cevdet bey ve oğulları

• arka planında osmanlı'nın son demlerinden başlayarak 1970'ler türkiye'sine uzanan bir tarihsel süreçte ülkenin geçirdiği siyasal, kültürel ve toplumsal değişimi yansıtan orhan pamuk'un klasik roman anlayışıyla yazdığı eseri. iki ödül almasına rağmen uzun yıllar kitabı yayınlayacak bir yayınevi bulamamıştır pamuk. hatta bir ara eşi gazeteye "ödüllü romanımız var, yayınlayan yok mu?" minvalinde ilan vermiş. bu da ilginç bir türkiye ayrıntısı.
  
  --- spoiler ---
  
  romanı okurken asıl meşgul olduğum konu, hangi karakterin orhan pamuk olduğuydu. roman bitince insan hemen "tabi ki ahmet" diyor ama refik'te de, muhittin'de de, ömer'de de pamuk'un izlerini bulmak mümkün. tabi bunu söylerken onun bütün eserlerinin yanısıra birçok röportaj ve yazılarını da okumanın verdiği özgüvenele söylüyorum. gençliğinde hayatın nasıl bir şey olduğu, nasıl yaşanması gerektiği üzerine oldukça kafa karışıklığı yaşamış bir insan zihninin üçe bölünmüş halidir refik, muhittin ve ömer. sanki "böyle bir insan olsaydım nasıl bir yaşamım olurdu?" diye sorup üçünün hayat hikayesiyle kendine göre yanıtlamış. kişilerle hayatını eşleştirdiğimizde ise ahmet'in orhan pamuk, refik'in de pamuk'un babası olduğunu anlıyoruz. refik tıpkı pamuk'un babası gibi enetelektüel sorunları olan, hayat karşısında pasif, bunaldığında evini ve ailesini bırakıp bir yerlere giden ve fransa'da bir kafede sartre'la karşılaşan adamdır. ahmet de orhan pamuk gibi resme merak salmış, içindeki boşluğu sanatla doldurmaya çalışan bir kahramandır. ve tabi pamuk'un istanbul kitabında belirttiği atölyesine gidip gelen kız arkadaş da ilknur'dur.
  
  bu arada eklemeden geçemeyeceğim. kitabın en gizemli ve ilgi çekici karakteri perihan'dır benim için. refik'in derbederlğine, ikide bir çekip gitmesine hiç sesini çıkarmaz. ne olursa olsun hiçbir şey olmamış gibi davranır. olgundur ve ara ara sebepsiz ağlar. niye ağladığını çözemez okur. çünkü hiç perihan'ın gözünden anlatmamış hikayeyi yazar. ve nihayet yıllar sonra bir gece refik'in sarhoşken ettiği bir cümleden sonra balon patlar.
  --- spoiler ---
  
  "burası türkiye, gerçeğin kötü bir taklidiyle karşı karşıyayız."^*