karakurum

• moğol imparatorluğunun başkenti
• himalayalar'dan sonra asyanin 2. dev dag toplulugu
  (bkz: 8000 lik daglar)
• bir grup 8000 m'lik dagin bulundugu bolge.
  (bkz: karakurum highway)
• küçük, esmer, yüzü buruşuk sevgiliye söylenebilecek en ağır söz (bkz: kara kuru)
• türkçe fantastik romandan çıkmış gibi duran yer ismi. tüm avrasyaya kötü ün salmış bir kavmin başkenti olduğu düşünülünce de cuk oturuyor ("karanlığın isli ve kurumlu kalbinden gelen atlılar" falan).
• pamir,altay,tanrı dağları gibi kökeni türkçe olan dünyanın en yüksek ikinci dağ silsilesidir ve dünyanın en sık ve amansız dağlık bölgesidir.
  
  siklet bakımından himalayalara denk tek dağ sırasıdır ayrıca en yüksek 104 zirvenin 47 tanesine ev sahipliği yapar.
  
  k2 8611 metre
  gasherbrum 1 8080 m
  broad peak 8051 m
  gasherbrum 2 8034 m
  
  ayrıca bilimsel literatüre karakurum anomalisi(karakoram anomaly) diye geçen bir bilimsel araştırmaya ev sahipliği yapmaktadır. anomaliye göre tüm dünyada buzullar erirken ilginç şekilde karakurum sıradağlarında buzulların büyümesidir.
  
  bunun sebebi yazın oluşan soğuk hava burgacidir.
  
  ayrıca kutuplar dışındaki en büyük buzul sahasıdır.
  
  k2 kışın tirmanilmayan tek sekizbinlik dağdır.
• bir zamanlar farklı dinlere en fazla hoşgörü gösterilen şehirdi.
• moğolistan imparatorluğu'nun 13. yüzyılda başkenti. imparatorluğa yalnızca 30 yıl başkentlik yapmıştır.orhun kalıntılarının da bulunduğu dünya kültür hazineleri alanı karakurum'da bulunur.
• şehrin ismi, “kara kaya, kara taş yığını” anlamına gelir. karakurum(moğolca harahorim) adını taşıyan şehirlerden biri uygur hükümdarı bögü kağan tarafından orhun nehrinin sol kıyısında ügeynor gölünün güneydoğusunda kurulmuştur. kaynaklarda umumiyetle ordubalık, bazen de mubalık adıyla anılan şehir uygur devleti’nin yıkılmasıyla birlikte terkedilmiş ve 10. yüzyılda tamamen harabe haline gelmiştir. aynı adı taşıyan iki şehirden kısa ömürlü olanı, dolayısıyla hakkında daha az bilgi bulunanı bu şehirdir. günümüzde şehirden geriye sur kalıntıları ile bazı binalara ait temeller kalmıştır. karakurum adını taşıyan ikinci şehir ise cengiz han tarafından 1220’de orhun nehrinin sağ kıyısında ilk şehrin güneyinde kurulmuştur. inşası ögeday han zamanında 1234 yılında tamamlanan şehrin etrafı ertesi yıl surlarla çevrilmiş, bir de saray inşa edilmiştir. moğol imparatorluğu’nun başkenti olan karakurum, devrin kaynaklarında zaman zaman ordubalık resmi adıyla zikredilmiştir.
  
  karakurum’a sonuncusu 1253’te olmak üzere üç defa seyahat eden cüveynî şehre çin’den ve müslüman ülkelerden meslek sahiplerinin getirildiğini, bölgede ziraata başlandığını belirtir. büyük han’ın huzuruna çıkan fransisken keşişi plano carpini ise karakurum’u moğolistan’da bulunan yegâne şehir olarak tasvir eder. şehri 1254’te ziyaret eden rubruk’un verdiği bilgilerden anlaşıldığına göre şehir etnik ve dini açıdan oldukça kozmopolit bir yapıdaydı. birçok din ve inanca mensup insanların yan yana yaşadığı şehirdeki başlıca dini grupları şamanistler, budistler, maniheistler, müslümanlar ve hristiyanlar oluşturmaktaydı. şehirde on iki budist mabedi, iki cami ve bir nesturi kilisesi mevcuttu. dört kısımdan meydana gelen karakurum’da önemli miktarda çinli ve müslüman zanaatkârla tüccar vardı. iki kışlanın bulunduğu şehrin etrafı kerpiç surlarla çevriliydi ve hanın sarayı da hemen şehrin dışında yer almaktaydı. mengü kağan zamanında karakurum’un yerleşim alanı genişletildi ve büyük budist tapınakları inşa edildi.
  
