peronizm

• peronizm terimi, juan peron adındaki bir subayın 1940'ların ortasında iktidarı ele geçirmesiyle ortaya çıkan ve arjantin işçi sınıfı hareketi içinde uzun süre etkili olan bir akım için kullanılmaktadır.
  
  o dönemde avrupa'daki et açığı, arjantin'in dışsatımını ciddi boyutlarda artırmıştı. peron bu sayede iktidarı sırasında arjantin sermaye sınıfına büyük karlar elde etme olanağı sağlarken, aynı zamanda işçi sınıfının ücretlerinin artmasını da sağlayabildi.
  
  peron döneminde arjantin ekonomisi, bir çok yeni kamu işletmesine kavuştu. onun fikirleri etkisindeki sendika liderleri, işçi sınıfı hareketi üzerinde büyük hakimiyet kurdu.
  
  peron ordu tarafından 1950'lerin başında iktidardan uzaklaştırıldı. ancak fikirleri hem solda, hem de faşizan unsurlar arasında etkili olmaya devam etti.
  
  1973 yılında arjantin egemen sınıfı, kitlesel işçi eylemlerine son vermek üzere peron'un yeniden iktidara gelmesinin önünü açtı.1974 yılında ikinci karısı isabel, onun yerine iktidara geçti. peron'un iktidarı sırasında paramiliter güçler, solcu avına başladı ve yüzlerce solcu öldürüldü.
  
  1976 yılında gerçekleştirilen darbe sonucu 30 binden fazla muhalif insan öldürüldü. peronizm bu dönemde de etkisini belli ölçülerde sürdürmeyi başardı. çünkü rakip burjuva partisi radikaller, işçilerin maddi koşullarının iyileşmesini sağlayamamış ve solun büyük kısmı darbe sırasında imha olmuştu.^*(geocities.com'dan)
• kısaca; bütün muhalefeti yok et. sadece işine yarayanlar kalsın, tek başına hükmet.
  peronizm de asıl amaç iktidardır. bu yolda yapılan herşey mübahtır.
  "işi görülenler" tarafından çok sevilen bir yönetim şekli.
• türkiye'deki kemalizm, meksika'daki cardenizm, brezilya'daki vargas'a benzer. marx bunların topuna bonapartizm demiştir. asker ve sivillerden oluşan milliyetçi ve yurtsever bir grup iktidara gelip ülkeyi ileriye götürecek adımlar atacaktır.
  
  arjantin'de 1976 askeri darbesi öncesi silahlı örgütlerin birçoğu peronistti. hatta örgütlerden birinin adı peronist silahlı kuvvetler (fap) idi.
• yüce insan yahya sezai tezel, 1984 yılında yankı dergisi'ne verdiği mülakatta, bülent ecevit ve rahşan ecevit'in önderliğinde kurulmuş olan demokratik sol parti'yi, başkan bey ve gölge başkan hanım kültü nedeniyle arjantin'deki juan peron - isabel peron kültüyle ilişkilendirerek, özü itibariyle dsp'nin popülist - peronist bir hareket olduğunu ifade etmektedir.
  
  dsp'nin önemli bir parti olduğu zamanlardaki yapısına egemen olan sistem ve kadro oluşumuna bakıldığında bu analojinin doğru olduğunu bugün teyit etmemiz gerekir.
• (bkz: çare sarıgül)
• "peronizm [arjantin’de oligarşiye karşı gelişen hareket. oligarşiyi yenip sonra kendisi oligarşi olmuştur.] iktidarı oligarşiden devralmıştı, fakat içerisinde oligarşik müttefikler vardı. bu yüzden, oligarşik ekonomik güç aynen devam etti. eski rejimin kurumları büyük ölçüde değiştirilmemişti. düşmanla olan temel çelişkilerini ortadan kaldıramayan bir ulusal devrim iç çelişkileri tarafından zayıf düşürülür. politikaları kararsızlaşır. oligarşiye saldırır fakat, onun dayanaklarını ortadan kaldıramaz. sosyal devrimi ister ancak ulusal devrimi tam olarak gerçekleştiremez. halk demokrasisi ile bürokratik diktatörlük arasında gider gelir." octavio getino & fernando e. solanas - la hora de los hornos
• 27 ekim 2019 arjantin seçimleri ile bir kez daha iktidara gelen hareket.
  
  https://www.youtube.com/watch?v=cv2i_u5zoe8
  
  (bkz: marcha peronista)
• arjantin’de 3. defa iktidara gelen ideoloji.
  ilk iki dönemleri ülkenin refahının yerinde olduğu dönemlere rastlasa da fernandez öncülüğündeki 3. dönem imf’den alınan 56 milyar dolarlık borç ve bonoların centlerler ifade edildiği bir dönemde ülkeyi bataklıktan kurtarabileceğine olan inanç az.
  denemekte fayda var denilerek eski ideolojilerden medet uman arjantinliler sürpriz ata bahis yapmış durumdalar.
• juan domingo perón, bu ideolojiyi ilan ederken italyan faşizminden ve alman nasyonal sosyalizminden etkilenmiştir, fakat kesinlikle kendisi ırkçı değildir. kendisi bunun arjantin tipi bir nasyonal sosyalizm olduğunu söylemiştir. fakat bu nasyonal sosyalizm, kelime manası iledir. milliyetçi ve sosyal adaletçidir. anti - semitist değildir. anti - liberal ve anti - komünisttir. ırkçılık içermez. bir üçüncü görüş (third position) ideolojisidir.
  
  peronizme dair bir analiz ve peron'un ağzından peronizm
  
  --- spoiler ---
  
  4. peronist dava yalnızca tek bir insan grubu üzerine kurulmuştur: işçiler
  --- spoiler ---
  
  demokrat parti döneminde, işçi ateşeleri dünyayı dolaşırken bize de perón tarafından gönderilen işçi ateşeleri gelmiştir.
  
  işçi ataşesi programı nedir
  
  kendisi ve karısı nam-ı diğer "evita" bugün arjantinde, olağanüstü sosyal yardımları sebebiyle neredeyse bir "azize" statüsünde kabul edilir. ideolojinin bir pratiğini bizzat, eva perón'da görmek mümkündür.
  
  perón devrildikten ve çok sonra başa gelip öldükten sonra dahi bu ideoloji, uzunca süreler arjantin'in siyasi hayatında etkili olmuştur. bana göre arjantin'in ulusal ideolojisidir (bizdeki kemalizm gibi).
  
  ayrıca şöyle bir marşa sahiptir.