• yirminci yüzyılın başlarında yaşamış çok önemli ermeni milliyetçisi ve iş adamıdır. yaptığı iş petrol satışı ve taşımacılığı üzerinden komisyon almaktır ve adı bay yüzde beş olarak anılırolmuştu. öldüğü zaman dünyanın en zengin adamlarından biriydi . ayrıca (bkz: gulbenkian komisyonu)
  • (bkz: nubar terziyan)
  • musul ve kerkük üzerinde ingiltere'den bile öncedir petrol imtiyazı elde etmek için osmanlı sultanı nezdinde girişimlerde bulunmuş türk vatandaşı ermeni asıllı petrol uzmanı.1
    osmanlı topraklarında petrol imtiyazı elde etmek için çeşitli girişimlerde bulunan ingiltere ise bu konuda egemen duruma geçmek amacıyla national bank of turkey adıyla bir banka kurmuş fakat daha sonra bölgede daha eskiden beridir petrol imtiyazı elde etmek için girişimlerde bulunan bu zat sayesinde asıl çıkarının musul ve kerkük petrolleri üzerinde üzerinde imtiyaz sağlamak olduğuna karar kılmıştır. yine bu bu zatın önerisiyle kurulan ortaklığın 20 bin hissesi deutsche bank'a, 28 bin hissesi ingiltere'nin bu işler için görevlendirdiği bir bankacı olan sir ernest cassel ve national bank of turkey'e, 32 bin hissesi de gulbenkian'a verilmiş ve bu suretle ortaklık ingiliz ve alman gruplarıyla gulbenkian tarafından oluşturulmuştu. gulbenkian kısa bir süre sonra 20 hissesini royal dutch shell grubuna satarak bu grubun da ortaklık içinde etkin bir konuma gelmesini sağlamış; kendinde ortaklığın %15'ini meydana getiren 12 bin hisseyi tutmuştu. diğer taraftan gulbenkian, osmanlı yönetimi ile almanlar arasında anlaşmazlık konusu haline gelen `bağdat demiryolu çevresindeki maden ve petrol arama hakkının turkish petroleum company'e verilmesini sağlamıştır.
    öte yandan ingiltere'nin turkish petroleum company'de egemen konumda olmasını istemeyen gulbenkian, royal dutch grubunun toplantıda, ingilizlerle eşit koşullarda pazarlığa oturmasını sağlamak amacıyla elinde %5 hisse kalması pahasına, %15 hissesinin %10'unu bu gruba satmıştır.2
    bu şekilde bundan sonra yapılan 1914 foreign affairs agreement, 1920 san remo oil agreement ve 1928 red line agreement ile kendisinin sahip olduğu kararlaştırılan %5 lik hisseler ile adı bay yüzde 5 olarak kalmıştır.3
    bay yüzde 15 olmak da vardı tabii; acaba bu şekilde gulbenkian kendisini, ingiltereye karşı bir güç dengesi olarak gösterecek dişi göstermese ingiltere kendisine daha fazla müsama gösterir miydi o da var tabii.4
    dipnotlar:
    1. tayyar arı, geçmişten günümüze orta doğu - siyaset savaş ve diplomasi, bursa: alfa yayınevi, 2005, s.141
    2. ibid. "i" adlı dipnot; fevzi altuğ, petrol sorununun tarihsel gelişimi ve türkiye, bursa: akademi kitabevi yayınları, 1983,
    s.48-49'dan 16 ve 19 nolu dipnotlar.
    3. simon henderson, instant empire: saddam husein's ambition for iraq, san fransisco: mercury house, 1991, s.39-41
    4. chemsuk'un kıçı.

    son not: copy paste değil alınteri
  • ailesinin halen güney amerikada sahip olduğu hatrı sayılır petrol şirketleri sayesinde yaptığı lobiyi düşünecek olursak, dünyanın öbür ucundaki uruguay, arjantin, venezuella ve şili gibi (ki küfürle karışık ulan size ne oluyo dedirten ülkelerdir) bizim coğrafyamızla ve tarihimizle uzaktan yakından alakası olmayan ülkelerin sözde soykırım iddialarını bir çırpıda tanıyıvermesi daha kolay idrak edilebilecektir.(bkz: bay yüzde 5)
  • 1869'da istanbul'da doğup 1955'de lizbon'da olen ermeni asıllı tüccar, aynı zamanda müthiş bir kolleksiyoner. lizbon'da adına kurulmuş olan vakıf arazisinde bulunan ve müzeye dönüştürülen evi eşsiz eserler barındırmaktadır. yolu düşenler için kesinlikle görülesidir.

    http://www.gulbenkian.pt/index.php?langid=2
  • şu tarihin cilvesi gercekten de garip. yıllar önce 6000 parça koleksiyonunu istanbul'un bir yakasında boğaza karşı müze yapmak için bağışlamaya çalış olmasın, yıllar sonra bu sefer şehrin diğer yakasında gene boğaza nazır bir müzede 111 tanesi binbir ricayla sergilenince kim bilir ne düşünmüştür sarkis?

