tardiye

• tardiyyede muhammes (beşli) cinsinden bir nazım şeklidir. tardiyyede beşinci mısralar birbirleriyle uyaklıdır^*. ilk beşliğin ilk dört mısraı da dahil olmak üzere her beşliğin ilk dört mısraı esas kafiyeye bağlanmaksızın kendi ara-larında uyaklanır. yani her beşliğin baştaki dört mısraı, öteki bölümlerin dörtlükleriyle kafiye bakı-mından bağlı değildir.
  
  tardiyyeler "mef'ûlü mefâîlün feûlün" ölçüleriyle yazılır.
  
  eski lise edebiyat derslerinden^* anımsanacağı gibi en ünlü tardiyye olarak bilinen şeyh galip'in tardiyyesi:
  
  hoş geldin eyâ berîd-i cânân
  gel ver bana bir nüvîd-i cânân
  cân ola fedâ-yı ıyd-i cânân
  bî-sûd ola mı ümîd-i cânân
  yârin bize bir selâmı yok mu
  
  yârabbî ne intizârdır bu
  geçmez mi nice rûzigârdır bu
  duysam ki ne şîvekârdır bu
  hep gussa vü hârhârdır bu
  vuslat gibi merâmı yok mu
  
  ey hızr-ı fütâdegân söyle
  bu sırrı edip iyân söyle
  ol sen bana tercemân söyle
  ketm etme yegân yegân söyle
  gam defterinin tamâmı yok mu
  
  kâm aldı bu çerhden gedâlar
  ferdâlara kaldı âşinâlar
  durmaz mı o ahdler vefâlar
  geçmez mi bu etdiğim duâlar
  hâl-i dilin intizâmı yok mu
  
  dil hayret-i gamla lâl kaldı
  gâlib gibi bî-mecâl kaldı
  gönderdiğim arz-ı hâl kaldı
  el'ân^* bir ihtimâl kaldı
  insâfın o yerde nâmı yok mu
  
  (şeyh gâlip'in tardiyyesini bugünün türkçesi ile yeniden söyleyiş)
  
  hoş geldin, ey habercisi cânânın!
  gel de ver müjdesini cânânın.
  bayramına canım fedâ cânânın.
  ümidinde yok mu fayda cânânın;
  yârin bize bir selâmı yok mu?
  
  nasıl bir bekleyiş, ya rahman bu?
  hiç geçmez mi, nasıl bir zaman bu?
  duydum düşkünlüğünü naza bunun,
  verdiği hep sıkıntı eza bunun;
  kavuşmak gibi bir merâmı yok mu?
  
  ey düşkünlerin hızır'ı, söyle
  apaçık eyle bu sırrı, söyle
  hâlime sen ol tercüman, söyle
  teker teker saklamadan söyle;
  gam defterinin tamamı yok mu?
  
  keyf aldı tâlihden dilenenler,
  yarına kaldı iyi bilinenler.
  nerede o ahdler, o vefalar?
  geçmez mi bu ettiğim dualar?
  gönül hâlinin intizamı yık mu?
  
  gamla şaşkın gönül dilsiz kaldı,
  galip gibi mecalsiz kaldı.
  gönderdiğim arzıhal haldı,
  şimdi bir tek ihtimal kaldı;
  insafın o yerde namı yok mu?