münir özkul

• gerçekten büyük oyuncudur kendisi.rolünü layıkıyla yaptığını oynarken bakışları bile hisettirir
• son birkaç ayda iki defa yaşayıp yaşamadığı konusunda tereddüt eden ben, münir özkul'un yüzünü görmek istiyorum.
• türk sinema tarihinin en değerli oyuncuları arasında yer almış kişidir.
  filmleri
  
  üçüncü selim'ın gözdesi 1950
  barbaros hayrettin paşa 1951
  evli mi bekar mı 1951
  lale devri 1951
  yavuz sultan selim ve yeniçeri hasan 1951
  edi ile büdü 1952
  edi ile büdü tiyatrocu 1952
  balıkçı güzeli / 1002. gece 1953
  bir aşk hikayesi 1955
  tuş / bir aşk hikayesi 1955
  miras uğrunda 1956
  kalbimin şarkısı 1956 münir
  altın kafes 1958
  iftira 1958
  gurbet 1959
  taş bebek 1960
  bir bahar akşamı 1961
  yumurcak 1961
  yaman gazeteci 1961
  kahreden kurşun 1965
  kan gövdeyi götürdü 1965
  senede bir gün 1965
  kart horoz 1965
  bilen kazanıyor 1965
  seveceksen yiğit sev 1965
  şoför nebahat bizde kabahat 1965
  şekerli misin vay vay 1965
  yalancının mumu 1965
  inatçı gelin 1965
  cezmi band 007.5 1965
  gönül kuşu 1965
  dokunma bozulurum 1965
  bir millet uyanıyor 1966 tilki onbaşı
  fakir bir kız sevdim 1966
  aşkın kanunu 1966
  seni sevmiyorum 1966
  ben bir sokak kadınıyım 1966
  denizciler geliyor 1966
  çifte tabancalı damat 1967
  elveda 1967
  sürtüğün kızı 1967
  yaşlı gözler 1967
  nilgün 1968
  artık sevmiyeceğim 1968
  kalbimdeki yabancı 1968
  kezban 1968
  kanlı nigar 1968
  istanbul'da cümbüş var 1968
  kara gözlüm efkarlanma 1968
  yayla kartalı 1968
  sevgili babam 1969
  bana derler fosforlu 1969
  uykusuz geceler 1969
  gelin ayşem 1969
  nisan yağmuru 1969
  sevdalı gelin 1969
  ayşecik'le ömercik 1969 sansar nuri
  fakir kızı leyla 1969 evin kahyası
  şoför nebahat 1970
  son kızgın adam 1970
  dikkat kan aranıyor 1970
  kalbimin efendisi 1970
  kara dutum 1970
  arım, balım, peteğim 1970
  bütün aşklar tatlı başlar 1970
  hayatım sana feda 1970
  tatlı meleğim 1970
  seven ne yapmaz 1970
  yumruk pazarı 1970
  ali ile veli 1970
  allı yemeni 1970
  berduş kız 1970
  dönme bana sevgilim 1970
  küçük hanımefendi 1970
  yavrum 1970
  bebek gibi maşallah 1971
  senede bir gün 1971
  son hıçkırık 1971
  solan bir yaprak gibi 1971
  beklenen şarkı 1971
  gönül hırsızı 1971
  donkişot sahte şövalye 1971
  hayatım senindir 1971
  hayat sevince güzel 1971
  yedi kocalı hürmüz 1971
  beyoğlu güzeli 1971
  kezban paris'te 1971
  aşk uğruna 1971
  aşk hikayesi 1971
  ayşecik ve sihirli cüceler rüyalar ülkesinde 1971
  beyaz kelebekler 1971
  ibiş gangsterlere karşı 1971
  işte deve işte hendek 1971
  kadifeden kesesi 1971
  tophaneli murat 1971
  o ağacın altında 1972
  üç sevgili 1972
  tatlı dillim 1972
  sev kardeşim 1972
  karamanın koyunu 1972
  ver allahım ver 1972
  yiğitlerin kaderi 1972
  oh olsun 1973
  yalancı yarim 1973
  çulsuz ali 1973
  izdırap 1973
  niyet 1973
  şaban istanbul'da 1973
  mavi boncuk 1974 baba yaşar
  hasret 1974
  salak milyoner 1974
  yaşar ne yaşar ne yaşamaz 1974
  beş tavuk bir horoz 1974
  gariban 1974
  beş milyoncuk borç verir misin 1975
  işte hayat 1975
  gece kuşu zehra 1975
  gülşah 1975
  hababam sınıfı 1975 kel mahmut
  hababam sınıfı sınıfta kaldı 1975 kel mahmut
  bizim aile / merhaba 1975 yaşar
  aşk dediğin laftır 1976
  hababam sınıfı uyanıyor 1976
  aile şerefi 1976
  cennetin çocukları 1977hasan
  hababam sınıfı tatilde 1977 kel mahmut
  gülen gözler 1977
  neşeli günler 1978
  hababam sınıfı dokuz doğuruyor 1978
  erkek güzeli sefil bilo 1979
  gelinciklerim 1979
  aşkın gözyaşları 1979
  banker bilo 1980
  ibişo 1980
  deliler koğuşu 1981
  gırgıriye 1981 emin
  gırgıriyede şenlik var 1981 emin
  bizim sokak 1981
  görgüsüzler 1982
  gazap rüzgarı 1982
  beni unutma 1982
  bir yudum mutluluk 1982
  islak mendil 1982
  talih kuşu 1982
  ağlayan gülmedi mi? 1982
  altın kafes 1982
  buyurun cümbüşe 1982 kamil bey
  adile teyze 1982
  şıngırdak şadiye 1982
  gırgıriyede cümbüş var 1983 emin
  şaşkın ördek 1983
  dostlar sağolsun 1983
  ilişki 1983
  kızlar sınıfı 1984
  şaşkın gelin 1984
  gırgıriyede büyük seçim 1984 emin
  geçim otobüsü 1984
  çaresizim 1984
  büyük günah 1985
  ya ya ya şa şa şa 1985
  deliye hergün bayram 1985
  çalınan hayat 1985
  duyar mısın feryadımı 1985
  sarı öküz parası 1985
  milyarder 1986
  kızlar sınıfı tatilde 1986
  allı dudaklım 1986
  ana kucağı 1986
  babalar da ağlar 1986
  dayak cennetten çıkma 1986
  elmayı kim isırdı 1986
  afife jale 1987
  kuşatma 2 / şok 1987
  aile pansiyonu 1987
  günah 1987 ömer
  kadersiz kullar 1987
  yaşamaya mecburum 1987
  yıllar 1987
  arabesk 1988
  acı gurbet 1988
  a ay 1988
  nasreddin hoca 1993
  ay işığında saklıdır 1996
  
