ekşi sözlük kullanıcılarıyla mesajlaşmak ve yazdıkları entry'leri
takip etmek için giriş yapmalısın.
hesabın var mı? giriş yap
mikonos'a özel jetle künefe getirtmek
-
çalışan 50 tl daha zam isteyince "işler kötü, %4'ü bile zar zor veriyoruz" diyenlerin yapacağı türden görgüsüzlük.
en vahim covid-19 vaka artışının türkiye'de olması
-
coronayı bilerek 21bin vatandaşı umreye gönder. gelen virüsleri 7 bölgeye dağıt. ardından minareden dua ettir.
edit: ve tüm önlemler alındı de, her akşam.
aa
zafer havalimanı'na dört ayda 61 yolcunun uğraması
-
bu havalimanına 1 milyonun üzerinde garantiyi kim vermişse, yargılanmalı ve suçlu bulunursa tüm mal varlıklarına el konulmalıdır
gençlik 30'da mı 35'te mi biter sorunsalı
-
biz bitti demeden bitmez...
yaran facebook durum güncellemeleri
-
"annem protein tozumu kakao sanıp keke atmış eve bi geldim babaannem bench press yapıyor aq."
czn burak'ın aylık 30 bin tl kazanması
-
iş iyiliğe gelince yaptığı iyiliği 50 milyon defa gösterirler.
iş vergi kaçırmaya gelince 50 milyon tane inlik cinlik yaparlar.
survivor all-star
-
sen beni seviyorsan, kusura bakma ben de seni severim
" turabi çamkıran "
esenyurt'ta kasiyere saçın açık diyen faslı
-
şu an sadece tepki veriyorlar ama 10 sene sonra neden saçın açık diye dayak atacaklar.
mültecilerin "kabul edilme" sebebi de buydu, yüksek derecede islam yaşatmak.
kaan ayhan
-
adam gol atmış hala asker selamı diyen adam var amk. vallahi siz egitilmezsiniz. adam gölü atmasa soyunma odasında kendi kendimize verecektik asker selamını.
atamın da dediği gibi "vatanını en çok seven görevini en iyi yapandır"
türk kızının 12 maddelik evlenme manifestosu
-
baştan söylüyorum erkeğim. öyle biri varsa gelsin beni de siksin.
7/24 çalışma koşullarına ayak uydurabilecek
-
ekseriyetle iş ilanlarında karşılaşılan bir cümle. sanki atm cihazı arıyor pezevenk.
http://f1210.hizliresim.com/12/p/f4hkc.jpg
google'a baktık beyefendi siz bir hiçmişsiniz
-
yakın gelecekte tersinin de olabileceğini gösteren teknolojik tümce.
- sen benim kim olduğumu biliyor musun?
- bir dakika beyefendi.
(pıhh pıhhhhhh)
- kızım, aç google'ı, şu ahmet b. isimli şahısa bir bak.
........
- google'a baktık beyefendi; siz pek önemli bir şahsiyetmişsiniz.
- ha şöyle! şimdi aç google earth'ü, kendine bir yer beğen.
13 ocak 2018 trabzon'da uçağın pistten çıkması
-
öncelikle, başta uçağın ekibi ve yolcuları olmak üzere pegasus ailesine ve tüm havacılık çalışanlarına geçmiş olsun. çok daha büyük bir felaketle sonuçlanabilecek bir olay, çok şükür ki yarasız beresiz atlatıldı.
şu ve bu resimlere baktığımızda aslında uçağın pistten çıktığı yer görülüyor. uçağın önünde, durması için yaklaşık bi 250 metre pist uzunluğu, 60 metre stopway ve sadece resimden görebildiğim kadarıyla 250 metre civarı clearway var. yani toplamda 550 metreden fazla mesafe daha varmış eğer pist doğrultusunda kalsaymış. bu mesafe uçağın durmasına yeter miydi? bu sorunun cevabı uçağın o anki hızında ve ıslak pistin sürtünme katsayısında saklı. tabi bu mesafeyi ben evimde resimlere ve meydan chartlarına uzun uzun bakarak hesapladım, uçağın pilotlarının o an kafalarındaki onlarca farklı şey ile anlık olarak bu muhakemeyi yapmaları çok zor.
uçağı o noktaya getirme ihtimali olan sebepleri yukarıda bilgili arkadaşlar zaten fazla fazla açıklamışlar. bir uçağın pistte durma mesafesini uzatan belli başlı etkenler vardır. kabaca sıralarsak;
1. uçağın ağırlığı (2640 metrelik pistte durabilmek için fazlasıyla hafiftir bu uçak. yakıtı yakmış sonuçta)
2. iniş konfigürasyonu (40 flap yerine 30 flap ile inmek iniş mesafesini uzatabilir. 30 flapın altında iniş yapılıyor mu bilmiyorum, onu boeingci arkadaşlar daha iyi aydınlatırlar..)
