hartmann schedel

• 15. yy alman tarihçisi. the nuremberg chronicle adlı eserinde bilimum batı dünyasına ait şehrin ortaçağ halini resimlemiştir.
• tıp doktoru da olan şahsiyet. 1493'te yayımladığı kitabında önemli toplumsal olaylar, büyük felaketler ve büyük şehirlerin tarihinden bahsetmiş. (basit bir deyişle, zamanının illüstrasyonlu dünya tarihi kitabı.) o dönemde kitaplara isim vermek pek yaygın değilmiş; bu yüzden eser latince "liber chronicarum", ingilizce "nuremberg chronicle", almanca "die schedelsche weltchronik" olarak biliniyor.
  
  istanbul'un ilk basılı resimleri de bu kitapta mevcut.
• 15. yüzyıl sonlarında yayımladığı bir kronikle tarihte önemli bir iz bırakmış olan alman hümanisttir.^{* *}
  
  nürnbergli bir tıp doktoru ve kitap koleksiyoncusu olan schedel, 1493 senesinde sipariş üzerine bir latince dünya tarihi hazırlamıştır. eser aynı yıl almancaya çevrilmiştir ve matbaa kullanımının artması sebebiyle de hızlıca avrupa'da yayılmıştır. erken dönem matbu eserler arasındaki en bilindik ve önemli eserlerden biri olan schedel'in tarihinde; dünyanın var olmasından 1490'lara kadar uzanan geniş bir zaman dilimi anlatılmaktadır. eserde 1800'den fazla tasvir bulunmaktadır. tasvirler arasında: dünya haritası, bazı önemli şehirlerin topografik görünümü, fantastik ve efsanevi yaratıklar, yunan ve roma mitolojisinden bazı tanrılar, antik dönemden bazı ünlü isimler, hristiyan azizleri, bazı imparatorların soyağaçları bulunmaktadır.
  
  eserde üç istanbul gravürüne yer verilmiştir. ikisinde bizans'ın konstantinopolis'i, diğerinde ise osmanlı'nın payitahtı tasvir edilmiştir.
  
  1-) konstantinopolis tasviri - ikinci tasvir
  bizans devri istanbul'unun gravürlerine bakıldığında: ayasofya, havariyyun kilisesi, büyük saray, bukoleon sarayı, tekfur sarayı, meryem ana ayazması^*, theodosius surları üzerindeki altın kapı, studios manastırı, augustaion'daki justinyen sütunu, haliç zinciri görülmektedir.
  
  2-) osmanlı payitahtı (1490) - ayasofya ve topkapı sarayı detayı
  osmanlı dönemini yansıtan gravürde ise 1490'da at meydanı'ndaki baruthane'ye yıldırım düşmesi sonucunda gerçekleşen patlama tasvir edilmektedir. bu gravürde ayasofya'ya eklenen minareler, topkapı sarayı, ahırkapı, aslanhane, hipodromun kalıntıları, dikilitaşlar, küçük ayasofya görülmektedir.
  
  eserin latince adı: liber chronicarum'dur.
  almanca baskısının adı: die schedelsche weltchronik'tir.
  basıldığı yer dolayısıyla yaygın ismi ise: nürnberg kroniği'dir.^*
  
  + eserdeki istanbul'a dair metinlerin çevirisini okumak isteyenler için: link
  + bir diğer detaylı çalışma için: link
  + görseller için faydalandığım kaynak: tarihte istanbul haritaları - boyut yayınları