risale-i fotografya

• fotoğraf konusunda yayınlanan ilk kitap..yazarı torosyan..1860larda basılmıs, türkçe olmasına karşın ermeni alfabesiyle kaleme alınmış..aynı adla on sene kadar sonra ilk defa arap harfli osmanlı alfabesiyle ressam yüzbaşı hüsnü beybu bu kitabı yayınlamıs..
• osmanlı'nın fotoğrafla ilk imtihanı, 18 kasım 1839 (19 şaban 1255) tarihli takvim-i vakâyi gazetesinin daguerreotype'in (louis daguerre'in aleti) icadını haber vermesiyle olmuştur. nitekim, bu icadın yayılmasından kısa bir süre sonra, avrupalı fotoğrafçılar da istanbul’a gelerek çalışmaya, stüdyolar açmaya başlamışlardır.
  
  fotoğrafla böyle yakın ilişkilere rağmen, fotoğraf üzerine matbuatın çıkması geç olmuştur osmanlı'da. ancak, şöylesi bir bilgi de mevcuttur: dünyada ilk fotoğraf kitabı sayılan daguerre'in kitabı, 15 ağustos 1841'li (26 cemaziyelâhir 1256) ceride-i havâdis gazetesinde çıkan bir habere göre, yayımlanışından iki yıl sonra türkçeye çevrilmiştir. heyhat, bugüne kadar böyle bir çeviriye rastlayan bir zahmet beri gele.
  
  ne ise, işte bu coğrafyada fotoğraf üzerine yayımlanan ilk kitap bu, torosyan'ın risale-i fotografya'sıdır. 1866 yılında basılan bu kitabın dili türkçe, alfabesi ermenicedir. osmanlı alfabesiyle basılan ilk kitap ise yüzbaşı hüsnü bey'in yine risale-i fotografya’sıdır (sene 1872). hüsnü bey'in istanbul, langalı oluşu ve bahriyeli bir ressam olması dışında da hakkında herhangi bir bilgimiz yoktur efendim.
  
  mevzubahis kitabımız, rakamla 48 sahifedir, bir de önsözü vardır. hüsnü bey kitabının girizgâhında, devrin padişahı olan abdülaziz'e şöyle bir değindikten sonra, yaban ellerde (paris vs.) gördüğü fotoğraf, fotolitografi, fotoçinkografi ve galvaniplasti öğrenimi boşa gitmesin diye kitabı yazdığını, yoksa ne uğraşacağını, deli mi olduğunu belirtmiştir.
  
  (kaynakça olarak gültekin çizgen'i analım.)
• (bkz: fotoğraf hikayeleri)
  (bkz: ahmet karcılılar)
• pasteleyip postalamadan edemedim yahu, bakınız hüsnü bey fotoğraf tâb işlemini de kısaca şöyle anlatıyor bu kitabında:
  
  "… mezkûr kağıt kuruduktan sonra, albuminli tarafını camın kollodionlu tarafına kapayıp, şasi pozitif derûnuna vaz' ile ziya-ı şemsin üzerine amuden tesir edeceği bir mahale koyarak albumin üzerinde bulunan nitrate d’argent (gümüş nitrat) siyahlanıp, güvercin göğsü rengi kesb oldukta ziyadan ahz etmelidir."
  
  (bir de tarık yurtgezer beyi anayım hemen..)