3. meydan irtifası (deniz seviyesinde. yani hava yoğunluğunun ve sürtünmesinin en yüksek olduğu yer. trabzon'un 11 pisti, iniş için en uygun irtifada diyebiliriz.)
4. teker koyma anındaki sürat (bir arkadaş yukarıda koymuş fotosunu, 140 knot olarak görülüyor, bu çok az da olsa yüksek bir sürat olmasına rağmen, bunun sebebi 3.3 derecelik alçalma açısıdır. yani hafif de olsa normalden -3 dereceden- dik bir alçalma)
5. rüzgar (sakinmiş. arka rüzgar olsaydı iniş mesafesini uzatabilirdi)
6. sıcaklık (trabzon için, 15 dereceden yüksek bi sıcaklık, yine iniş mesafesini uzatabilirdi ama hava fazlasıyla soğuk)
7. pist eğimi (%-0.1'lik bir eğim, ihmal edilebilir bir eğim. neredeyse yok gibi)
8. thrust reverser'ların çalışma durumu (çalışmayan reverser da duruş mesafesini uzatır. ama yolcuların ifadesinden çıkardığım, reverserlar da çalışmış)
9. frenleme durumu (pist ıslak, bu da sürtünmeyi azalttığı için duruş mesafesini hayli uzatır. airbus için konuşuyorum, neredeyse bütün inişlerde low autobrake yeterli olurken, eğer pist ıslak ise bu uzunluktaki bir pistte medium autobrake kullanılır. bu da duruş mesafesini aşağı yukarı 500 metre geriye çeker)
bu kriterlere baktığımda, pist ıslaklığı ve pist eşiği üzerindeki sürat dışında uçağın duruş mesafesine negatif etki yapacak bir şey göremedim. ama son bir kriter daha var. ki bu da pilotun, pistin ilk 300 metrelik kısmına teker koymasıdır. zaten yukarıda yazdığım 9 tane kriterin kullanıldığı iniş mesafesi hesaplamaları, pistin ilk 300 metrelik kısmına teker koyulacağı ön kabulüyle yapılır. ilk 300 metreden öteye gidilen her metre, duruş mesafesini o kadar uzatır. pegasus uçağının durumuna bu da etki yapmış olabilir. tabi bu durum da sadece pilota bağlanırsa hata yapılmış olur. pilotun konsantrasyonu, yorgunluğu, motivasyonu gibi bir sürü etken giriyor burada işin içine. bu durumda da, pilotun son bir kaç aylık uçuş programına bakılması ve limit dışı bir mesai yaptırımının olup olmadığına bakılması lazım. üzülerek söylüyorum ki, sektör içinden biri olarak, söz konusu pegasus olunca pek olumlu bakamıyorum bu duruma.
2017'nin başında devreye giren ftl (flight time limitations) uçuculara oldukça yük bindirmiş durumda. bu ftl, uçucu personele (pilot-kabin memuru- uçucu teknisyen-loadmaster) yaptırılacak olan mesainin "maksimum" limitlerini belirleyen easa tarafından hazırlanmış bir dokümandır. yani easa demiş ki havayoluna, sen uçucu ekibine burada yazdığım kriterlerden daha fazla, yoğun vs. mesai yaptıramazsın. yapabileceğinin, zorlayabileceğinin maksimumu budur. bunun ötesi o personeli, dolayısıyla uçuşu tehlikeye atar.
bizim şirketler bunu nasıl anladılar peki? bu limitleri sonuna kadar zorlama yoluna gittiklerini tahmin etmeniz zor olmasa gerek. hele ki özel sektör çalışanıysanız, patronlarınızın sizi nasıl çalıştırdığını zaten biliyorsunuz. aynı mantık burada da geçerli ne yazık ki. minimum ekiple maksimum uçuş yaptırıp, minimum kaynak-maksimum kar mantığı güdüp, denkleme insan fizyolojisini katmaya gerek görmezseniz; edeceğiniz kar, yüklediğiniz ağır mesaiye bir yere kadar dayanan personelinizin yapacağı bir hataya kadar olur. sonrasında ettiğiniz bütün kar bir kalemde silinir, kaybedeceğiniz müşteri ile birlikte kar dahi yapamayacak duruma gelebilirsiniz. bu olayın üzerine araştırılması gereken en önemli noktalardan biri de budur.
