mutlak haklar

• hakimiyet haklaridir . boyle bir hakka sahip olan ki$i kar$isinda toplumun diger uyelerinin bu hakka riayet etme yukumlulugu soz konusudur . bu haklari herkesin ihlal etmesi mumkundur, bu yuzden herkese kar$i ileri surulebilir .
  
  - e$ya uzerindeki mutlak haklar: maddi varliklar uzerindeki sahiplerine mutlak hak karakterinde olmak uzere yetkiler veren haklardir . ayni haklar da denir . bunlarin ihlali nedeniyle acilan davaya actio in rem denir .
  
  - $ahis uzerindeki mutlak haklar: aile reisinin (pater familias) aile fertleri uzerinde sahip oldugu patra potestas ile kocanin karisi uzerindeki hakimiyeti olan manus idi . vasinin vesayeti altindaki kucugun $ahsi uzerindeki hakki ve belki de patronus'un azatlisi uzerindeik hakki ilave edilebilir . koleler uzerindeki hakimiyet ise $ahis uzerindeki hak olarak degil, mal uzerindeki hak, yani mulkiyet olarak du$unulmu$tur .
  
  (bkz: hak)
  (bkz: hukuk)
• 3'e ayrılır...
  (bkz: ayni haklar)
  (bkz: maddi olmayan mallar üzerindeki mutlak haklar)
  (bkz: şahıslar üzerindeki mutlak haklar)
• uluslararasi insan hakları hukukunda devletlerin yükümlülüklerini hiçbir koşulda azaltamayacağı haklar olarak kullanılan haklardır. misal olarak "işkence yasağı", ya da adil yargılanma hakkı, kölelik yasağı verilebilir.
  
  yaşama hakkının mutlak olduğu düşünülse de aslında, mesru müdafaa ve iç hukukta varolan idam cezasının uygulanması istisna olduğu için bu hakkı büyüklerimiz hemen hemen mutlak olarak tanımlamaktan yanadırlar.
  
  mutlak haklar ve mutlak olmayan haklar arasındaki en büyük ayrım da, bir grubu diğer grubun üzerinden tutmak gibi görülmeyip, savaş ve olağanüstü hal durumlarında bu devletlerin bu hakların üzerindeki sorumluluğundaki fark olarak algılanmasıdır.
• (bkz: mülkiyet hakkı)
  (bkz: sınırlı ayni haklar)
  (bkz: irtifak hakkı)
  (bkz: rehin hakkı)
  (bkz: taşınmaz yükümlülüğü)
  (bkz: fikri haklar)
• kanundan doğan, herkesin ihlâl etmesinin mümkün olduğu, herkese karşı ileri sürülebilen haklardır.
  
  mallar ve kişiler üzerindeki mutlak haklar olmak üzere 2 başlıkta incelenebilir:
  
  1) mallar üzerindeki mutlak haklar:
  
  a) maddi mallar üzerindeki mutlak haklar:
  elle tutulabilen, gözle görülebilen maddi mallara hukukta "eşya (ayın)" denir. eşya üzerindeki mutlak haklara da "ayni hak" denir. ayni hakları da iki başlıkta incelemek mümkündür:
  
  1. mülkiyet hakkı: sahibine eşya üzerinde en geniş yetkiyi veren haktır: kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisini içerir. (tmk 683/1)
  
  2. sınırlı ayni haklar:
  
  i. irtifaklar: (mülkiyet - tasarrufta bulunma yetkisi = irtifak) şeklinde formüle edilebilir. sahibine eşya üzerinde kullanma ve yararlanma yetkisi verir; yükümlüsüne de katlanma/kaçınma ödevleri yükler. türleri: intifa hakkı, oturma hakkı, üst hakkı, kaynak hakkı.
  
  ii. rehin: alacağı güvence altına almak üzere eşya üzerinde kurulan; sahibine, alacağı kendisine ödenmediğinde üzerinde rehin tesis edilen eşyayı paraya çevirmek suretiyle ve "öncelikli olarak" alacağını tahsil edebilme olanağı sağlayan ayni haktır.
  
  iii. taşınmaz yükü: taşınmazın malikini, yalnız o taşınmaz ile sorumlu olmak üzere diğer bir kimseye bir şey vermek veya yapmakla yükümlü kılan ayni haktır. (tmk m.839)
  
  "maddi mallar üzerindeki" mutlak hakları; mülkiyet ve sınırlı ayni hak olmak üzere ikiye ayırıp tanımladıktan sonra gelelim "gayri maddi mallar üzerindeki" mutlak haklara:
  
  b) gayri maddi mallar üzerindeki mutlak haklar:
  bir kişinin çalışmasının veya zekasının sonucu olarak ortaya koyduğu ürünler üzerindeki haklardır. gayri maddi mallara hukukta "eser" denir ve eser üzerindeki mutlak haklara "fikri hak" adı verilir.
  
  "mallar üzerindeki" mutlak hakları maddi/ gayri maddi mallar üzerinde ayrı ayrı tanımladıktan sonra gelelim "kişiler üzerindeki" mutlak haklara:
  
  2) kişiler üzerindeki mutlak haklar:
  kişinin kendi üzerinde yahut başka bir kişi üzerindeki hakları olarak iki başlıkta incelenebilir:
  
  a) kişinin kendi şahsı üzerindeki mutlak hakları:
  bir kimsenin onuru, şerefi, haysiyeti, adı, resmi, özel hayatı, sırları gibi şahsına sıkı sıkıya bağlı olan bu hakların bütününe "kişilik hakkı" da denilmektedir.
  
  b) kişinin başkasının şahsı üzerindeki mutlak hakları:
  bu kapsamda, kişisel veya mali olarak korunmaya muhtaç olan kişiler için düzenlenmiş, koruyucu müessese olarak nitelendirilebilecek iki hak mevcuttur:
  
  i. velayet: anne babanın çocuk üzerinde sahip olduğu mutlak haktır.
  
  ii. vesayet: vasinin, vesayet altındaki kişi üzerinde sahip olduğu mutlak haktır.
  
  mutlak hakların tasnifi bu şekilde olmakla beraber, bir de bunun kardeşi vardır: (bkz: nisbi haklar)