esti nesim-i nev-bahar açıldı güller subh-dem

• ünlü hicv ustası nefi'nin şiirine, hacı arif bey' in yaptığı rast beste:
  
  esti nesim-i nev-bahar, açıldı güller subh-dem
  açsın bizim de gönlümüz, sâki medet, sun câm-ı cem
  erdi yine ürdibehişt , oldu havâ anber-sirişt
  âlem behîşt-ender-behîşt, her gûşe bir bâğ-ı irem
  
  gül devri, ayş eyyâmıdır, zevk u safâ hengâmdır
  âşıkların bayrâmıdır, bu mevsim-i ferhunde-dem
  dönsün yine peymâneler, olsun tehi humhâneler
  raks eylesin mestâneler, mutribler ettikçe negam
• nef'inin ıv.murad'a ithafen yazdığı şiirin tamamı şu şekildedir.
  
  "esdi nesim-i nevbahar açıldı güller subh dem
  açsun bizüm de gönlümüz saki meded sun cam-ı cem
  
  erdi yine ürd-i bihişt oldı heva anber-sirişt
  âlem bihişt-ender-bihişt her guşe bir bag-ı irem
  
  gül devri ıyş eyamıdır zevk u sefa hengamıdur
  aşıkların bayramıduf bu mevsim-i ferhunde-dem
  
  dönsün yine peymaneler olsun tehi humhaneler
  raks eylesun mestaneler mutribler etdükçe nagam
  
  bu demde kim şam u sehher meyhane bga reşk ider
  mest olsa dilber sevse ger ma'zurdur şeyhü'l-harem
  
  ya neylesun biçareler alüfteler avareler
  sagar suna mehpareler nuş itmemek olur sitem
  
  yar ola cam-cem ola böyle dem-i hurrem ola
  arif odur bu dem iyş u tarabla mugtenem
  
  zevki o rind eyler tamam kim tuta mest ü şad-kam
  bir elde cam-ılale-fam bir elde zülf-i ham-be-ham
  
  lutf eyle saki nazı ko mey sun ki kalmaz böyle bu
  dolsun sürahi vü sebu boş durmasun peymane hem
  
  her nev-reside şah-ı gül almış eline cam-ı mül
  lutf et açıl sen dahi gül ey serv-kad u gonce-fem
  
  bu dürd ü bu safi deme dönsün piyale gam yeme
  kanun-ı devr-i da'ime uy sen de mey sun dem-be-dem
  
  meydür mihekk-i aşıkan aşub-ı dil-aram-ı can
  sermaye-i pir-i mugan piraye-i bezm-i sanem
  
  mey akılı irşad eder aşıkları dilşad eder
  seyle virür berbad ider dillerde koymaz gerd-i gam
  
  mey ateş-i seyyaledür mina kadehle laledür
  ya gonce-i pür-jaledür açmış nedsim-i subh-dem
  
  saki mede mey sun bize cam-ı cem-i key sun bize
  rıtl-ıpeyapey sun bize gitsün gönüllerden elem
  
  biz aşık-ı azadeyüz amma esir-i badeyüz
  alüfteyüz dil-dadeyüz bizden gitsün gönüllerden elem
  
  bir cam sun allah içün bir kase de ıl mah içün
  ta medh-i şahenşah içün alem ele levh ü kalem
  
  ol afitab-ı saltanat ol şeh-süvar-ı memleket
  cam-bezm ü hatem-mekremet memduh-ı esnaf-ı ümem
  
  eblak-süvar-ı rüzigar-aşub-ı rum ı zengibar
  leşkar-şikar-ı kam-kar behram-ı efridün-alem
  
  piraye-i mülk ü milel sermaye-i din düvel
  k'olmuş nasibi ta ezel tac-ı feridın taht-ı cem
  
  hakan-ı osmani-neseb kim münderic zatında heb
  islam-ı faruk-ı arab ikbal-i perviz-i acem
  
  sultan murad-ı kamuranefser-dih ü kişver-sitan
  hem padişah hem kahraman sahib-kıran-ı cem-haşem
  
  şahanşeh-i ferhunde-baht arayiş-i dihim ü taht
  bahtı kavi ikbali saht iskender-i yusuf-şiyem
  
  şah-ı cihan-ara mıdur mah-ı zemin-pira mıdur
  behram-ı bi-perva mıdur ya afitab-ı pür-kerem
  
  şahane-meşreb cem gibi sahib-kıran rüstem gibi
  hem isi-i meryem gibi ehl-i dil ü ferhunde-dem
  
  dünya vü mafiha nedür cennetde olsa ya nedür
  lutf eylemek zira nedür yanında bir nakd ü selem
  
  cümle hünerden bnasib sırr-ı aceb sun-ı garib
  meclisde şuh u dil-firib ceng edicek şir-i ücem
  
  gahi ki cihan ol şir-i yele hışm ile tig alur ele
  olur cihan pür-zelzele basdukça meyhane kadem
  
  ol dem ki kasd-i ceng eder sahraları gül-reng eder
  dünyayı hasma teng eder olusa sam u güstehem
  
  sürdükçe hasma yektene bazmaz silah u cevşene
  yer kalmaz asla düşmene illa beyaban-ı adem
  
  ey hüsrev-i ali-nijad v'ey daver-i pak-i'tikad
  ey şah-ı sahib-adl ü dad ey padişah-ı muhterem
  
  sen bir şeh-i zi-şansın şahenşah-i devransın
  yani ki sen hakansın devrinde ben hakaniyeyim
  
  ben gerçi bir bi-hasılem şakird-i ders-i müşkilem
  hem mekteb-i ehl-i dilem halk olmadan levh ü kalem
  
  sözde nazir olmaz bana ger olsa alem bir yana
  pür-tumturak ü hoş-eda ne hafızem ne muhteşemem
  
  hakaniyem ben muhteşem yanumda serheng-i haşem
  hafız olur lebestdem hamem edince zir ü bem
  
  nef'i yeter daevayı ko dünya ile gavgayı ko
  efleke istignayı ko hake yüzün sür la-cerem
  
  kaldur elin eyle du'a buldı kasiden intiha
  şimdi du'a etmek sana hem müstehabdur hem ehem
  
  nice kaside bir kitab mecmua-i pür-intihab
  her nüktesi faslu'l-hitab her beyti bir genc-i hikem
  
  ta kim cihan ma'mur ola geh emn ü geh pür-şur ola
  ikbal ile mesrür ola ol husrev-i vala-himem"
• ayrılsak da beraberiz dizisinde bilinçli yesari bey'den dinleyip müptela olduğum muhteşem eser.
• geçen sene eski türk edebiyatına giriş sınavında vezni sorulan beytin ilk mısraı.
  not: eski edebiyatçılar "mısrası" yerine "mısraı" der.
• rasta akor yaparken bu parçayı mırıldanıyorum
• niyeyse bu bahar rüzgarları (nesîm-i nevbahâr) eser esmez güller bir anda açılır sabah vakti (subh dem) ki bizim de açması için gönlümüzde güllerin, barmenin (sâkî) şöyle iyisinden bir kadeh şarap (câm-ı cem) yollaması gerekir masamıza. nef'î'yi anlasınlar diye girdiğim şekle bak sen ya!
  
  haremden kız kaldıran (üstelik de bir de değil iki kez) hacı arif bey, rast makamında estirmekten de geri kalmamış nesîm-i nevbahar'ı. bkz. https://youtu.be/zp4xco3meqa?si=1iqtskz-oexftheb