soykırım tazminatı

• türkiye'de yaygın olan, "ermeni soykırımını kabul edersek bizden tazminat isterler" argümanı, hatalı değil. gerçekten de, özellikle milliyetçi ermeniler arasında böyle bir talep yaygın. bu uygulamanın geçmişte de örnekleri vardır.
  
  örneğin, almanya, 1952 yılında imzalanan anlaşma çerçevesinde, israil'e 14 yıl içerisinde 3 milyar mark ödedi. o dönemde çok yeni bir devlet olan israil'in kalkınmasında bu tazminat ödemeleri ciddi bir rol oynadı.
  
  soykırım tazminatı söz konusu olduğunda kimi soykırım mağdurlarının maddi ödemeyi "kan parası" diyerek reddederken, kimi diğerlerinin hiçbir ödemenin yeterli olamayacağını dile getirerek hep daha fazlasını talep ettiklerini de bu noktada belirtmek gerekli.
  
  tabii, "türkiye bugün ermenistan'a ve diyaspora ermenilerine üç milyar dolar (ya da günümüzün parasıyla 31.6 milyar dolar) ödese, ne olur? böyle bir meblağın günümüz türkiye ekonomisine etkisi ne olur?" gibi sorular da sorulabilir. bu rakam az olmasa da, türkiye ekonomisini ciddi bir şekilde etkileyecek, ya da kimi zaman iddia edildiği gibi türkiye'yi belini doğrultamaz hale getirecek bir miktar olmaktan uzak. hele bir de almanya örneğinde olduğu gibi yıllara yayılan bir ödeme yapılacak olursa, türkiye bunu çok fazla hissetmez.
  
  ama aslolan bu ödemenin miktarı değil, niteliği. kime ödeme yapılacak? nasıl yapılacak? mağdurların torunlarına mı ödenecek? diaspora derneklerine mi ödenecek? yoksa türkiye ileriye dönük, iki halk arasındaki bağları onaracak bir barış projesi mi gerçekleştirecek? misal, ağrı dağına büyük bir eğitim/kültür/konferans merkezi mi açacak? geriye kalan yıkık dökük birkaç kiliseyi, manastırı mı onaracak? yoksa, bunların hepsinden biraz biraz mı yapacak?
  
  yani, tazminat konusunun varlığı bir gerçek. ama tazminat çok geniş ve farklı opsiyonlara imkan tanıyan bir konu. türkiye'deki korku siyasetinin sıklıkla başvurduğu gibi türkiye'yi batıracak ya da bölecek bir şey ise hiç değil.
  
  toprak talebi gibi uçuk şeyler, ancak ermeniler arasındaki aşırı milliyetçi kesimden duyulacak şeyler. kaldı ki, böyle bir şey bugün uluslararası hukuka göre suç. hem türkiye'de ermenilerin yoğun olarak yaşadığı bir bölge yok, hem de mevcut ahaliyi tehcir etmek gibi bir şey hukuken mümkün değil.
  
  etik açıdan ise, bu konuda tartışmalara girmeden önce şu soruları sormak gerekli: tazminatı gerektirecek şeyler yaşanmış mı, yaşanmamış mı? insanlara büyük acılar yaşatılmış mı, yaşatılmamış mı? insanların mallarına el konmuş mu, konmamış mı?
  
  tema:
  (bkz: ermeni soykırımı/@derinsular)
  
  ana tema:
  (bkz: soykırım/@derinsular)