epaminondas

• ünlü thebai kralı. m.ö 371 yılında leuktra savaşında sparta ordusunu bozguna uğratarak thebai yi en güçlü yunan site devleti yaptı. 362 yılında spartayı bir kez daha yenip gücünü kesin olaraj kırdı. ancak bu savaşta hayatını kaybetti. onun ölümünün ardından thebai nin gücü kırıldı. antik yunanın en büyük savaşçılarındandır.
• montaigne'nin bir numaralı adamıdır. arkasından büyük iskender ve homeros gelir. bu durum, montaigne'nin eski yunan uygarlığına karşı duyduğu ilginin bir sonucu olarak da düşünülebilir.
• bir sözlük yazarı. (bkz: içimizdeki yunanlar)
• türkçe bilmeyen troll bir cins yazar.
  
  http://a1211.hizliresim.com/13/u/gb3ty.png
• kendisiyle montaigne'nin üç büyük adam denemesinde karşılaştım. montaigne'nin herkesten üstün tuttuğu kişidir. thebai sparta'yla savaşa başlarken meclise ben bunları yenerim deyip meclisi ikna etmiştir ve başkomutan yapılmıştır. spartayla ilk savaşında çarpık düzen stratejisini gerçekleştirmiştir. bu strateji kendi buluşudur. yunanlılardan kalan bir söze göre onun kadar çok bilen ve onun kadar az konuşan bir adam yokmuş.
• (bkz: çarpık düzen) savaş stilini geliştiren, leuktra meydan savaşı'nda spartalıları yenen thebai'li general.
  mustafa kemal atatürk'ün sakarya ve büyük taarruz savaşlarında aynı tatikten esinlenerek daha gelişmişini uygulamıştır.
• montaigne'in,denemeler kitabında yazdığına göre,herkesten üstün tuttuğu insandır epaminondas.
• eski yunan'da savaş büyük ölçüde falanks denilen ağır piyade birlikleri arasında gerçekleşiyordu. falanks, kalkanlarını birbirine kitleyip kalkan duvarı oluşturmuş ve aradan mızraklarını uzatmış bronz zırhlı askerlerdi.
  
  esasen eski çağlarda savaş da bireysel kavga gibi bir şeydi. kitleler çatışmada karşılaşsa da sonuçta herkes teke tek savaşıyordu. işte yunanlılar bu eşiği aştılar. savaşı bireysel olmaktan çıkardılar ve kolektif bir çabaya dönüştürdüler. harb meydanında falanks adı verilen birliklerle adeta organik bir tank oluşturdular. kalkanlarını birbirine kitleyerek metal bir canavara dönüşüyordu birlik. büyük bir devrimdir kolektif savaş anlayışı. roma da iskender de dünyayı falanks birlikleri ile fethettiler.
  
  filmlerde gördüğümüz eski yunan veya roma'ya ait ne kadar bireysel savaş sahnesi varsa tümüyle saçmalıktır; emin olabilirsiniz. bu açıdan 300 spartalı filmi tamamen bir rezilliktir. romalılar ve yunanlılar savaş meydanında bireysel olarak savaşmamışlardır.
  
  epaminondas, yunan kent devletlerinden thebai'nin komutanıdır. askerliğin ve disiplinin kitabını yazmış meşhur yunan kent devleti sparta'nın çöküşünü başlatan kişidir.
  
  bunu da savaş meydanında uyguladığı enteresan bir yöntemle başarmıştır. o zamana kadar yunan falanks ordularının tüm safları eşit derinlikte ve güçte oluyordu. başka türlüsünü bilmiyordu yunanlılar.
  
  işte epaminondas, bu noktada farklı bir uygulamaya gitti. merkez ve sağ kanattan asker çekip o kanatları zayıflattı. bu askerleri sol kanada ilave etti. böylece çok güçlü bir sol kanat ama zayıf bir merkez ve sağ kanatlı orduya sahip oldu.
  
  karşısındaki sparta ordusunun kral dahil en kıdemli unsurları ordunun sağ kanadında idi. güçlendirilmiş sol kanadı ile onları vurdu. sparta üzerine yürürken kendi merkez ve sağ kanadına savaşa geç girmelerini emretti. yavaş davranmalarını istedi.
  
  güçlü sol kanat karşısında sparta sağ kanadı ağır kayıplar verip bir müddet sonra çöktü. sparta kralı öldü. sparta kıdemlileri ya öldüler ya esir edildiler veya kaçtılar. sparta ordusunun en seçkin birliğinin bu hale düştüğünü gören diğer kanatlar da daha savaşa bile doğru düzgün giremeden dağıldılar.
  
  20. yüzyılda alman generali guderian da benzer taktikleri yürürlüğe sokmuştu. tankları cephede tek bir noktada toplayıp oradan düşman cephesini yarmayı öngörüyordu. ilk başlarda olağanüstü başarılar kazandı almanlar bu taktikle. sonradan başka değişkenler girdi işin içine.
  
  epaminondas'ın ölümü-resim:
  
  https://upload.wikimedia.org/…ort_d'epaminondas.jpg
• savaşta 'çarpık muharebe düzeni'ni geliştiren antik yunanistan generalidir. bu taktikle leuktra'da sparta'ya karşı büyük zafer sağlamışlardır. hayatında onu en çok sevindiren şeyin, bu zaferle anasına babasına verdiği sevinç olduğunu da söylemiş. bu taktikte iki ordunun karşı karşıya gelmesinden ziyade, kendi ordusunu iki kanada ayırıp birini güçlü tutmuş karşı tarafın da o kısmını zayıflattıktan sonra diğer kısma iki yandan olmak üzere saldırmışlardır. bu taktiği büyük iskender de geliştirerek kullanmış ve zaferlerin çoğunu böyle elde etmiştir.
  (yavru kurtlar linçlemeyecekse beni söyleyim; türklerin zafer kazandıran muhteşem turan taktiği de burdan uyarlama gibi geliyor bana.)
  montaigne'nin saydığı üç büyük adamdan kendi sözüyle en değerlisidir. sadece iyi bir komutan olmasıyla değil, vicdan adalet ve asaletinden de ileri gelmekteymiş. yunanlılardan kalan bir söze göre onun kadar çok bilen ve onun kadar az konuşan adam yokmuş. vatanını kurtarmak için bile bir adamı sorgusuz sualsiz öldürmeyi doğru bulmazmış.
• aynı zamanda makedonyalı philip'in de hocasıdır. thebai gibi bir şehir devletini atina ve sparta'dan sonra yunanistan'ın hegemonu yapmak gerçekten her yiğidin harcı değildir.
  
  makedonlar bu iyiliğin karşılığını thebai şehrini haritadan silerek ödemişlerdir.