  mengü kağan’ın halefi kubilay han, moğol imparatorluğu’nun başkentini şangdu/hanbalık (bugünkü pekin) şehrine nakletti. kubilay’a isyan eden kardeşi arık buka aynı yıl karakurum’a hâkim olduysa da şehir kubilay tarafından şiddetli bir muhasaradan sonra geri alındı. imparatorluğu çin’den yöneten kubilay han ve halefleri döneminde siyasi önemini kaybeden karakurum bu devirde moğol valilerinin idare merkezi durumundaydı. 1277’de bir ara ögeday’ın torunu kaydu kağan’ın egemenliğine girdi ve 14. yüzyıl başlarında yeniden canlanarak doğu yönünde genişledi. 1368’de çin’de moğol hakimiyetinin sona ermesinin ardından biligtü kağan, karakurum’u yeniden başkent haline getirdi. 1388’de ksuda kumandasındaki ming ordusu tarafından yağmalanan şehri 16. yüzyılda mengü dayan han bir defa daha başkent yaptı. ancak bu durum şehrin çöküşünü önleyemedi. sonraki dönemlerde börçigin ve oyrat kavimleri arasında el değiştirdi ve zamanla tamamen terkedildi.
• ögeday 'ın cengiz han'ın vefatının akabinde yüce han unvanını almasıyla beraber moğol imparatorluğu için sabit bir merkez kurmak adına seçtiği, 13. yüzyılda kurulan ve 30 yıl süreyle imparatorluğa başkentlik yapmış kadim moğol topraklarına verilen ad.
  
  cengiz han'ın ölümünün ardından moğol geleneklerine göre onon ve kerülen ırmaklarındaki eski yurt, cengiz'in en küçük oğlu olan tulu 'ya ait olduğundan, ogeday başkentini batıdaki kendi toprakları üzerinde kurmaya karar verir. seçtiği yer ise geçmişte toğrıl han'a (temüçin'in manevi babasıdır ve cengiz han tarafından yenilgiye uğratılmıştır.) ait olan orhun ırmağı'ndaki moğol topraklarının ortasında yer alan bölgedir.
  mevzubahis bölge geçmişte türki krallıklara da başkentlik yapmış ve göçebe yaşam standartlarına uygun, rüzgarlı havasıyla özellikle yazın kamp alanları için büyük sorun teşkil eden sinekleri uzak tutan açık bir bozkır arazisiydi. keza su kaynakları da insanların kirletemeyeceği uzaklıktaydı ve bölgenin çevresindeki dağlar, sürüler için kış aylarında iyi bir barınak anlamına gelmekteydi.
  
  zaman içerisinde başkentin isim babalığını da yapacak olan "karakurum" sarayının inşasına 1230 yılı civarında başlandığı tahmin edilmektedir.
  ogeday'ın sarayını büyük olasılıkla moğol geleneklerine uygun yaptırdığı düşünülmektedir ve bu geleneğe göre, bozkırlara bir ok atılır, sonra okun düştüğü yere de sarayın ilk binası inşa edilirdi. moğol ölçü birimleri uyarınca binanın diğer bölümü bir ok boyu öteye inşa edilir, bu yöntemle bir bina daha yapıldıktan sonra hepsi birleştirilir ve en sonunda sarayın etrafı sağlam bir duvar ile çevrilirdi.
  ogeday'ın sarayına da bu duvarlardan dolayı karakurum yani "kara taşlar" ya da "kara duvarlar" adı verilmiştir.