  (bkz: http://www.sinematurk.com/kisi.php3?kkodu=1846)
• rol aldigi aile filmlerini yuz kere izlememe ragmen yine de kanali degistirmeyip tekrar tekrar izledigim, gencligini hayal edemedigim, dogustan yasli oldugunu dusundugum oyuncu.
• oynadığı filmlerde rol yapmaktan öte, birebir yaşamış intibası uyandıran yeşilçamın emekçilerinden güzide insan. genellikle hep babacan, fedakar ve aile kavramlarına değer veren baba rollerinde görmüş ve hayranlıkla izlemişizdir.
  
  oyunculuğa soyunanların kesinlikle sinema hayatı hakkında bilgi edinmesi gerektiğini düşündüğüm, kitap gibi bilgi kazandırabilecek üstad. adile naşit ile olan uyumluluğu, sinema tarihine kazınmış en önde gelen beraberliklerdendir. yüzündeki saf ve bir o kadar mağrur duruşu, bakışlarıyla bile insanı etkileyen cinsten.
  
  aynı döneme denk gelen hulusi kentmene nazaran, çoğunlukla fakir ve ailesi uğruna yaşamını biçimlendirmiş rolleri sergilemiştir. ve sanırım bu özelliği kendisini bir adım daha öne geçirmeyi sağlamıştır.
  
