simon vestdijk

• simon vestdijk (hollandaca telaffuz: simon festdayk) 17 ekim 1898'de doğmuş ve 23 mart 1971'de vefat etmiştir. 20. yüzyılın en önemli hollandalı yazar ve şairlerinden birisidir. eğer ülkesi dışında daha iyi tanınmış olsaydı, adı kafka ve proust’la birlikte anılabilirdi denilir hep.
  
  hollanda’nın küçük bir kenti olan harlingen’de dünyaya gelmiştir, tek çocuktur.
  vestdijk soyadı 1830 yılında oluşmuş. simon vestdijk ‘in dedesi, ‘haarlemse oostvest’ ve’ dijkstraat’ sokaklarının kesiştiği köşede, bebek olarak sokağa bırakılmış. dedesini buldukları yerin isimleri, yani ‘vest’ ve ‘dijk’ birleşiminden vestdijk soyadı çıkmış. dedesinin sonradan bir dans okulu olmuştur. simon vestdijk’in babası beden öğretmeniymiş ve çok sıkı, disiplinli bir babaymış. yazarın 17 yaşından beri depresyon ile mücadele ettiği söylenir.
  
  eğitimi:
  eğitimini amsterdam tıp fakültesinde tamamlayıp bir gemi doktoru olarak endonezya'ya gitmiş simon vestdijk. birkaç yıllık doktorluk döneminden sonra edebiyat fakültesine yazılmış ve sonra hep edebiyat ile devam etmiş hayatına ."yeni rotterdam" gazetesinin editörlüğünü yapmış bir dönem ve ikinci dünya savaşı ve savaş sonrası dönemde de hollanda edebiyatında önde gelen bir isim olmuştur ve simon vestdijk nobel ödülüne de on beş kez aday gösterilmiştir.
  
  kişisel hayatı:
  ikinci dünya savaşında, 4 mayıs 1942'de, almanlar tarafından kampa gönderilir. 1944'de kamptan bir şekilde çıktıktan sonra depresyona girer. 67 yaşındayken mieke van der hoeven ile evlenir ve bu evlilikten bir kızı, bir oğlu olur. evlendiklerinden 5 yıl sonra da vefat etmiştir.
  evlenmeden önceki 30 yıl ise kendisine ilk etapta daire kiralayan 7 yaş büyük ans koster-zijp ile aşk yaşamıştır.
  
  ilginç bilgi:
  1936 yılında simon vestdijk kısa bir müddet bilthoven şehrinde oturmuş ve orada kendisine bir huy edinmiş: yazı yazarken çevre seslerini duymamak için saatlerce elektrikli süpürge açıyormuş. bu elektrikli süpürge makinesi den haag kentinde olan literatuurmuseum’de ( = edebiyat müzesi) sergilenmektedir.
  
  külliyatı:
  romanın yanı sıra edebiyat, sanat, müzik ve din üzerine yazdığı denemeleriyle de bilinir. kısa öyküleri ve şiirleri de vardır. sanatçının eserleri birçok batı avrupa diline çevrilmiş durumdadır. türkçe olarak ‘çalgı bahçe’ mevcut.
  
  mutlaka okumanız gereken kitaplar arasında olduğuna inanıyorum.
  kitabın kısaca konusu:
  
  'çalgılı bahçe', simon vestdijk'in, ülkesinde ve avrupa genelinde toplumsal sınıflar arasındaki ilişkileri yüksek entelektüalizmle yoğrulmuş, sertliği ve dosdoğruluğu ölçüsünde sevecen üslubuyla anlattığı ve 1930'lu yılların bu tıp doktorluğunu bırakarak kendini yazmaya veren müzik sevdalısı vestdijk, hayatında önemli yer tutan bu iki öğeyi 'çalgılı bahçe'de, kahramanı nol'ün ağzından naklettiği trajik aşk öyküsünün merkezi yapmış. ancak, iki ayrı sınıf mensubu arasında aşk, onları bir araya getiren müzik ve trajediyi doğuran kaçınılmaz ölümcül hastalık öğelerinin altında, romanı yirminci yüzyıl'ın önemli eserleri arasına sokan ve esas trajediyi yaratan olgu var: burjuvazi, burjuvazinin alt sınıflara bakışı ve aymazlığı.
  'çalgılı bahçe' nol'ün çocukluk anılarıyla başlıyor. bir çocuğun, büyüklerin yaşamına, yarı yarıya anlayan, anladıklarını da kendi zihinsel gelişimi oranında çoklukla yanlış yorumlayan bakışı, kahramanın büyümesiyle birlikte gelişerek hayata aymak yerine sınıf farklılığının vurgulanması adına inatla korunan ve baskın kılınan burjuva bakışına dönüşüyor. bunu, vestdijk'in ustalıkla çizdiği 'orta halli hollanda kasabası' çerçevesinde küçücük heveslere, hayallere ve özenmelere biçilen olağandışı değerler, insanca kabul edilmesi gereken yargıların tümüyle sınıf ve güç farklarına toslayarak parçalanması izliyor. ve görünenin altındaki gerçek trajedi, burjuvanın tepeden baktığı gerçek hayat karşısındaki aymazlığı, anlamazlığı, bu bağlamdaki aşırı romantik yaklaşımları ve bir anlamda 'çocukça saflığı' ortaya çıkıyor. burjuva sınıflarında gerçek tokat etkisi uyandırmış romanlarının en ünlüsü.
  (-alıntıdır – kaynak: kitapyurdu)
  
  birkaç ünlü açılış cümlesi:
  - ‘ismim richard beckford ve ben jamaika’lı beckford’lardanım’. (rumeiland 1940 / rom adası 1940)
  - "ilk duyduğumda donmuştu’ (ierse nachten 1946 / irlanda geceleri 1946)
  - ‘durumum büyük bir acayipliktir ve hiçbir şey ile mukayese edilemez, şöyle ki: dünyada ki hiçbir şey ile mukayese edilemez’ (bericht uit het hiernamaals 1964 / ahiretten haberler 1964)
  - ‘evet, şimdi ilk villadayım, tamamen yalnız’ " (een huisbewaarder 1967 / eve göz kulak olan 1964)
  
  eserleri:
  (bu eserlerin bazıları ingilizceye tercüme edilmiştir. buradan bulabilirsiniz.)
  
  * kind tussen vier vrouwen (1933’de yazılıp, 1972’de basılmış)
  * terug tot ına damman (1934)
  * else böhler (1935)
  * meneer visser’s hellevaart (1936)
  * de nadagen van pilatus (1938)
  * aktaion onder de sterren (1941)
  * ıerse nachten (1946)
  * de toekomst der religie (1947)
  * pastorale 1943 (1948)
  * de redding van fré bolderhey (1948)
  * de kellner en de levenden (1949)
  * de koperen tuin (1950) (türkçeye tercüme edilmiştir: 'çalgılı bahçe')
  * ıvoren wachters (1951)
  * het glinsterend pantser (1956)
  * de ziener (1959)
  * een moderne antonius (1960)
  * het wezen van de angst (1968)
  
  kaynak:
  çeşitli hollandaca websitelerinden tercüme / türkçe websitelerinden kısmen alıntılar sayesinde derlenmiştir.