uzun sefer

• avrupalılar bu savaşta wagenburg formasyonunu da kullanmışlardır.
• hünyadi yanoş’un (bkz: strumbannfuhrer2/hünyadi yanoş) 22 temmuz 1443’ten 25 ocak 1444’e kadar osmanlı imparatorluğu’na karşı giriştiği askeri operasyonlar dizisi.
  
  aslında, görüldüğü gibi pek de uzun olmayan –neredeyse 1,5 yıl- bu seferde hünyadi yanoş, avrupa’dan destek görmüştür. buda’da topladığı ordusuna alman, çek ve leh askerlerin yanı sıra sırp, eflak ve hatta litvanyalı kuvvetler de katılmıştır ki ordusunun mevcudu 40 bin kadardır.
  
  uzun sefer, krusevac muharebesi ile başlamış, bu savaşta türkler’i bozguna uğratan yanoş demirkapı’da türkler’i bir kez daha yenerek niş şehrini almıştır. sonrasında üç osmanlı paşasını harcayan yanoş, sofya’ya girmiş ve durumun vehametini görüp ordusunun başında bizzat sefere çıkan ii. murat’a karşı varna savaşında yenildikten sonra seferini bitirmek zorunda kalmıştır.
  
  uzun sefer, her ne kadar bir yenilgi ile bitmek zorunda kalsa da, sefer boyunca osmanlı imparatorluğu’nun balkanlar’daki hakimiyeti çok büyük yara almış ve bu bölgeler savaşlar neticesinde ciddi zararlar görüp geriye gitmişlerdir.
• macarlarin ertesi sene yaptıkları seferde güzergah değiştirmelerine yol açan sefer. 1443 yılında zlatica boğazına dek oldukça başarılı geçen sefer zlatica geçidinde durdurulunca macar ordusu 1444 yılında farklı bir güzergah kullanmıştı. zira zlatica'da olduğu gibi balkan geçitleri savunma yapan ordulara savunmada avantaj sağlıyordu. 1444 yılında bu nedenle macarlar geleneksel yolu izlemeyip ilerlemesi kolay olan tuna kıyılarını izlemisti. oradan karadeniz sahiline geçip kiyi şeridini izleyip balkan geçitlerine bulasmadan trakya'ya inmeye çalışmışlardı. bu sefer de varna savaşı ile sonuçlanmıştır.
• hunyadi'nin 1443-1444'teki uzun seferi, geç ortaçağ macar askeri tarihinin başarı öykülerinden biri olarak kabul edilir. kış döneminde başlatılan askeri girişim, o dönemde pratik olarak kabul edilmekten uzaktı. hıristiyan orduları yarımadaya yaklaşık 500 kilometre girerek askeri başarılar elde etmiş ve ardından büyük kayıplar vermeden geri dönmüştür. balkanlar'da yürütülen uzun sefer o kadar başarılı oldu ki, avrupa'da osmanlı'nın kıtadan kovulabileceğine dair umutları artırdı. ancak 1444 seferi trajik bir başarısızlıktı: macar ordusu varna yakınlarında ciddi bir yenilgiye uğradı, kral ulaszlo da hayatını kaybetti, seferin getirdiği avantajlar kayboldu.
  macarlar bu seferi anmak için baranya denen yerde 8,5 km'lik bir yürüyüş düzenlerler, çok zor bir parkurda dağları, tepeleri, bayırları, dereleri o günün kostümlerini, teçhizatlarını kuşanarak aşmaya çalışıp ejdatlarını yad ederler.
  görsel