the great dictator

• film süper de, bu süperliğinin günümüze ulaşmasını çekilen kadar, çekilmeyen bazı sahnelerine de borçlu olduğuna inanıyorum.
  
  şarlo'nun toplama kampında geçirdiği zaman sadece kıytırık 2 adet sahne ile verilmiş. birinde yatakhaneye yatmaya gidiyor(kıytırık dedim ama deli gibi güldüğüm bir sahnedir) diğerinde de kendine gelen mektubu okuyor. sonrasında çekilen tüm nazi almanyası filmlerin odağında toplama kampı varken burada tabiri caizse zart diye geçmesi filme belki de bugünkü saygınlığını kazandırıyor.
  
  önce şunu bir kenara yazalım. film 1940 yılında çekiliyor. yani daha ikinci dünya savaşının başları. toplama kampı mefhumu ise dünya için tam bir muamma. insanlık o kamplarda olan olayların içeriğini öğrenmek için 5 yıl sonraki nürnberg mahkemelerinde açığa çıkan belgeleri-itirafları bekleyecek. yani film çekildiği sırada o kamplarda ne olduğunun bilinmesi veya tahmin edilebilmesi mümkün değil. şarlo da bu işe soyunmuyor zaten ama yine de bu kararının keskinliğini anlamak güç. sonuçta yahudilerin milyonlar halinde toplanarak oralara götürüldüğünü biliyor. hynkel'in dünya balonuyla yaptığı dans senaryoda sayfalarca betimlenmişken, bu toplama kampı mevzusu da son derece çekici bir konu olsa gerek. hem fikir yürütmek için hem de sıradan bir hapisane dahi olsa yaşanan insanlık dışı durumun verilmesi açısından. peki ne yapabilirdi?
  
  orayı bir hapisane gibi tasvir edebilirdi ve film bugünkü bilgilerimiz ışığında zayıf hatta komik duruma düşerdi. bu komik durum şarlo'nun arzuladığı türde bir komiklik değil tabi ki. ya da orada olanları tahmin yoluna gidebilirdi ve orada olan gerçek her tür tahmini aşacağı için bu sefer yine bugünkü perspektifimizden, büyük ihtimalle acınası bir çaba olarak niteleyecektik. ama şarlo o enteresan dehasıyla mıdır nedir hiç dokunmamayı tercih ediyor ve hiç dokunup başka yerlere sapmadığı için finaldeki tirad da hala eşitlik özgürlük adına evrensel bir beyanname olarak gücünü, güncelliğini sürdürmekte.
  
  büyüksün şarlo..