• kadınların kendisiyle karşılaşmamak için topluca intahar ettiği söylenir.
  • dünya tarihinin tartışmasız en başarılı komutanıdır.oğlu ögeday daha sonra viyanaya kadar gidip ölmeseydi hepimiz moğolduk.daha doğrusu biz zaten moğoluz,avrupa'da moğoldu..
  • annesinin adı, ölen, hölen gibi bilinmekte iken helen olduğuna dair daha net araştırmalar söz konusudur. moğol kaynakları dışında kalan kaynaklarda sarı saçlı, ve renkli gözlü olduğu düşünülürse annesinin avrupalı bir köle olma ihtimali geliyor akıllara.
  • avucunun içinde kan pıhtısıyla doğan insan. kaderinde varmış demek ki kan dökmek.
  • tarihin aklı vardır der hegel, belki de haklıdır.

    timuçin'in cengiz han olmasına kadar geçen süreç aslında kendi dışında gelişen olaylardır. babası yesügey(bkz: yesügey/@flavius aetius) tatar ya da merkit kabileleri tarafından zehirlenerek öldürülmüş, obası basılmış, timuçin ve ailesi kaçıp ormana sığınmak zorunda kalıp zorlu bir yaşam mücadelesine girmişler. avlanmıyor diye üvey kardeşini öldürmek zorunda kalmış timuçin.

    timuçin ormandan çıkıp tuğrul han'ın* gölgesi altında siyasi olarak palazlanmaya başladığı esnada sahneye tekrar merkitler çıkar, karısı börte'yi kaçırırlar. timuçin, camuka ve tuğrul han güçlerini birleştirdikleri esnada timuçin'in obası basılan timuçin çareyi kaçmakta bulur; çünkü ona göre sadece budalalar kazanamayacağı bir savaşa girerler.

    bu sefer karısını andası camuka'nın ve tuğrul han'ın yardımı ile kurtarır, fakat andası ile arası bozulmak üzeredir. karısını kurtardıktan sonra namı bölgedeki kabileler arasında yürümüş olacak ki bu sefer karşısında tuğrul han'ı görür. tuğrul han ile camuka ona karşı güç birliği yaparlar; ama bozkırda yığınla oyuncu vardır.

    oyuna dahil olan oyuncular timuçin'i cengiz han yapacaklardır. timuçin'in savaşı kaybetmesi demek bozkırda zaten güçlü olan kerayitlerin * daha çok güçlenmesine neden olacaktır. cengiz han'ın kazanması ise aristokrat olmasına rağmen aristokratik gelenekten yoksun birini kağan ilan edilerek o kişiyi daha rahat kontrol etmeye sebep olacaktır. savaşı kazanır.

    kağan olmaya giden yolda sadece aristokrat sınıfının desteğini yetersiz görmüş olacak ki kendisine sadık adamlardan yeni bir sınıf kurmaya başlar. kağan olunca da gücünü bu sınıfa dayandırır, onlardan yeni bir aristokratik klik oluşturacak kadar. yanlış hatırlamıyorsam kağan olduktan sonra kendisini kağan yapanlara emir verince aşiret liderleri "ulan bu herifte kendini hakkaten kağan zannediyor, denyo mudur nedir?" diye tepki verirler.***

    kağan olduktan sonra güneydeki çin devletleri'nden haraç almak gerekmektedir, güneye sefere çıkar. batı xia devletini ve jin devleti'ni yağmalar.*** moğol süvarileri gobi çölü'nü geçerlerken atlarında yarık açıp kanını içerler, susuzluklarını gidermek için. böylesine bir orduyu çinliler sayıca kalabalık olsalar da durduramazlar, şehirleri yağmalanır. imparator çareyi kaçmakta görür, başkentin yerini değiştirir. kuzey çin neredeyse tamamen moğollara bırakılır.

    cengiz'e kağan ünvanını aslında oğlu ögedey vermiştir, devletinin batısında başka bir hanlık vardır; kara hıtaylar. hanlık vardır, ama taht küçlüg denilen hıyar tarafından gasp edilmiştir, tahtı kurtarmak gerekir. küçlüg bir seksen boylarında, geniş omuzlu, kıvırcık saçlı bir adamdır diyemem; nasıl bir adam olduğunu ben de bilmiyorum. kendisi hakkında bilinen nasturi ve nayman olduğu. naymanlar cengiz han'a göre zaten potansiyel suçlulardı, çünkü kendisini gür-han**** ilan eden camuka'ya bol bol yardım etmişlerdi. naymanlar timuçin'e yenilince kara hıtaylara sığınmışlar, daha sonra da küçlüg önderliğinde tahtı gasp etmişlerdi. ayrıca küçlüg'ün hristiyan olmasının bir etkisi var mıdır bilinmez, harzemşahlardan ii.muhammed ile sri derya için mevzu da çıkarmışlardı. neyse cengiz han küçlüg'e karşı olan mevzusunda galebe çaldı, kara hıtay topraklarını da kendisine kattı.

    kara hıtaylar ile harzemşahlar arasında mevzu vardı, ama kara hıtaylar ortadan kalktıktan sonra; cengiz han barışçı davranmak amacıyla ya da rakibini sınayıp bir savaş bahanesi elde etmek amacıyla harzemşahlara kervanlar yolladı. bu esnada otrar valisi belki de şahın isteğiyle kervanda casus olduğu gerekçesi ile kervana el koydu, kervancıları öldürttü. cengiz şah'a elçi yolladı, şehrin valisinin kendisine teslim edilmesini istedi*. şah teklifi reddetmedi, iplememezlik ibaresi olarak elçilerin sakallarını kestirtti*** sonra da kafalarını. kesik kafaları cengiz han'a yolladılar.

