spartacus

• 1960 yapımı kubrick filminde çok güzel detaylar vardır izleyip yakalayabilene:
  
  --- spoiler ---
  
  aslında roma'nın nasıl parlamenter demokrasi'den tiranlık ve dikdatörlük, akabinde imparatorluğa geçtiğini anlatan güzel detaylar var. mesela konsül gracchus'un batiatus'la oturup crassus hakkında tartıştıkları sahnede söylediği gibi ''sıska adamlardan insafsız dikdatörler olur, şişmanlayan adam barışçıl olur'' sözleri de bir noktada militarizme getirilen güzel bir dokundurma.
  
  bunun haricinde crassus'un kölesiyle insani değerler hakkında konuştuğu sahnede; burada erdemlerden bahseder ve crassus şuna benzer bir şeyler söyler ''hepsi aslında zevk ve tatmin için değil mi'', burada da aslında insani erdemlerin, onurlu yaşamanın bile hedonist bir seçim, hazzın bir başka halinden başka bir şey olmadığına güzel bir vurgu var bence.
  
  ve bir yandan da köle isyanının politik çıkarlar gereği gracchus tarafından nasıl serbest bırakılıp, crassus'ça bastırıldığını görüyoruz. olay tamamen politika. kölelerden başka kimsenin aslında insanların derdiğini siklediği yok. tek dert iktidar. köle isyanı da iki taraf için de farklı şekilde kullanılabilecek bir silahtan başka bir şey ifade etmiyor. zaten cumhuriyet'ten sonraki imparatorluk dönemide de caracalla'ya kadar köleler hep köle kaldı, yüzyıllarca. (caracalla da zaten insanlığından değil vergilendirmek için köleleri vatandaş ilan etmiştir.)
  
  caesar'ın crassus tarafına geçmesi de inceden işlenmiş. gracchus'un naif ve demokrasiye uygun yapısı, görüldüğü üzere asker kökenli adamlarca kaldırılamıyor. caesar'ı her ne kadar öğrencisi gibi yanında gezdirse de gracchus sonunda ondan da kazığı yiyor.
  
  machiavelli'nin ''el ordusuyla zafer kazanılmaz, iş yapılmaz'' teorileri de klikyalılar'ın ayarlayamadığı gemiler mevzusunda güzel işlenmiş. sırf kiralamayla, para gücüyle asla askeri zafer elde edilemeyeceğini bir kez daha görmüş oluyoruz.
  
  spartacus'un isyandaki köle ordusu içinde gezerkenki bakışları da manidar. aslında insana ''bu kadar köleyi özgürlük uğruna savaşa soktu, eğer isyan etmeselerdi bu kadar sefil hale düşmeyeceklerdi belki de, her ne kadar köle olarak kalacak olsalar da'' diye bir sorgulatmıyor değil.
  
  yine crassus üzerinden; güçlüyle asla ittifak kurulamayacağını anlıyoruz. batiatus'un makul yaklaşımlarına başta eyv. çekmiş gibi görünse de canı sıkıldığı anda adamı kırbaçlatıp siktir edebilecek bir karakter. buradan da aldığım mesaj: güçlüyle ittifak yapamazsın, yalnızca 'o' izin verdiği ölçüde söz hakkın olur. halbuki gracchus çok daha medeni, insancıl ve toleranslıdır.
  
  militarizm eleştirisinin diğer bir yanı da: crassus'un elemanı glaber; crassus'a neden orduları roma'ya direkt sokmayıp ele geçirmiyorsun diye sorunca crassus: ''ben yasalara karşı gelmem'' diye erdemli bir davranış! gösteriyor. ama sonradan tüm militer gücünü kullanarak demokrasiyi ve parlamentoyu hiçe saydığını görüyoruz.
  
  --- spoiler ---
  
  uzun lafın kısası: tıraş bir filmdir kesin diye izlemeye koyuldum ama senaryo da oyunculuklar da gayet tatmin edici ve hoştu. eğer film/dizi zevkiniz görsellikten ibaret değil ise diziden çok daha fazla beğenecek ve dolu bulacaksınız bu filmi. tavsiye edilir. batiatus'u, crassus'u ve gracchus'u oynayan ağabeyler oscarlık teker teker. kirk douglas'da izletiyor sağolsun, sırıtmamış (saçlar her ne kadar bir köleden çok jönü anımsatsa da).
  
  edit: ridley scott'un gladiator filminde de bir çok yerde kubrick'in spartacus'üne selam çakılmış örn: maximus'un ''are you not entertained ?'' sahnesinde kendisini izleyen varklıklı tayfaya kılıç fırlatması, üç başlı kargı ve ağ kullanan zenci savaşçı ve daha hatırlayamadığım bir çok yerde.
• "kölelerin de efendi olup hükmetmek istediği bir dünyada zulme başkaldırı gerçekleşmez.."
  -roma'ya baş kaldıran gladyatör spartacus-
  
  kölelerin, efendi-köle ilişkisinden memnun olduklarının farkında olan tarihi şahıs..
• http://www.youtube.com/watch?v=_mvfalsebus
• romalı efendilere üç bucuk attırmış , içinde ki özgürlük ateşiyle tüm köle sınıfını ayağa kaldırmış trakyalı kahraman.
  dizi bittikten sonra iki damla göz yaşı eşliğinde ; göğsüm daralıyor , yüreğim kanıyor , olmasaydı sonun böyle spartacus dediğim asi şahsiyet...
• andy whitfield olarak hatırlanacak delikanlı adam.
• --- spoiler ---
  
  lan bu dizide bir ashur var en azından gladyator gibi ölmek istiyorum kardeşim diye diye romayı sikip bıraktı amk
  
  --- spoiler ---
• howard fast'in romanından birebir çekilmiş 2004 yapımı televizyon filmi. genel olarak başarılı hatta gerçekçiliğiyle insanı şaşırttığı yerler var, romana bağlı kalınmış olması hikayeye bir akıcılık getirse de zaman zaman kurguda kopmalar oluyor yine de eski filmin de romanın etkisinde çekildiği göz önüne alınırsa izlemekte yarar var.
  
  başrollerde güzeller güzeli rhona mitra ve şimdilerde extant dizisinde izlediğimiz goran visnjic var.
• her ne kadar ayaklanması bir toplumsal devrim denemesi sayılmazsa da
  
  (bkz: galiptir bu yolda mağlup)
• lost sonrası en güzel dizi.
• köleliğe karşı ilk baş kaldırıyı gerçekleştiren müthiş insan. roma ordularıyla savaşırken ölmüştür, zaten onun ölümünden sonra da direniş sonlanmıştır.
  hikayesini anlatan diziyle birlikte daha çok insan adını duymuştur. dizi de güzeldi yani :d