dieselpunk

• anakronistik öğelerle süslenmiş fantastik bir edebiyat ve sinema janrı daha, eş anlamlısı atomicpunk.
  alternatif post-atomik çağ tarihi diyebiliriz buna da. günümüzde ya da yakın geçmişte geçebilecek bu setting steampunka göre daha modern, cyberpunka göre daha ilkel öğeler kullanır. buhar makinelerinin ve kromajlı alet edevatın yerini bol bol çelik ve fosil yakıt kullanan motorlar almıştır. herkes hotrodlarıyla gezer, her yerde nükleer silahlar, modern savaş araç gereçleri, gökdelenler bulunurken cyberpunkdaki gibi süperbilgisayarlar, androidler gibi sibernetik öğeler, gen teknolojisi ya da biyoalaşımlar vs. yer almaz. ikinci dünya savaşı'nın hiç bitmediği falan çıkar ortaya popüler bir storyline olarak.
  bu janra ucundan kıyısından girebilecek eserler için
  (bkz: rocketeer)
  (bkz: batman)
  (bkz: iron man)
  (bkz: red storm rising)
• atomic punk'tan ayrılmasında dikkatli olunması gerekir. dieselpunk 1930'lardan ikinci dünya savaşının sonuna kadar olan dönemin atmosferini kapsar. pervaneli uçaklar, içten yanmalı motorlar, her yerinden duman kusan tanklar gibi araçlar ile kendini tanımlar ve ikinci dünya savaşının renklerini sergiler. atomic punk ise her şeyin nükleer olduğu, radyasyonun zararının daha anlaşılmadığı için her yerde ortaya çıktığı, atom bombasının ikonik mantar bulutunun tanımlayıcısı olduğu bir tarzdır ve atmosferi "amerikan 50'leri", arkasındaki çatışmanın karakteri "soğuk savaş"tır. bu minvalde bakıldığında, fallout diesel punk değil, atomic punk'tır.
• bu en çok kullanılan ve birbirine karıştırılan öğreler, en ayırt edici özellikleri ile sıralamaya koyulursa, ilkelden teknolojik olana doğru:
  · steampunk; mekanik ve buharlı makineler, barutlu ya da elektrikli basit makineler, ortaçağ eşyaları, kılıçlar, ok ve yay gibi öğeler vardır.
  · dieselpunk; steampunk öğrelerini kapsaması ile birlikte, buharlı makineler yerlerini fosil yakıtlara bırakmıştır, gerye kalan şeyler steampunk öğreleri ile neredeyse aynı olmakla beraber, çok basit ve en ilkel dijital eşyalar da işin içine eklenerek, özellikle kişilerin yaşam biçimleri (giyim, müzik, kentler...) arasında büyük değişimler vardır.
  · atomicpunk; steampunk öğelerini kapsaması ile birlikte artık steampunk öğrelerinden neredeyse tamamen ayrılmış, artık bilgisayarlar, dijital eşyalar, robotlar yaşamın büyük bir parçası olmuştur. steampunk öğreleri üzerindeki "mekanik ve buharlı makineler" yerlerini tamamen fosil yakıt, elektrik enerjisi ve nükleer enerjiye bırakmış, ortaçağ eşyaları artık yok denebilecek kadar azdır ve barut da artık yerini elektrik ve nükleer güce bırakmaya başlayayazdır.
  · cyberpunk; atomicpunk öğelerini kapsaması ile birlikte, artık tıp alanında düş gücüne yaraşır yenilikler çıkmış, lazerli savaş araçları, ışın kılıçları, androidler, cyborgler yer almaya başlamıştır/başlayayazdır. artık atomicpunk zamanından kalma uzaya çıkma-inme gibi eylemlerden çok başka gezegenlere gitmeler, kolonileşmeler başlamıştır.
  
