de mantı.. evettir.
• ortaım^*
  nöördün^*
• pervaz - pevraz
• ortaam arkadasim anlaminda yayginca kullanilir
  bi de gadani alirim vardır.
  
  gada bok demektir
  
  bir de garip kelimeleri vardir, mesela cevizli sucuk adli besine kedi bacagiderler
  
  bi de kete gibi kiz terimi kullanilir,yeyip yeyip semirmiş gacılara.