    hikayemizin kahramanı 1869'da üsküdar'da doğar. genç yaşında kerkük'teki petrol yatakları üzerinde çalışır. zaten jeodezi eğitimi almıştır. yaptıkları 2.abdülhamit'in dikkatini çeker daha sonrada bugün bildiğimiz shell'in kurucu ortağı olur. muhteşem üçlü osmanlı'da başa geçince osmanlı bankası'nda çalışmaya başlar daha sonra da ona kendi lakabanı - mr. five percent- verecek olan turkish petroleum company inin kuruluşunda yer alır. kuruluş sırasında kendisine verilen yüzde beş hisse dillere destan sanat koleksiyonun maddi kaynağı olacaktır. yavaş yavaş işten çekilir kendini sanata vurur, el yazmalarından yüzyıllık kitaplara biriktirir de biriktirir. efendim gel zaman git zaman cumhuriyet kurulur. sarkis 'te ahde vefa nedir bilirmiş anlaşılan doğduğu yere üsküdar'a bir müze kurmak ister.zamanın başbakanı inönü'ye açar fikrini. ancak cevap beklediği gibi olmamıştır:

    inönü "biz bunları müzelerde sergileyecek olsaydık, harf devrimini yapmazdık" der. daha sonra da anlaşılan yurtdışına çıkartmaya karar verir ve yapar da. 1942'de portekiz'e lizbon'a yerleşir. rivayet odur ki salazar karşılar onu kapıda. müze için hemen yer tahsis edilir ve bundan sonra üzücü bir şekilde sarkis tam bir türk duşmanı kesilir. ermeni devleti kurmak için avrupa'da ofisler açar, ajanlara para akıtır, provakasyonlar düzenlemeye yardımcı olur. tabii bu arada müze çalışmaları da devam eder önce vakıf kurulur daha sonra da müze binaları ve günümüzde çılgın ziyaretçi alan binlerce eserin sergilendiği bir müzeye dönüşür.sarkis ölür ama vakıf çalışmaya devam eder, günümüzde sadece sanata değil, teknolojik gelişmelere de ciddi miktarda paralar ayırmaktadır vakıf, arge'den tutunda burslara, diğer müzelere maddi destekten tutun da hibelere kadar . müze başbakanı portekiz'de cumhurbaşkanlığı statüsüne sahiptir. gittiği kurumlarda törenlerde karşılanır ve sarkis'in yarım bıraktığı gibi her fırsatta da anadolu'da kurulması istenen ermeni devleti'ni , diaspora'nın şahin kanadını savunmaktadır

    işte böyle dostlar.türkiye'yi türkiye yapan birkaç adamdan birinin verdiği bir cevap işte böyle değiştirmiştir tarihi. peki suçlu kimdir, bir adamı devlet gibi güçlü yapan ittihat ve terakki mi , devrimi korumak için red cevabı veren inönü mü yoksa aldığı red cevabına karşın ihanet eden sarkis mi? kim bilir..
  • bir karışıklık sonucu baba ve oğul aynı kişi gibi bahsedilmiş ama, doğrusu için;

    (bkz: calouste sarkis gulbenkian)
  • iş adamı ve koleksiyoncu kişiliğinin yanısıra, vichy hükümetinin iran temsilcisi, devlet adamı.

    döneminde, kendisi kadar donanımlı ve etkili bir vatandaş çıkaramamış ortadoğu bölgesinin petrol imtiyazları ile ilgili neredeyse tüm ömrü boyunca mücadele etmiş, istediğini almak pahasına ingiliz, hollandalı, fransız ve en son olarak abd'li petrol şirketlerini canından bezdirmiştir.

    howard hughes kadar olmasın, kendisi de garip alışkanlıkları ve davranışlarıyla zengin ama takıntılı insanlar aleminde yerini almıştır.
    eğitimini ingiltere'de tamamlamış, ama iş adamlığını gençlik döneminde çalıştığı kapalıçarşı'da geliştirmiş bir insan evladı olarak, lizbon'un en kral otelinde yaşamını sürdürürken daha ucuz olması sebebiyle kiralık şoförü özel arabaya tercih etmiştir.

    (bkz: beyler adam kayserili)
  • üsküdar'da doğmuş ermeni asıllı osmanlı vatandaşı. osmanlı topraklarında bulunan petrolün çıkarılması için ingiltere ve osmanlı arasında aracılık yapmış ve başarılı olmuştur. osmanlı paşalarını bir takım ufak komisyonlarla kontrol altında tutmuş, her sesi yükseleni rüşvetler verip susturmuştur. adı 1930 larda ırak petrol şirketi olarak değişecek olan ' türk petrol şirketi'nin kuruluşunda ön ayak olmuştur(1912). şirketin adı her ne kadar türk olsa da, ortakları ingilizler ve almanlardır(daha sonra amerikalılar da dahil olmuştur. ve en nihayetinde saddam hüseyin tarafından ırak menfatine millileştirilmiştir). çok önemli ve büyük bi koloksiyonerdir. topladığı eserler lizbonda kendi adına kurulmuş bir müzede sergilenmektedir. sağlığında, topladığı bazı eserler çeşitli devletler tarafından satın alınmak istenmiş ama o buna izin vermemiştir. bir çok kereler petrol anlaşmalarında aracılıklar yapmıştır, ama ilk ve en önemli anlaşması türk petrol şirketinin kurulmasıdır. ilk anda daha yüksek olan komisyonu bi iki yıl sonra % 5'e düşürülmüştür.
  • ermenistan asıllı ingiliz filantropist iş adamı. ingiliz kraliyeti tarafından verilen sir ünvanını reddetmesi ile tanınmaktadır.
hesabın var mı? giriş yap