bağlaç

• bağlaçların görevi ögeleri birbirine bağlamak fakat bu görev salt sözcüklerle sağlanmıyor, bunlar için bağlaç yerine geçen 2 noktalama işareti var: virgül ve noktalı virgül. bu nedenle bağlaçlardan önce de sonra da virgül de noktalı virgül de kullanılmıyor. herhangi 2 ögeyi birbirine bağlamak için virgül, virgülle bağlanmış herhangi 2 ögeyi birbirine bağlamak için noktalı virgül kullanılıyor:
  
  a, b
  a, b; 1, 2
  
  manavdan armut, ayva aldım. (manavdan armut ile ayva aldım.)
  manavdan armut, ayva; marketten ekmek, maydanoz aldım. (manavdan armut ile ayva ve marketten ekmek ile maydanoz aldım.)
  
  ilk cümlede armut ile ayva birbirine virgül ile bağlanıyor zira bu ögeler eş değer 2 öge (nesne) 2. cümlede ise yine 2 öge var fakat bu ögeler “armut ile ayva” değil, “manavdan alınan armut ile ayva” ve “marketten alınan ekmek ile maydanoz”. armut ile ayva ve ekmek ile maydanoz hâlihazırda virgülle ayrıldığından bunlar kendi başına tek öge kabul ediliyor. virgülle ayrılan bu ögeleri birbirinden ayırmak için ise noktalı virgül kullanılıyor:
  
  armut, ayva = armut ile ayva
  armut, ayva; ekmek, maydanoz = armut ile ayva ve ekmek ile maydanoz.
  
  virgül genel kullanımda “ile” (ya da “ve”) demek, bu hâlde noktalı virgül de “ve” (ya da “ile”) bağlacını karşılıyor. özetle (“ile” ve “ve” olan her cümlede) her “ile” (ya da “ve”) bağlacının yerine virgül, her “ve” (ya da “ile”) bağlacının yerine noktalı virgül kullanabilmeliyiz:
  manavdan armut ile ayva ve marketten ekmek ile maydanoz aldım (manavdan armut, ayva; marketten ekmek, maydanoz aldım.)
  
  şöyle dersek:
  “manavdan armut, ile ayva; ve marketten ekmek, ile maydanoz aldım.”
  
  şöyle demiş oluruz:
  “manavdan armut ile ile ayva ve ve marketten ekmek ile ile maydanoz aldım.”
  
  ama, fakat, ve vb. sözcüklerin tamamı bağlaç olduğundan bu tabii ki doğru kullanım değil. ayrıca tek şart ekinden ve tek zarf-fiil ekinden sonra da virgül kullanılmıyor:
  
  doğru olan
  duş alırsan çıkabilirsin. (tek şart eki)
  duş alırsan, hazırlanırsan çıkabilirsin. (çift şart eki)
  duş alıp çıktı. (tek zarf-fiil eki)
  duş alıp, hazırlanıp çıktı. (çift zarf-fiil eki)
  
  doğru olmayan
  duş alırsan, çıkabilirsin.
  duş alırsan hazırlanırsan çıkabilirsin.
  duş alıp, çıktı.
  duş alıp hazırlanıp çıktı.
  
  özet
  öncelikle virgül olmayan cümlede noktalı virgül de kullanılmıyor.
  1. bağlaçtan önce de sonra da virgül de noktalı virgül de kullanılmıyor, virgül de noktalı virgül de bağlaç görevindedir.
  2. tek şart ekinden ve tek zarf-fiil ekinden sonra virgül de noktalı virgül de kullanılmıyor.
  3. açıklama sözünden önce iki nokta (:) kullanılıyor, noktalı virgül kullanılmıyor.
  
  (bkz: #109894301)
  
  ekleme: “ile” (t.) ve “ve” (ar.) birbirinin yerine kullanılabilir.