• ingiltere'de sanayi devriminin etkilerinin en acımasız olduğu dönemde model bir fabrika ve model bir köy oluşturma denemesi yapan, david dale'nin damadı ve ortağı olan kişi...1800 yılında new lanark pamuk fabrikalarının yöneticisi olduğunda çalışma koşullarının iyileştirilmesine yönelik önemli adımlar atmıştır...

    yaptığı uygulamalarından bazıları şunlardır:

    - yoksul çırakları çalıştırmaktan vazgeçmiştir.
    - on yaşından küçük çocukların çalışmasını engelleyerek okula göndermiştir.
    - çalışma sürelerini on iki saate indirmiştir ve bunun da bir saat kırk beş dakikasını yemek için ayırmıştır.
    - maliyetine yiyecek satan bir dükkan kurmuştur.
    - evleri iyileştirmiştir.
    - tıbbi bakım sağlamış ve hastalar için bir fon oluşturmuştur.
    - bir tasarruf bankası kurmuştur.

    olur da robert owen kimdir, özetle neler yapmıştır diye merak edenler varsa, ya da ekşi sözlük gerçekten de bir bilgi kaynağı mı diye sorgulayanlar olursa kendilerine katkım olsun istedim...yoksa ben de gidip anket başlıklara en sevdiğim renk mavi, en sevdiğim dizi bez bebek gibi entry'ler yazmayı bilirdim ama bilgi paylaştıkça çoğalır düsturunu benimsedim ben...
  • 19. yy. başlarında gerçekleştirdiği projelerle büyük etki yaratan öncü ütopyacı kişi. insan karakterinin düzelmesi sonucunda, yani bir ahlak reformuyla iktisadi sistemde dönüşüm sağlanabileceğine inanıyordu. insanın içinde yetiştiği ortamın bir ürünü olduğunu savunan owen, ingiltere’de 2000 kişilik bir iplik fabrikasında düşüncelerini uygulamayı denemiş, ancak ortakları fabrikayı kapatınca başarısızlığa uğramıştır. bu başarısızlıktan sonra düşüncesi ortak üretim ve üretim araçlarının ortak mülkiyeti temelinde kooperatifçiliğe kaymıştır. ancak gel gör ki bu düşünceyi uygulamak amacıyla amerika’da “yeni uyum“ kolonisi adıyla kurduğu deneyde de başarısızlığa uğramıştır.
    daha sonra owen, parayı ortadan kaldırmak amacıyla işçilere para yerine “emek senetleri“ vermeyi planlamış, bu senetlerle alışveriş yapılacak “emek-mübadele“ mağazaları açmış, ancak bu girişimde başarısızlığa uğramıştır. owen almış olduğu başarısız sonuçlara karşın, düşünceleri açısından birçok sosyal gelişmenin öncülüğünü yapmıştır. sermayenin karını ortadan kaldırmak arzusu, sonraki yıllarda başlayan kooperatifcilik hareketlerinin temelini oluşturmuştur. ayrıca işçilerin korunması için işyeri düzeyinde önlemler alınmasını istemesi ve kanun koyucuları bu konuda düzenlemeler yapmaya teşvik etmesi, kendisine ilk büyük sosyal siyasetçi sıfatını kazandırmıştır. işçilerin sadece ulusal düzeyde değil, uluslararası düzeyde de korunması fikrini, avrupalı devlet adamlarına telkin etmiştir. bu bakımdan owen uluslararasi calısma orgutu’nün (bkz: ilo) fikir babası olarak kabul edilmektedir. daha çok lanark fabriklarında yaptığı çalışmalarla tanınan owen, 1858 yılında ölmüştür.
  • peki bu herif bu serveti nasil temin etmistir, biliyor musunuz? içgüveysi olarak.* amcanin evlendigi hatunun babasi pek bir fabrikatörmüs, pek bir zenginmis. neyse. mesele bu degil. peki mesele nedir? bu adam önemlidir. neden? çünkü bu adam, toplumu yeniden kesfetmistir. onunçündür ki polanyi* bu adama tapar. hatta sorsan bu polanyi'ye, "büyüyünce ne olmak istiyorsun?" diye, "robert owen olmak istiyorum" diye yanit verecektir. öyle de önemli bir adamdir bu owen. ama bir seyi vurgulamak istiyorum: isçiler böyle egitilsin, söyle gönenç içinde yasasin, ellerini sicak sudan soguk suya sokmasin, demistir de isçilere pek bir hürmet ettigi için mi demistir bu owen kisisi? katiyetle hayir. peki nedendir? efendim bu herif, bildiginiz mütesebbistir. isçiler söyle söyleyken daha fazla üretken olurlar, ben de o biçim kâr yaparim off, diye düsünmüstür de türlü cinlikler yapmistir bu adam. henry ford kimindir yani. olsundur, gene de makbûldür. severiz kendisini ailecek. türkçe'de remzi kitabevi'nden, rona aybay imzasiyla çikmis bir de kitap vardir bu muhterem hakkinda. bazi metinlerinin türkçe çevirisi de bulunur hatta bu kitapta. bir de çocuklugu falan anlatilir owen'in. nasil da okuldan ayrilarak tuhafiyecilik ve bakkallik yapan bir komsusunun dükkaninda çirak olarak çalismaya baslamistir owen. efendim, nasil da 10 yasina basinca, tamamdir, oldum ben artik, giderim buralardan, demistir küçük owen falan filan. ama mühim adamdir. bilahare daha ciddi bir yazi yazmak boynumun borcudur, owen hakkinda.

