çene yarışı

• malum olan mecazi anlamının yanı sıra ortaoyunu literatüründe organ olarak çeneleri yarıştırmak, onları olduğu halden farklı bir fiziksel görünüme sokmak manasında da kullanılırmış bu deyim. ve asıl ihtiyarlara yer varmış bu yarışta.
  
  "çene yarışı ortaoyununda iki manasıyla da mevcuttur. aktörler sık sık hem birbirlerine söz yetiştirmeye, biri ötekini mat etmeye çalışarak laf yarışı manasında, hem de mimik müsabakası manasında çene yarışı yaparlar. suratına, bilhassa çenesini yukarıya doğru kaldırmak suretiyle en acayip şekli veren yarışı kazanır. görüyoruz ki burada mimik de söz kadar mühim bir rol oynuyor ve oyuncular onun bu ehemmiyetini ifade için ona çifte manalı bir ad dahi bulmuşlardır: çene yarışı. şüphesiz bu mimik müsabakasını ağzında en az dişi olan, binaenaleyh sanatta tecrübesi, hüneri çok olan ihtiyarlar kazanırlar... bu mimik sanatının ne kadar mühim telakki edildiğini ortaoyunları hakkında söylenen bir rivayet tekit eder: çene yarışında temayüz etmek için sağlam dişlerini söktüren oyuncular varmış."
  
  [pertev naili boratav, yücel dergisi, sayı 63, 1940]