  gülen gözler filminde vecihi ile girdiği diyaloglar bugün bile insanı güldürmeye yeter.
• büyük,duygu yüklü sanatcı.yeri geldiğinde güldürmeyi,yeri geldiğinde aglatmayı bilen tiyatrocu
• yoksulların kralı, yaşar usta'sı, münir ağabey'i.
  fakir ama onurlu denince derhal aklımıza gelen büyük aktör, tiyatro dehası. fedakarlık, dürüstlük, kadirşinaslık, hamiyetperverlik, alicenaplık, kalendermeşreplik, dirayet, feragat, tevazu, kanaat, haksızlığa itiraz, tokgözlülük, helalilik (bkz: harami), samimiyet, bağışlayıcılık... bütün bunları biz münir özkul'un yeşilçam filmlerinde canlandırdığı karakterlerden öğrendik.
  
  münir özkul, bize bu ülkeyi bütün çocukları, gençleri, anneleri, ağaçları, dereleri, ihtiyarları, dağları... ile birlikte omuzlayıp kaldırmanın formülünü gösterdi. hiç kuşkum yok ki, münir baba tam da o canlandırdığı insanların inceliğini taşıyor. bu kadar derin, bilgece, insanı aşka, haranlığa sürüleyen bir ifadeyi dünya sinemasını didik didik etseniz yine bulamazsınız.
  
  mesela müteveffa marcello mastroianni'nin sözgelimi stanno tutti bene'de münir özkul'un oyunculuğuna yaklaştığı söylenebilir mi? her neyse... kıyaslamakla da olmayacak.
  
  münir özkul bir türkiye haritası gibi... aziz kardeşim... münir baba'nın ellerinden hürmetle öpüyorum.
  
  son olarak da diyorum ki: "ah bu hayat çekilmez / sen olmasan mahmut / ah bu çile çekilmez..."
  
  not: yahu adile naşit'le de hakikaten leyla ile mecnun gibi yakışıyorlardı, değil mi?
  
  (bkz: hey gidi günler)
  (bkz: yalan dünya her şey bomboş)
• sevdiginiz insanların bildiginiz halleri vardır. onları her gozlemlediginizde icinizi bir yakınlık hissi kaplar. mesela en yakın dostunuz heyecanlı bir sey izlerken yanagının icini ısırıyorsa, siz bunu gozlemleyecek ve bilecek kadar onun yakını oldugunuzu hissedersiniz. tanıdık ve bildik olmanın güveni, ictenligi... enteresan bir histir, sevgilinizin cayına sekeri mutfakta atmak gibi...
  
  kafasını veya alnını sıvaslaması da iste boyle bir munır ozkul klasigidir. elinde hep kasketi vardır bu sahnelerde. genelde bir surprızle karsilastiginda, sevindiginde eli kafasına gider. sevincinden elini kolunu nereye koyacagını bilemeyen cocuklar gibidir. bazı zamanlarda da isin icinden cıkamadıgında goturur elini kafasına. soyle bir sıvazlayıp "yahu ne yaptınız cocuklar" babında bir seyler soyler, eger acı bir olayla karsı karsıyaysa elinde bir de sigarası vardır. simdi yazınca geldi aklıma munir ozkul, mutlu sahnelerin cok azında sigara icmektedir sanki ve acıklı sahnelerin cok azında icmemektedir.
  
  bir donem filmlerinde ikinci bir tanıdık bildik munır ozkul hali; gulerken aglaması, aglarken gulmesidir. sadri alısık'la asık attıgı bu hallerinde bence oyunculugunun ust seviyelerindedir. adile nasit de gulerken aglamakta uzmanlasmıstır. icimize isler bu gozyası bulasmıs gulumsemeler.
  
  munir ozkul fakirliginden bahsederken bile zaman zaman tebessum eder, cunku ne zaman fakirliginden bahsetse meydan da okur karsısındakine. en guzel ornegi icin (bkz: ben yasar usta)... bildigimiz duygu somurulu fakirlik edebiyatı yoktur bu tiradlarda. okul mudurune, fabrika patronuna ayarı verir ve donup arkasına bakmaz bile...
  
  kasketi, yelegi, alnını sıvaslaması. gulerken aglaması, aglarken gulmesi, sigarası... munir ozkul tanıdıklarımızdandır.
• o kel mahmut, yaşar usta, sarhoş emin … o, 1925 istanbul doğumlu bir paşa torunu. o hem tiyatro hem de sinema oyuncusu münir özkul.
  saçlarını brütüs gibi öne tarayan, çirkince, avurtları çökük, orta yaşlarındayken favorileri beyaz geri kalan kısmı siyah saçlarıyla bana akbabayı hatırlatan münir özkul.
  
