roma pagan kalabilseydi olabilecekler

• akp olmazdı.
  
  maxentius konstantin'i yenseydi. roma pagan kalıp, hristiyanları bir şekilde baskılayıp bu kadar yayılmasına izin vermeseydi. muhtemelen yok olan dinlerden biri olurdu. onun klonu diğer dinler de çıkıp bu kadar yayılamazdı. (bkz: milvian köprüsü savaşı)
• inançtan çok yönetim şeklinin değişmesi daha etkili oldu gibi geliyor bana, imparatorluk yerine cumhuriyetle yönetilseydi belki bu gün dünyanın çehresi farklı bir hal alacaktı. hristiyanlığı roma'ya hakim kılan bir savaş ya da kişi değil de daha çok ülke de yaşayan köle ve yoksulların kurtuluşu bu inançta bulması daha büyük bir etken gibi duruyor.
  milvian köprüsü savaşı hiç olmasaydı da er ya da geç roma hristiyanlığı kabul edecekti ama cumhuriyetle devam etseydi belki de avrupa'da feodalizm hiç yaşanmayacak ortaçağ karanlığını hiç görmeyecekti kim bilir.
  
  edit: düzeltme
• kaldı da zaten.
  (bkz: iznik konsili)
• zaten pagan kaldı hatta daha da geliştirdi resmileştirdi (bkz: vatikan)(bkz: papa) daha ne olsun ne kadar pagan adeti zembereği varsa bugün hristiyanlık bünyesinde yaşamaktadır . hatta bir adım ilerisi yükselen din müslümanlığın hızla paganize edilmesidir vatikan ve bizim diyanet ve benzeri kuruluşlar ve sözde müslüman görünen çıkarcı bir çok siyasi ve destekçileri tarafından.
• roma'nın sorunu inanç geçişleri değildi.
  adil olmayan merkezi yönetim, yozlaşmış bürokrasi ve ordudur.
  insanoğlunun tekraren yaptığı sıradan ve aptalca hataları olması gerektiği sırada roma medeniyetide yapmıştır.
  felsefe bilimi bunu bize gösterir.
  düşünsel zayıflıklarımızı en ince detayına kadar irdeler.
  insan ırkı güce, zenginliğe ve rahata ulaşınca binlerce yıldır aynı hataları yapıyor ve yapacak.
  tanrının yansıması olduğu söylenen bu zavallı hayvan topluluğunun kaderi farklı mı olacak sandınız.
• konstantinus'un (bkz: milvian köprüsü savaşı) öncesi gökte gördüğü haç ve "müjdelerin" aslında akıllıca bir taktik olduğu söylenir.
  
  roma imparatorluğu artık dağılmaya yüz tutmuştur, çünkü harcını bir arada tutan unsurlar etkinliğini kaybetmiştir. eskiden büyük bir ayrıcalık olan roma vatandaşlığı artık ayağa düşüp herkese dağıtılır olmuş, imparatorluğun zirve dönemlerindeki koyu vatanseverlik artık etnik ayrışmaya dönüşmüştür. işte bu durumda konstantinus ülkeyi bir arada tutacak yeni harç olarak hıristiyanlığı görmüş. annesi zaten uzun süredir sofu bir hıristiyanmış, konstantinus savaştan önce gökte sözde khi rho haçı görüp diz çökmüş, "in hoc signo vinces" müjdesini aldığını söylemiş ve hıristiyan olmuş, ardından da uzun saçlarını isa tasvirlerine benzesin diye sarıya boyamış. devletin dini hıristiyanlık olduğunda farklı etnik grupların birbirine bağlanarak konstantinopolis'deki yeni başkentten roma 2.0 olarak yönetileceğini düşünmüş. bir anlamda zaten başarılı da olmuş ve doğu roma bin yıl daha yaşamış.
• ortadoğu muhtemelen zerdüşt(pers dini) ve semitik paganizm arasında bir dağılım görücekti. ama hristiyan ve yahudi nufüsunun da hayrı sayılır bir kitlesi bulunuyor olucaktı.
• dünyanın başına bela olan vatikan olmazdı dünya tarihine en büyük etkisi bu olurdu.
• dünya tarihinde iki olay art arda gelmiştir. hristanlığın yükselişi ve roma imparatorluğunun dağılışı. bu iki büyük olay, dünya tarihini kökünden değiştirmiştir. bu tarihi olayları ayrı ayrı inceleyemezsiniz, birbiriyle bağlantılı olarak bakmanız gerekir.
  
  ayrıca tarihe zaten şöyle olsaydı, ne olurdu tarzında bakılamaz, tarih o zamanın gerekçeleriyle incelenmesi gereken bir bilimdir.
  
  konstantin, hristiyanlığı zaten parçalanacak bir toplumu bir şekilde bir arada tutmaya çalışabileceği bir harç olarak gördü. o harç tutmadı ama roma sayesinde o din bütün dünyaya yayıldı.
  
  roma imparatorluğunun dağılmasına ise din sebep olmamıştır; yönetim biçimi ve ülkenin çok geniş olup, topraklarını kontrol edememesi olmuştur. cumhuriyete dönebilinseydi belki bunu konuşabilirdik ama o bile yetmezdi.