  · steampunk olarak: (doğa üstü güçler ile karışık olsa da..) arcanum of steamworks and magick obscura
  · steampunk - dieselpunk arası olarak: beowulf (christopher lambert'lı olan, gerçek beowulf...)
  · dieselpunk olarak: mad max
  · dieselpunk - atomicpunk arası olarak: metropolis ya da (doğa üstü öğeler ile karışık olsa da) last exile
  · atomicpunk olarak: fallout
  · atomicpunk - cyberpunk arası olarak: artificial intelligence
  · cyberpunk olarak: blade runner...
  gibi yapıtları göstermek yanlış olmaz, ki bu gösterdiklerim bile daha ayrıntılı olarak incelenip ayrılmalılar..
  
  bunların dışında da iyice dallanıp budaklanan, daha geriye giden ya da ileriye giden "punk"lar da vardır, her birinin "pre" ya da "post" biçimleri, yerine göre "historical" ya da "fantasy" türleri vardır (post steampunk, pre steampunk, historical steampunk, fantasy steampunk...) ...
  düş gücünüze ve mantık kurallarına göre çeşitlendirilebilir, bunun yanında büyü, sihir ya da adı bile belli olmayan doğa üstü öğeler de eklenebilir:
  spacepunk
  bronzepunk
  middlepunk
  biopunk
  stonepunk
  ~
• "1920-1950 arasındaki dünya ya hiç bitmeseydi" temalıdır.
  
  steampunk'tan farkları ise şöyledir:
  - kahverengi-altın sarısı-koyu yeşil tonlar yerine tamamen gri ve grimsi tonlara sahiptir.
  - alet ve edevatlar narin ve hafif değil tam tersine ağır, tombul, hantal ama sağlamdır.
  - kömür, su buharı ve bacaların yerine benzin, egzoz dumanı ve egzozlar vardır.
  - dişli ve çarklar yerine dizel motor ve elektrik üreten jeneratörler vardır.
  - tahta, kumaş ve deri yerine herşey çelikten yapılmadır.
  - ev büyüklüğündeki bilgisayarlar gibi ilkel teknolojik aletler de ilk kez kullanılmaya başlanmıştır.
  
  metal slug serisi bu akıma bir örnektir.
• bu dönem yalan olacak gibi. enerjinin nükleerden solara kayması ileride nükleer silahsızlanmayı da etkileyebilir. yani cyberpunk ve/veya techo utopia'dan sonra bir fallout yaşamayabiliriz. mad max'ler hiç var olmayabilir.
• peter jackson'un mortal engines filmiyle birlikte türüne yeni bir örnek kazanacak olan akım.
• (bkz: hiç steampunk ya da cyberpunk türk filmi olmaması)
• (bkz: wolfenstein)
  
  wolfenstein serisinin yeni oyunları the new colossus, the new order hep bu türe örnektir.
  
  fallout serisi de aslında çok fazla dieselpunk yada atompunk içeriyor. power armor, mr handy lerin tasarımı, reklam panoları araçların dizaynı hep 50-60 lar stili.
• (bkz: ecopunk)
• 1920 ile ikinci dünya savaşı'nın sonları arasındaki dönemin atmosferini referans alır. yani bir bakıma 40'lı yıllar hiç bitmemiş gibi düşünebiliriz. steampunk öğelerini kapsamakla birlikte buhar makineleri yerlerini fosil yakıtlara bırakmıştır ve dolayısıyla da teknolojik anlamda bir ilerleme söz konusudur. bu kez karşımıza zeplinler yerine pervaneli uçaklar, içten yanmalı motorlar ve tanklar çıkmaktadır. dieselpunk evrenindeki afişlerde, mobilyalarda, binalarda art deco sanat akımına sıkça rastlanır. sözlük yazarı turk eli'nin verdiği bilgilerden faydalanarak devam edelim:
  
  (bkz: #45342504)
  
  bu bilim-kurgu alt janrasına örnek olarak sinemadan mad max serisini, oyunlardan metal slug ve bioshock'u(1 ve 2'yi), edebiyattan da yürüyen kentler'i gösterebiliriz. konuyu araştırırken dailydot.com'dan aja romano'nun dieselpunk'ın post apokaliptik yönüyle ilgili güzel tanımlarına rastladım:
  
  - "steampunk is about a world waiting to happen. dieselpunk is about a world that’s about to self-destruct." (steampunk, gerçekleşmeyi bekleyen bir dünya hakkında. dieselpunk ise, kendini imha etmekle ilgili bir dünya hakkında)
  
  - "dieselpunk emphasizes war and weaponry where steampunk emphasizes peace and technological invention. dieselpunk is gritty and grimy where steampunk is clean. dieselpunk emphasizes artillery, steel, and iron." (steampunk barışı ve teknolojik icadı vurgularken, dieselpunk savaşı ve silahları vurguluyor. steampunk temizken, dieselpunk cesur ve kirlidir. dieselpunk ağır silahların, çeliğin ve demirin üzerinde duruyor)
  
  ilgili link: https://www.dailydot.com/…max-fury-road-dieselpunk/