beşe

• (beşe) (farsça) atmaca
• (beşe) (isim) "baş ağa" dan esinlenme. büyük erkek evlat. ilk doğan erkek çocuk. (sonradan paşa olmuştur).
• hammaddesi recine olan, krem kivaminda eskiden tedavi amacli kullanilan antiseptik bir madde.
• soyadı kanunu çıktığında mustafa kemal paşaya, atatürk'e alternatif olarak önerilen soyadlardan biridir.
  eski türkçede seçkin anlamına geldiği düşüncesiyle önerilmiştir.
  gazi için zaten kullanmakta oldukları paşa unvanının beşe'nin evrilmiş hali olduğunu biliyorlar mıydı acaba.
• anadolu halk takviminde şubat ayı anlamında kullanılan bir sözcük.
• ``1582 den itibaren yeniçeriler içerisine sokulan güruhun genel ismidir.
  esasen yeniçerilerce bir anadolu küçümseme deyimi olan “beç’çe” (kötü) anlamında kullanılmıştır.daha sonra bu sözün paşa’dan bozma olduğu ileri sürülerek övünme meselesi haline getirilmiştir.1826 katliamı sonrası bu güruha nedense dokunulmamıştır.(bkz: vaka-i hayriye)
  patrona halil isyanının en önemli liderlerinden biri de muslu beşe’dir. bunlara zobu da denir. bunların bektaşi tarikine (yoluna) girmeleri zorunlu değildi.
  istanbul’da bulunan az sayıda yeniçeri mezarında yeniçeri ismi yerine beşe yazmaktadır.beşe’ler esnaf ya da hüner sahibiydiler.evlenmeleri serbestti.(bkz: mücerred)
  eşkinci adı altında toplanmışlardır.çoğunlukla zağarcı ortalarına (bölüklerine ) kayıt edilmişlerdir.seyyid nizami camii (zeytinburnu) haziresinde 1184 hicri tarihli mustafa beşe ağa mezarı vardır.yine burada 1176 tarihli sarrac ali beşe mezar taşı da vardır.
  kaynak:şevki koca-yeniçeri ocağı ve devşirmeler
• "al beşe sat beşe
  gene de kalır bişe" trabzon sözü
  
  (bkz: beş/@ibisile)
• halk arasında şubat, martın sonu ve nisanın ilk iki günü.
• erkek evlat, özellikle hükümdar veya soylu kişi oğlu, prens.
• “bu kelimenin lügattaki manası “büyük kardeştir”, hatta paşa isminin de bu kelimeden çıktığı söylenir. toplum ağzında ise, beşe, pespayelikten türeyen zengine unvan olmuştur. beylik, ağalık kan verasetine bağlanmıştır, ağa ve bey yoksul düştüğünde de ağa ve bey kalmıştır ve tüyünü düzen yalın ayaklılar ancak “beşe” olabilmişlerdir, ağalığa, beyliğe ancak onların evlatları ulaşabilmişlerdir. “
  
  (bkz: reşat ekrem koçu)
  (bkz: patrona halil)