orhan pamuk

• oğuz atay'ın türkiye'nin ruhu adlı bir roman yahut roman serisi yazma projesi vardır. ancak bunu yazmaya ömrü vefa etmez. atay, henüz genç sayılabilecek bir yaşta, 44'ünde vefat eder. işte bu projeyi orhan pamuk'un gerçekleştirdiğini söyleyebiliriz.
  
  cevdet bey ve oğulları'nda şair olmak isterken bu işte başarısız olacağını anlayıp kendisini milliyetçiliğe veren muhittin, sessiz ev'de erişemediğini yok eden alt sınıfa mensup milliyetçi/muhafazakar tipi yahut pozitivist selahattin darvinoğlu, kara kitap'ta suikaste kurban giden komplo teorilerine inanmaya meyilli gazeteci, kar'da almanya'da yaşayan siyasi mülteci türk aydını tipi hep türkiye'nin yakın tarihinde rastlayabileceğimiz kimselerdir.
  
  kanaatimce orhan pamuk, türkiye'nin nasıl bir yer olduğunu çok iyi anlamış, dünüyle bugünüyle türkiye'nin şartlarının yetiştirdiği insan tiplerini, o şartların içinde anlatmıştır. orhan pamuk okuyunca abdullah cevdet'ten necip fazıl'a, nuri demirağ'dan ogün samast'a bu toprakların yarattığı insan tiplerini günlük hayatları içinde görür, motivasyonlarını daha iyi anlarsınız.
  
  bu yüzden türkiye'yi bu kadar iyi tanıyan orhan pamuk'u en çok sevmesi gerekenler milliyetçilerken, ondan en çok nefret edenlerin milliyetçiler olmasını şaşırtıcı bulurdum. ama ülkemizdeki milliyetçi profili gözünün önündeki gerçekliği görüp üzerine düşünmeyi seven bir profil değil. gerçeği söyleyeni tehdit edip kendi hayali dünyasında yaşamak isteyen bir profil. bu yüzden hasan'ın nilgün'e saldırması gibi, milliyetçilerin orhan pamuk'a saldırmasını da artık doğal buluyorum.
  
  orhan pamuk'un dilinin karışık ve anlaşılmaz olduğunun iddia edilmesi ise garip. dünya ve türk romanını az çok okumuş birinin orhan pamuk'un dilini karışık ve anlaşılmaz bulması bana imkansız gibi geliyor. bu yüzden ne zaman biri orhan pamuk'un dilinin karışık ve anlaşılmaz olduğunu söylese, aslında onun "ben roman okumam, okuma alışkanlığım yok. senin de roman okuma alışkanlığın yoksa bir yerlerden duyduğum bu basma kalıp cümleyi tekrarlayıp seni de kendimi de kandıracağım" demek istediğini düşünüyorum.