• iddialı bir aristo çevirmeni. ilber ortaylı'ya göre ibrahim müteferrika'nin düzeltmeni ve eski galata kadısı. üçüncü ahmet devrinde* çalışan yanyalı esat efendi, ibn-i rüşd'e saygısının yanında farabi ve ibn-i sina'yı yorumlarını aristo'nun süryanice ve nasturice çevirileri üzerinden yapmakla suçlayıp yetersiz ve yanlış bulduğundan, o zamanlar bilindiği biçimiyle aristo'nun bütün yapıtlarını çevirmeye girişmiş. sadrazam ibrahim paşa'nın buyruğuyla aristo'nun "fizik"inin ilk dört kitabına yaptığı çevirinin murat molla kütüphanesi'nde bulunan nüshasının* arkasına karaferyeli rahip yovanes kotinos'un yunanca yorumunun çevirisi de eklenmiş.

    hilmi ziya ülken'e göre yanyalı esat aristo'nun eserlerinin bir cetvelini de çıkarmış, hilmi ziya da ondan hareketle karşılaştırmalı bir "bütün yapıtlar" çalışmasını "felsefe yıllığı"nda yayımlayacakmış ama biz görmedik. selçuklu müderrisi kadı siraceddin mahmut urmevi'nin "metaliü'l-envar"ının şerhi olan ve medreselerde mantık dersinde okutulan "şerhu metali"ye şerh yazan yanyalı esat'la aynı kişi olabilir.
  • albertus magnus, erigena ve aquino'lu tommasso'dan yararlanarak aristo'nun fizik kitabını, ayrıca mehmet ali ayni'ye göre organon'u arapçaya çevirmiş osmanlı aydını. fizik çevirisi "talim-i salis" (neden anlamadım) ve "tercüme-i kütüb-i semaniye" diye geçiyor, ragıp paşa kütüphanesi'nde de nüshası varmış ama organon çevirisine rastlanmamış. yanyalı esat efendi damat ibrahim paşa altında şair nedim'le birlikte bir tür tercüme odasında çalışmış, 1736'da ölmüştür.
  • lale devri’nin en önemli fikir adamlarından biridir. müderris ve kadılık yapmıştır. devrin âlimleri kendisine “muallim-i salis( üçüncü öğretmen) demişlerdir. aristo’nun “fizika” adlı eserini arapçaya çevirmiştir.
  • (bkz: esat paşa)
hesabın var mı? giriş yap