  beyaz perde öyle bir dünyadır ki, kahramanlarınız olan oyuncuları sadece ve sadece oradaki rolleriyle karşılıksız seversiniz. daha derine inmeye gerek yoktur çünkü daha derinde hayal kırıklığı vardır çoğu zaman. başkalarının ne dediği umurumda değil bu yüzden . kendisi çok içermiş biliyor musunuz !!! bana ne ?
  
  sinemaya 1950 yılında merhaba diyen özkul’u çoğumuz yardımcı erkek oyuncu olarak biliriz. çevremdeki insanlara böyle bir soru yönelttiğimde çoğu münir özkul’un hiç başrol oynamadığı görüşünde olduklarını söylediler. oysa ki özkul’un benim tespit ettiğim kadarıyla başrolünü oynadığı 19 filmi var. bunlar:
  
  1- tuş ( 1955 )
  2- miras uğrunda (1956 )
  3- kalbimin şarkısı ( 1956 )
  4- çifte tabancalı damat ( 1967 )
  5- işte deve işte hendek ( 1971 )
  6- donkişot sahte şövalye ( 1971 )
  7- ibiş gangsterlere karşı ( 1971 )
  8- karamanın koyunu ( 1972 )
  9- ver allahım ver ( 1972 )
  10- şaban istanbulda ( 1973 )
  11- bizim aile ( 1975 )
  12- hababam sınıfı sınıfta kaldı ( 1975 )
  13- hababam sınıfı uyanıyor( 1976 )
  14- aile şerefi ( 1976 )
  15- gülen gözler ( 1977 )
  16- hababam sınıfı tatilde ( 1977 )
  17- neşeli günler ( 1978 )
  18- hababam sınıfı dokuz doğuruyor ( 1978 )
  19- buyrun cümbüşe ( 1982 )
  
  listedeki son sekiz film – en sonda ki hariç – birer arzu film yapımıdır. münir özkul asıl ününü arzu film yapımlarıyla edinmiştir. 41 adet arzu film yapımında rol almıştır. bu yapımlar arasından bazıları:
  
  ayşecikle ömercik , yavrum , dikkat kan aranıyor , seven ne yapmaz, hayat sevince güzel, senede bir gün, sev kardeşim, tatlı dillim, oh olsun, salak milyoner, mavi boncuk, cennetin çocukları, banker bilo, milyarder ve arabesk.
  
  arzu filme bu kadar film çeken özkul’un en çok çalıştığı yönetmen doğal olarak ertem eğilmez ( 27 film ). diğerleri sırrı gültekin ( 22 ), orhan aksoy ( 8 ), semih evin ( 7 ), osman f seden ( 6 ), kartal tibet ( 6 ).
  
  sinemadaki ilk yirmi yılında edinemediği şöhreti 1969’dan itibaren fazlasıyla edinmiştir. işte benim favorilerim ki çoğunuzun hatırlayacağı filmleridir bunlar:
  
  boş çerçeve ( 1970 ): kartal tibet ve hülya koçyiğit’in başrolünü oynadıkları bu filimde ferit’in ^* en yakın arkadaşı ferhat karakterini canlandırır.
  
  ayşecikle ömercik ( 1969 ): sansar lakaplı hırsızı canlandırıyor bu filimde.
  
  yavrum( 1970 ): yine bir ayşecik filmi diyebileceğimiz bu yapımda ayşe’nin ^* iyi kalpli dedesini oynar. fettan ve yaramaz kızı rolünde suzan avcı, paragöz damat rolünde önder somer vardır.
  
  arım balım peteğim ( 1970 ): geçimini dedektiflik yaparak kazanan , zeynep’in ^*babası rolündedir.
  
  yuvasız kuşlar ( 1970 ): bu filimdeki rolünün adı kuşbaz. çok fakirdir, kendisi gibi gariban arkadaşlarıyla bir evi paylaşmaktadır. gel gör ki fakir olması onun zengin köşkün kızına ^* aşık olmasını engellemez. kız hastadır. tuttuğu kuşları salıvermesini ister ondan. yine bir sabah köşkün bahçesine kuşları beraber azat etmek için gittiğinde kızın öldüğünü öğrenir. bu film bir ediz hun ve filiz akın filmi diye anılır ama bence sadece ve sadece bu sahnesiyle başlı başına bir münir özkul filmidir.
  
  tatlı meleğim( 1970 ): işyerine sekreter seçerken tek kriteri kızın güzel olması olan bir patron. karısı da suzan avcı.
  