    moğollara ya da bozkırda yaşayan insanlara göre elçilerin kılına zarar gelmesi bile savaş sebebiydi ve öyle de oldu. ben diyeyim yüz bin siz deyin iki yüz bin kişilik bir ordu ile cengiz han harzemşahların üzerine yürüdü, hem de ordusunu 4 parçaya ayırarak. ii.muhammed altı yüz bin kişilik ordusu ile kılını bile kıpırdatamadı. şehirler birer birer düşmeye başladılar, otrar'da dahil. meydan larousse'de* otrar valisinin kalenin burcundan tuğlalar attığını söyler, ama çok direnemez kendisi moğollara esir düşer. ağzından aşağı erimiş gümüş** dökülür ve idam edilir.

    semerkant, buhara, ürgenç gibi şehirler birer birer düşer; cüveyni'ye göre ürgenç'te 1.2 milyon insan ve bu rakama ek olarak şehir içindeki kedi, köpek vs öldürülmüştür. moğollar zanaatkarları ve köle yapabileceklerini alırlar, eli silah tutabilecek harzemlileri hemen öldürürler, geri kalan grubu da ya kuşatmada kullanmak üzere* ya da işe yaramayacakları düşüncesi ile salarlar. gerçi ortalığı kasıp kavurdukları için canlarını bağışladıkları insanlarda açlık vs gibi nedenlerle öleceklerdir.

    şah'in peşinde ise cebe noyan(bkz: kurt cebe/@flavius aetius) ve subutay(bkz: subutay/@flavius aetius) vardır, şah üzerinde hizmetçi kıyafetleri ile hazar denizi'nde bulunan bir adada ölür. cebe ve subutay yolculuklarına devam ederler. gürcistan'ı falan ele geçirirler. bu esnada moğollar orta doğu'ya doğru yayılıyorlardı, onlara karşı celaleddin harzemşah mücadele etmeye çalışıyordu; başta iran ve afganistan'dan topladıkları birlikleri ile, elinden geldiğince.

    harzemşahlara sefere çıkmadan önce asker istediği batı xia ve jin hanedanlıkları (bkz: tangutlar) onu aşağılamıştılar. madem imparator da sensin, kral da sensin bizden niye asker istiyorsun, eğer bizi koruyamayacak isen neden han'sın demişlerdi. bu sefer cengiz'in şerefi de söz konusu idi, şerefini kurtarmak için çin'e sefere çıktı, tangut'a demokrasi getirdi. yeni imparator onunla barışmak istedi, o da olumlu cevap verdi ve bir tangut prensesi ile evlendi. kimilerine göre bir tangut prensesinin suikastı -vajinasında bıçak saklamış diyorlar, yaratıcı fikir- sonucu, kimilerine göre attan düşmesi ve ağır şekilde yaralanması nedeniyle hayatını kaybetti.

    cenazesi için çeşitli söylenceler var, kimileri yeni sütten kesilmiş bir devenin annesinin gözünün önünde kurban edildiğini ve kurban edilen yere gömüldüğünü söylerler; deve her gün yavrusunun mezarına gidermiş, böylece devenin ayak izleri karışmış ve mezarının yeri bilinemez hâle gelmiş. kimileri ise cengiz gömüldükten sonra mezarı üzerinde bir tümen askerin* at koşturduğunu ve cengiz'in mezarının yerinin bu sayede bilinemediğini iddia ederler.

    not: birebir aldığım bir kaynak yok, bu şekilde hikaye gibi anlatımı nat.geo yapmıştı vaktinde. ben genelde doğan avcıoğlu, emmanuel berl, jean paul roux, meydan larousse, rene grousset vs gibi okuduğum kaynaklardan aklımda kaldığı kısımları ile yazdım.
  • ''ben tanrı tarafından gönderilmiş bir cezayım,eğer sen çok büyük günahlar işlemiş olmasaydın tanrı beni sana ceza olarak göndermezdi'' sözünü söyleyen dünya'nın çözemediği sultan.
  • (bkz: m. turhan tan)'ın (asıl adı : mehmet samih fethi), bir tarihi kurgu romanıdır.
  • "mutlulukların en büyüğü onları (düşmanlarınızı) önünüze katmak, varlarını yoklarını ellerinden almak, sevdiklerini gözyaşlarına boğmak, karılarını kızlarını koynunuza almak" şeklinde naif bir mutluluk tanımı yapan moğol hükümdarı. * * dünya üzerinde var olan her bin erkekten beşinin onun kromozomlarını taşıması mutluluğu sadece lafta yaşamadığını göstermektedir. ayrıca bu kanaatkar lider her otostopçunun galaksi rehberinde arthur dent in evini yıkmaya niyetlenen belediye görevlisinin atası olarak nitelendirilerek bu kutsal kitap içerisinde hak ettiği yeri almıştır.
  • 21 yıllık hükümranlığında karaların 22% sini istila etmiş,
    kendisi adına moğolistan'da görülmeye değer 40 metrelik dev bir anıt inşa edilmiş
    250 ton paslanmaz çeklikle kaplanmış anıtta cengiz han atın üzerinde tasvir edilmekte,
    cengiz han'dan sonra ülkeyi yöneten hanları simgeleyen 36 kaide üstüne oturan anıt, 2008'de açılmış.

    http://englishrussia.com/…22/giant-steppe-observer/
  • "ben tanrının gazabıyım. eğer işlediğiniz günahlar olmasaydı, tanrı beni size göndermezdi.."
hesabın var mı? giriş yap