tekrardan hepimize büyük geçmiş olsun, bir daha böyle bir olayla karşılaşmamak dileğiyle.
edit: uçağın neden sola dönüp pistten çıktığını sorusunu irdelemeyi unuttum tabi bu kadar uzatınca. açıkçası, aklıma iki ihtimal geliyor. birincisi panik, ikincisi ise olası bir motor kaybı. eğer son anda, pist üzerinde iken bir motor kaybı yaşanmışsa (mesela motora kuş girmesi durumunda) hele ki düşük süratte, uçağı rudder ile istikamette tutmak zordur. sürat düştükçe uçağın kuyruğunda bulunan ve uçağa sağ-sol istikamette yön vermeye yarayan rudder adı verilen kontrol yüzeyinin etkinliği oldukça azalır. yani bu durumda, olası bir sol motor kaybı demek, uçağın çalışan sağ motorunun uçağı sola doğru döndürmesi, rudder ile verilen kumandanın düşük süratte yetersiz kalması ve sonucunda pistten çıkılabilmesi demektir. uçak duramaz ve pistten çıkar, bunu anlarım. ama duramayan uçak neden sola dönerek pistten çıkar ve uçuruma doğru gider? işte bunun için, yukarıda uzun uzun saydığım durumların dışında başka bir etken olması lazım diye düşünüyorum. resimlere bakarsanız, uçak öyle yavaş yavaş da sola kaymamış, bir noktadan itibaren birden sola dönüp pistten çıkmış. bu doğal bir durum değil. kaptanların böyle bir müdahalede bulunacağını varsaymak akla yatkın değil. geriye, uçağın bir arıza sebebiyle sola doğru istem dışı dönmesi seçeneği kalıyor. bu, motor kaybı olur, nose wheel steering arızası olur, rudder arızası olur..
dev mancınıkla yörüngeye uydu fırlatmak
-
nasa, sapan benzeri bir fırlatıcı kullanarak uyduları uzaya göndermek için tasarlanmış benzersiz bir sistemi denemek için özel uzay uçuşu şirketi spinlaunch ile işbirliğine gitti.
işbirliği, yenilikçi yeni uzay teknolojilerini keşfetmek için on yıldan fazla bir süre önce kurulan, "nasa uçuş fırsatları programı"nın bir parçası ve 2022 yılında programa katılan iki organizasyonun test uçuşları gerçekleştirmesi bekleniyor.
sistem, elektrik motorlarıyla çalışan dev bir dönen kolun bir ucuna uydunun yerleştirildiği roketi koyarak yüksek hızlara çıkarıp uzaya fırlatarak çalışacak. görsel - video
roket, neredeyse hiç hava direnci olmayan bir vakum odasına yerleştirileceği için kol dakikada yaklaşık 450 devire kadar hızlandırılacak ve bu sayede uyduyu taşıyan roket, hızlandırıcı mancınığın bacasından 8.000 km/s'ye varan hızlarda fırlatılacak. bu hızın uyduyu alçak dünya yörüngesine yerleştirmeye yeteceği düşünülüyor.
ekip, bu sistemle roketlerin büyük miktarda yakıt taşımak zorunda kalmayacağı için daha uygun maliyetli ve çevre dostu olacağını belirtiyor.
spinlaunch ekibi, 2021 ekim ayında new mexico'daki spaceport america'da sistemin küçültülmüş bir prototipi olan "a33 manyetik yörünge hızlandırıcısı"nın başarılı bir test çalışmasını gerçekleştirdi. ilk test uçuşu - 7. test uçuşu
maksimum gücünün sadece yüzde 20'sini kullanan prototip ile binlerce metre yüksekliğe bir roket fırlatmayı başardılar.
ekip, a33 hızlandırıcı ile fırlatılan roketlerin, üst atmosfere ulaştıktan sonra ateşlenecek motorlar ile istenen konuma manevralar yapmasını sağlayacak güçlendiriciler üzerinde çalışıyor.
ayrıca a33'ün temel alındığı ve çok daha büyük boyutlu olan l100 manyetik yörünge hızlandırıcısı üzerinde de çalışmaya başladılar. l100'ün, abd kıyı şeridinde, lokasyonu henüz belirli olmayan bir yerde inşa edilerek 2025 yılına kadar faaliyete geçmesi planlanıyor.
kaynak: science focus, spinlaunch