ikonakırıcılık

• hem kabul gören düzene, genel kavramlara, düşüncelere saldırma eylemi, hem de en son taliban'ın yaptığı gibi -hani füzelerle, devasa buda heykellerine- dini objelere ve ikonlara saldırma eylemi. olacaksan bunu olacaksın.
• yunan ortadoks kilisesinde anno domini bir dönemde yaşanan iconoclasm hareketinin taraftarlarına da iconoclast denirdi.
• (bkz: ikonaklast)
• muslumanligin etkisiyle viii ve ix yuzyillarda bizans imparatorlugunda egemen olan bir ogreti. ikonakiriciligi 11 ocak 730'da imparator iii.leon resmi ogreti olarak ilan etti. oglu v.konstantions ateli bir ikonakiricilik yandasiydi.; bu yonde etkin bir propaganda yapildi ve bu 730 fermani hiera konsili (754) tarafindan da onaylandi. kilisenin ve halkin direnisi uzerine 765 yililna ikona yandaslari cezalandirilmaya baslandi. impatorice eirine ortodoks ogretiye donus yapti, onun cabalariyla toplnanan vii. kiliseler konsili (ii. iznik) 787 yilinda ikona kulturunu yeniden tanidi. ikinci bir ikonakiricilik bunalimi v. leon'in kiskirtmalari ile patlak verdi. 815 yilinda iznik'de toplanan bir konsil iznik kararlarini gecersiz sayarak hieria kararlarini benimsedi. baskilar kimi zaman kalkti kimi zaman ise butun siddetiyle bas gosterdi ikonalar uzerinde. impartor theophilos doneminde baskilar doruk noktasina ulassada imparator olunce karisi yatistirici bir rol ustlendi ve ayasofya'da bir konsil daha topladi. bu konsil ikona kulturunu yeniden tanidi. bu konsilin toplandigi 11 mart 843 (perhizin ilk pazari) o gunden beri ortodokslugun bayram gunudur.
• bu dönemde antik devir sanatina dair ne var ne yok tahrip edilmeye mümkün mertebe gayret edilmi$, heykellerin ba$lari -bilhassa- parcalanmi$tir. co$ku yati$madiginda ise, kirec ocaklarinda eritilerek kirec elde edilmi$tir cok degerli sanat eserlerini ate$e atmak suretiyle. bir nevi vandalismdir gözümde, affedemeyecegim hatadir tarihte. ^{* * *}
• bizans doneminde ozellikle antakya taraflarinda gorulen bir hareket. islamiyetteki allahin ve peygamberin resmedilmemesi inancindan etkilenen kisiler tarafindan ikonalarin tahrip edilmesi seklinde gerceklesmistir. bizans imparatorlarinin bir kismi bile ikonoklasmi benimsemistir zamaninda
• resimlerde göz olan yere melaikeler girmez tezini savunan geri zekali insanlar toplugunu hareketi
• ikonlardan vazgeçmek istemeyenlerin nevşehire kaçıp ürgüp-göremedeki yeraltı ve kaya içi kiliselerini yapmalarına, ikonlu ibadete buralarda devam etmelerine neden olan hareket.
• 6-10. yuzyillarda bizans imparatorlugunda ikonlarin yasaklandigi donem. ayasofya muzesinde galerilere ciktiginizda, orada bulunan mozaiklerin icinde, eskiyerek dusmus olanlarin altindan katmanlar halinde gorulebilir.
  
  kariye muzesi bu donemden kurtulabilmis yegane eski kiliselerdendir. rivayete gore ikonoklast donemde kariyede bulunan ikonlar imha edilmemis, sadece ustleri perde ile kapatilmistir.
  
  kapadokyada ise goreme muzesindeki santa barbara kilisesi bu donem suslemelerine en guzel ornek olarak gosterilir.
• ozel anlami dini tasvirleri kisitlama, kisitlamaya uymayanlari kirma, kazima, ya da kaplama anlamina gelen 8. yuzyil bizans fetvasinin adi. ingilizceye tam cevirisi image-breaking oluyor, lakin icon kelimesi anadoluya has cok daha gizemli imge adetlerini icinde barindirdigindan, ben kisisel olarak buna turkcede resim ya da imge kiricilik denmesini sevmem, tercih de etmem. ikonakiricilik demek de yanlis olur, lakin ikonla ikona da ayri seyler. en guzeli bu mevzuyu ikonaklazm kelimesiyle karsilamak olur. sanilanin aksine islam medeniyeti ikonaklastik degildir. islam medeniyetinin ne oldugunu anlamak icin (bkz: aniconism).