  şoför nebahat ( 1970 )
  
  küçük hanımefendi ( 1970 ): başrolde kartal tibet ve hülya koçyiğit var. ömer ^* ve bülent ^* neriman’ın ^* kalbini kazanmak için türlü numaralar yaparlar. bir sahnesinde bülent, kötürüm taklidi yapan ömer’in bacaklarına kızılcık sopasıyla vurur da vurur, hem de hiç acımadan. ikisinin de mimikleri görülmeye değer.
  
  hababam sınıfı serileri (1975-76-77-78 ): tamam sustum !
  
  mavi boncuk ( 1974 ): sinemanın önünde karaborsa bilet satar. ayda yılda bir gazinoya giderler emel sayın’ı izlemeye. dayaklarını yiyip gelirler ve olaylar gelişir.
  
  bizim aile ( 1975 ): yaşar usta’nın ^* dört, melek hanım’ın da ^* üç çocuğu vardır. evlenirler...
  
  gece kuşu zehra( 1975 ): ferit’in ^* paralarının peşine düşen amca ve yeğenin ^* hikayesi.
  
  gülşah ( 1975 ): gülşah’ın ^* işbirlikçi dedesi roündedir.
  
  aile şerefi ( 1976 ): rıza bey ^* ailesinin şerefini korumak uğruna cinayet işlemekten geri durmaz.
  
  gülen gözler ( 1977 ): ismet ^* , fikret ^* ,nedret ^* , hikmet ^* ve hasret ^*. hepsi yaşar usta’nın kızları. bir de ısrarlı damat adayı vecihi ^*. onların gözleri gülmesin de kimin gülsün sorarım size !
  
  cennetin çocukları( 1977 ): oğluuuuummm ! öyle içten der ki bu lafı oğlu ahmet’e ^* . kolundan tuttuğu gibi atmaya çalışır oğlunun sevdiği kız zehra’yı ^* kapının önüne.
  
  neşeli günler ( 1978 ): turşucu kazım. gençliğe turruuup sıkan kazım.` :öperim ellerinden`
  
  gırgıriye serileri ( 1981-83-84 ): kadrosunda kimler yok ki olan filmlerden . bir erler film yapımı. kendisi sarhoş emin, sabayat’a ^* yangın ama ikisi de inkar ediyor.
  sarhoş emin: az mı yalvardın bana gel beni kaçır diye haa !
  sabayat: hahayt güleyim bari, ben mi sana varmadım sen mi beni almadın haa!
  bir başka sahnesinde sabayat’ı kandırmak için hasta yatağında ölümle pençeleşiyormuş gibi yapar.şarap şişesi de zulada. meğer kapağı açık kalmış. sabayat yatağın kenarından dökülen kırmızı sıvıyı kan sanar ilkin. açar bakar ki şarap: ulaan, şarapmış bu be al bunu senin kel kafana al ! ve kafası gerçekten kanamaya başlayınca barışırlar.
  
  şaşkın ördek ( 1983 ): oğlu ^*, komşu kızını ^* sevmiştir. allahın emri peygamberin kavli istemeye giderler...giderler de başlarına daha ne gelecekler vardır. sonunda onca strese dayanamaz felç olur.
  
  ya ya ya şa şa şa( 1985 ): oğlu ^* iyi bir futbolcu olmak yolunda ilerlemektedir. ama ona göre kapıcı çocuğunun böyle şeylerle uğraşması boş iştir. lafı uzatmayalım oğlan ünlü bir futbolcu olur. gazeteciler röportaj yapmaya gelince oğlunu evvelinden beri ne kadar desteklediğini anlatır !
  
  milyarder ( 1986 ): yıllar önce kızlarını kaybetmiş yaşlı bir karı kocadırlar ^{* *} . küçük bir kasaba olan mesudiye’de piyango bileti satarak geçimini sağlayan mahmut hoca’yı canlandırır. ne kendisi ne de adile naşit bu filmde güldürmezler.
  
