kıyam bi-nefsihi

• maalesef müslümanların bir kısmı allah'ın sıfatlarını hakkıyla idrak edemedikleri için yanlış bir yaratıcı tasavvuruna sahip olabiliyorlar. bu durum en çok zaman-mekan boyutlarının hakikatini kavrayamamaktan ve istemsiz olarak zihninde müşebbihe-mücessime itikadlarına yakınsayarak o'nu anlatıla gelen yunan tanrılarına benzetmekten kaynaklanıyor.
  
  bu mesele gerçekten çok tehlikeli ve her müslümanın tek tek aşması ve doğru çizgiye gelmesi gereken bir nokta. ama bu müşkilin çaresini panteizm esintili fikirlerde aramak da en az ilk durum kadar tehlikeli bir durum. evet bazı tasavvufi düşüncelerin panteizm üzerinden eleştiri oklarının hedefi olduğunu bilmiyor değilim ama şunu da unutmamak lazım ki o eleştirilerin haksızlığı ilgili tüm eleştirileri haksız konuma düşürmez.
  
  sistem, evrensel düzen, doğa, matrix vs. gibi kavramlar üzerinden bir allah tasavvuru oluşturmak başka bir değişle yaratılmış şeyler üzerinden bir allah tasavvuru oluşturmanın islam'ın ilah inancı ile özdeşleşmeyeceği açıktır. allahü teala sistemi, düzeni ve dahi tüm sebep sonuç ilişkilerini yaratandır ama onlar değildir. bazı müslümanların içine düştüğü sıkıntılarının çaresi onlara bu şekilde bir inanç aşılamak değil bilakis onlara o'nun zatını ve sıfatlarını hakkıyla öğretmek ve idrak etmesini sağlamaktır.
  
  allahü teala zatı ile kaimdir.