tos-1

• t-72 tank şasisine monte edilmiş bir, sovyet yapımı çoklu roketatar ve termobarik silahtır.
  
  vadi, yüksek tepe, ormanlık alan ve mağaralar gibi alanlarda mevzilenen kalabalık hedeflere karşı kullanılmaktadır. 1988 yılında geliştirildi. rus-afgan savaşı, 2. çeçen savaşı ve suriye iç savaşı sırasında kullanıldı.
• klasik çnra'lardan daha güçlü bir sistem.
• belgorod’un güneyine konuşlandırıldığı iddia edilen çok namlulu roketatar sistem.
• (bkz: buratino)
• ukraynalıların en fazla korktugu düştüğü yerde ne zırlı ne canlı bırakan modası geçmeyen en güçlü konvansiyonel silahlardan biridir.
  çıkardığı şok dalgaları şurada görülebilir.
  
  tos-2 ye güncellenmiştir. gelen haberlere göre tos-2 de ukraynada kullanılmaktadır.
• batı ordularında bir benzeri olmayan, ismi rusçadan ingilizceye 'heavy flamethrower system' yani lav silahı olarak çevrilen araç.
  
  t-72 tank şasisine çok namlulu roketatar (çnra)^* sistemi konuşlandırılarak yapılmıştır. bir kerede 24 füzeye kadar ateşleyebilir. ateşleme süresi 15 saniye, hazırlık süresi de 90 saniye olarak belirtilmiş. fakat bu sistem, klasik çnra mühimmatı değil, çok daha ağır olan termobarik mühimmat kullanmaktadır. bu yüzden de klasik çnra'ların menzili 80 km'ye hatta güdümlü füze kullanılırsa 120 km'ye kadar çıkabilirken tos-1a'nın menzili sadece 6 km'dir.
  
  bu kısa menzil, tos-1a'nın kullanımını büyük ölçüde kısıtlamaktadır. diğer çnra sistemleri gibi cepheden kilometrelerce uzakta değil de, düşman tanklarının menzilinde kullanılabilmektedir. bu düşünceden dolayı da, klasik çnra'lardan farklı olarak, t-72 şasisinin kullanımından ötürü bir tank gibi güçlü bir zırha sahiptir. fakat silah sistemleri açıkta olduğu için tank kadar dayanıklı değildir ve isabet alması durumunda da mürettebatının hayatta kalma ihtimali bir tank mürettebatına göre çok daha düşüktür.
  
  bu sebeplerden ötürü de sadece etrafındaki binalar sayesinde kamufle olabildikleri şehir savunmalarında ve düşman topçusunun tamamen susturulabildiği taarruzlarda kullanılabilmektedir. düşük menziline karşın, yıkım gücü inanılmaz bir silah olup, tank dahil her türlü zırhlı aracı ya da tahkimatı tamamen yok edebilmektedir. mühimmatını fırlatırken, her çnra sisteminde olduğu gibi, hem görsel hem de ısı olarak çok iz bıraktığı için yerinin tespit edilmesi inanılmaz kolaydır. bu yüzden düşman topçusu susturulmuş olsa bile javelin gibi sistemlerden kaçmak için mühimmatını fırlatır fırlatmaz cephe hattından uzaklaşır.
  
  özellikle çeçen savaşları sırasında şehirler ele geçirilirken kullanılmışlardır. ukrayna rusya savaşında da şu ana kadar kherson ve kreminna bölgelerinde savunma amaçlı, popasna, peski, marinka ve vugledar'da ise rus taarruzuna destek vermek için kullanıldığını biliyorum. eminim bunların dışında da kullanıldıkları çok fazla bölge olmuştur. düşük menzilini ve yıkım gücünü beraber düşünürsek, taarruzlara destek amacıyla kullanıldıkları her yerleşim yeri kısa süre içinde rus kontrolüne geçmiştir.
  
  gelecekten gelen edit: vugledar, bu silahın kullanıldığı ama rusların ele geçiremediği ilk yer oldu.
  
  abd ordusunda bu silahın muadilinin olmamasının sebebi de abd saldırı doktrininin rus doktrininden farklı olarak savaşın her aşamasında abd'nin belli bir hava üstünlüğüne sahip olacağını varsaymasıdır. helikopter kullanımına izin verecek kadar hava üstünlüğüne sahip olunduğu sürece, abd ordusu yıkım gücü tos-1a füzelerinden daha az olmayan termobarik silahları helikopterler aracılığıyla kullanmaktadırlar.