  80li yıllardaki filmotografisine bakıldığında yukarıda saydıklarımın haricinde piyasa filmi ya da şarkıcı filmi diye adlandırabileceğim ucuz yapımlarda da rol almıştır. şahsi fikrim 80lerdeki şarkıcı filmlerinin berbat olduğu yönünde. (berbat olan film , o değil !) işte sinema hayatı boyunca rol aldığı şarkıcı filmleri ( 80lere dikkat buyurun ):
  altın kafes ( 1958 ) - zeki müren
  gurbet ( 1959 ) - zeki müren
  taşbebek ( 1960 ) - gönül yazar
  bir bahar akşamı ( 1961 ) - gönül yazar
  kart horoz ( 1965 ) - ajda pekkan
  bilen kazanıyor ( 1965 ) - gönül yazar
  gönül kuşu ( 1965 ) - yıldız tezcan
  fakir bir kız sevdim ( 1966 ) – gönül yazar
  kara gözlüm efkarlanma ( 1968 ) - gönül yazar
  yayla kartalı ( 1968 ) - nuri sesigüzel ve yıldız tezcan
  gelin ayşem ( 1969 )- nuri sesigüzel
  beyaz kelebekler ( 1971 )- beyaz kelebekler grubu
  senede bir gün ( 1971 ) – adnan şenses ( küçük bir rolü vardır şenses’in )
  o ağacın altında ( 1972 ) – adnan şenses
  yalancı yarim ( 1973 ) – emel sayın
  niyet ( 1973 ) – neşe karaböcek
  hasret ( 1974 ) – emel sayın
  mavi boncuk ( 1974 ) – emel sayın
  aşkın gözyaşları ( 1979 ) – vahdet vural
  talih kuşu ( 1981 ) – gökhan güney
  ağlayan gülmedi mi ( 1982 ) – mahmut tuncer
  altın kafes ( 1982 ) – gönül yazar
  şıngırdak şadiye ( 1982 ) – kartal kaan
  ıslak mendil ( 1982 ) – ümit besen
  dostlar sağolsun ( 1983 ) – ümit besen
  çaresizim ( 1984 ) – gökhan güney
  aile pansiyonu ( 1987 ) – taşkın sabah
  
  meraklısına birkaç küçük not:
  
  - halkevlerinde yetişmiştir.
  - ilk evliliğini manken ve sinema oyuncusu suna selen ile yapmış, bu evlilikten güner adında ^* bir kızı olmuştur. kızı, bir röportajında annesiyle babasının ayrılmasının ardından bir gün üstlerindeki eski kıyafetlerin hepsini denize atıp yepyeni giysiler aldıklarını anlatır. çok hoşuma gitmişti.
  - ikinci evliliğini kendinden yaşça çok küçük umman hanımla yapmıştır ve hala onunla evlidir.
  - laurel ve hardy’nin türk versiyonu edi ile büdü ( 1952 ) adlı filmde vasfi rıza zobu ile ikili olarak oynamıştır.
  - rol aldığı yiğitlerin kaderi( 1972 ) adlı filmin yönetmeni de hüseyin peyda’dır.
  - muhsin ertuğrul yönetiminde , evli mi bekar mı adlı 1951 yapımı filmde de oynamıştır.
  - son günlerde dümbüllünün kavuğu kimde kalacak sorunu almış başını giderken özkul bu kavuğu 71 yılında dümbüllüden almış ve 89’da ferhan şensoy’a devretmiştir.
  
  bu arada münir özkul çok içermiş biliyor musunuz !!! kime ne?
• türk sinemasının, hulusi kentmen ile birlikte tartışmasız en baba sanatçılarından kabul edebileceğimiz bir oyuncudur munir özkul. hemen her filminde bir ailede şerefli, onurlu baba olmuştur ya da gene başka bir şekilde babacan bir rol üstlenmiştir. emeği yadsınamaz, boşluğu doldurulamaz biridir.
  
  (bkz: hulusi kentmen/#6671154)