    (bkz: karl polanyi)
    (bkz: henry ford)
  • sanayi devriminin sonucunda zengin olan azınlık karşısında halkın çoğunluğunun yoksulaşmasının ve insanların mutsuzluğunun sebebinin aslında sanayileşmeden değil sanayileşmenin insanların yararına kullanılmamış olmasından ötürü gerçekleştiğini dile getirmiştir.

    daha az çalışma saatleri, yemek molası, belirli yaş altındaki çocukların çalıştırılmamasını savunması yönüyle daha çok reformcu kişiliği ön plana çıkar. ne olursa olsun her türlü kanun dışı şiddete karşı durmuştur. ona göre yasalara uyulmalıdır. bununla beraber zenginliğin gelişmesi için bireysel fayda, toplumsal faydanın önüne geçmemelidir. toplumların ve bireylerin beraberce zenginleşmesi asıl mutluluğu getirecek olandır.
  • ingiliz reformcu ve işletmeci olan owen (1771-1858) örgütlerde insan kaynakları üzerinde duran ilk kişilerden biridir. owen'dan önce çalışanlara makine gibi bakan işletme sahipleri söz konusuydu. owen'un tekstil fabrikası verimlilikte örnek bir işletme olmuştu. bunun nedeni ise bazı yenilikler getirmesiydi. bu yenilikler arasında aşağıdakileri sayabiliriz:

    -yüksek olarak belirlenen asgari ücret ödenmesi.
    -çalışma saatlerinin azaltılması.
    -yemek yardımı yapılması.
    -dinlenme merkezinin açılması.
  • bir iş görüşmesinde şu diyalogu gerçekleştirdiğini öğrendiğimde beni etkilemiş kişi*

    drinkwater: ne? senelik üç yüz ha! böyle bir işi kim bilir kaç kişi istiyordur; hepsinin isteyeceklerinin toplamının sizin istediğiniz kadar olacağını sanmam.

    robert owen: başkalarının ne istediğine göre yönetilmek istemem; daha aşağısını da alamam.
  • 8 saat çalışma 8 saat dinlenme mottosuyla köyden kente göç eden köylülerin ağır şartlar altında ezilerek çalışmasını protesto eden ve sonuç alan aktivist.

    bundan önce işçiler 10 ila 16 saat çalıştırılıyor, işçilerin "köyümüzde serf olaydık bundan iyiydi, şimdi bırak yemeye sıçmaya bile vakit bulamıyoruz kahrolsun sanayi inkılabı" feveranları yeri göğü inletiyordu.

    ayrıca jack london da doğu yakası kitabında bu rezilliği güzel resmetmiştir. okunmaya değerdir.
  • bilebildiğim kadarıyla, hakkında bulunabilecek tek türkçe monografi rona aybay tarafından yazılan ve ilk baskısını 42 yıl önce yapan "sosyalizmin öncülerinden robert owen yaşamı, eylemi, öğretisi" adlı kitaptır.
    bu değerli kitap, remzi kitabevi'ndeki ve yky'deki baskılarının ardından bugünlerde alfa yayınları'nca yeniden yayımlandı.

    http://www.alfakitap.com/…itap.asp?id=&kitapid=5241
  • (bkz: ütopik sosyalizm)
  • zannediyorum amerika'da ilk komünal yaşamın kurucusu olan şahıs..başarısızlıkla sonuçlanmıştır..
hesabın var mı? giriş yap