rossini stabat mater

• gioacchino rossini, bilindigi uzere 1829 yilinda william tell operasini besteledikten sonra hayatinin geri kalan kirk senesi boyunca hicbir opera bestelememisti; ama bu demek degildi ki huylu huyundan vazgececek, operatik, tiyatral stilde bir baska eser yazmayacakti. zira daha once bir ispanya ziyareti sirasinda tanistigi don francisco fernandez varela adinda bir soylu 1832 yilinda rossini'den bir stabat mater yazmasini rica etti. ilk onceleri bu siparis icin pek gonullu olmayan besteci daha sonra ikna oldu. ancak bir sarti vardi, yapit sadece ozel toplantilarda calinacak ve notalari yayimlanmayacakti. toplam on iki bolumden olusan bir stabat mater amaciyla yola cikan rossini, birinci ve besinciden dokuzuncuya kadar olan bolumleri tamamladiktan sonra (guya) belini incitti, lumbago istirabindan yataklara dustu. geri kalan bolumleri rossini'nin dostu bologna'li besteci giovanni tadolini tamamladi ve eser o haliyle 1832 yilinda ilk kez madrid'de seslendirildi. tadolini'nin katkilarindan haberi olmayan don varela rossini'yi guzelce odullendirdi. don varela 1837'de sizlere omur olduktan sonra paris'li bir muzik yayimcisi, stabat materin notalarinin bulundugu manuskrileri elde etti. bunun uzerine kuplere binen rossini orjinal versiyonun yayimini bir sekilde onlemeyi basardi ve tadoli'nin yazdigi bolumleri cikarip 1841'de dort bolum daha besteledi. on bolumluk eserin son hali ilk defa 1842 yilinin ocak ayinda calindi. cok begenilen yapit ayni yil icinde toplam 29 kez seslendirilecekti.
  
  rossini, stabat materini yeterince ciddi ve huzunlu bulmayanlara "kardesim, ben zaten 'basit' bir opera buffa bestecisiydim, cok sey beklemeyin; ama muzigin kalitesini de kucumsemeyin" babinda bir cevap vermis, john bawden'in notlarindan ve diger kaynaklardan anladigim kadariyla.
  
  http://www.choirs.org.uk/…/rossini stabat mater.htm
  http://www.stabatmater.dds.nl/rossini.html
• bu aksam istanbul semalarinda duyulabilecek. hayatimda yillarca ne eserler soyledik. ama bu seferki baska bir heyecan.
  
  istanbul devlet senfoni orkestrasi
  istanbul senfoni korosu
  sef: pirolli
  solistler: burak bilgili - hale soner - esen demirci - arda dogan
  fulya sanat merkezi - 10 mayis 2013 cuma saat:20:00
• orkestra, koro ve solistler icin yazilmis bu eserde koroya, ozellikle erkeklere cok iş düsmektedir.
  
  gerek latince kelimelerin telaffuzu, gerek seslere verilecek o dramatik/hüzünlü karakter de isin zorluklarindan bazilari.
  
  eserin ilk basindaki "stabat mater dolorosa" seklinde basların pes registerdaki "sol" notasindan girisleri, daha ilk anda eseri mahvedebilecek nitelikte zor.
  
  5 numarali e ja mater fonsa moris kismi ise, koronun ses almadan a capella girdigi bir bolum. dolayisiyla bir onceki numaranin son notasi olan la sesinden , re'yi kafalarinda tinlatmalari ve yeni bolume oyle girmeleri gerekiyor. bu da entonasyon acisindan oldukca zorlayici. hele ki armoni bilgisi az olan koristler icin.
  
  8 numarali koro bolumu ise nisbeten diger bolumlere gore daha kolay, ama daha coskulu. ozellikle bu bolumde tenorlarin cok saglam soylemesi gerekiyor.
  
  ayrica eserdeki "sottovoce" kisimlara ve forte bolumlere dikkat edilmeli. orkestra sefinin koroyla iliskisi de bir o kadar onemli bu eserde. cok uzun sureli calisma ve cok buyuk dikkat gerektiriyor.
  
  9 numarali bolum olan "quando corpus" bolumu ise, eserin bence belirleyici bolumu. bunu bazen korolar, bazense solistler soyluyorlar.
  
  soyle diyebilirim, bu eserin 9 numarasi, bir koronun kalitesini ve homojenitesini olcme acisindan en onemli kriterlerden biri olabilir dünyadaki. ilk 8 bolumu harika bile soyleseniz eger 9 numarada koro patlarsa, eser tamamen patladi diyebiliriz. tum koro tek bir kisi gibi soylemeli, eserin karakterini iyi vermeli bu bolumde.
  
  ve 10 numara, finale. bu "füg" bölümü de, yine yazilmis ve soylenmesi en zor füglerden bir tanesi. insani rezil de eder vezir de.
  
  bastaki 3 amen bolumunun cok saglam olmasi, ozellikle erkeklerin ikinci amen'indeki mi bemolün dogru verilmesi gerekiyor.
  bazen sol - mi bemol - re seklinde giden bu üç amen'in ikincisini de re gibi yapabiliyor koristler, bu anlamda çok dikkat etmek gerekiyor.
  
  ve in sempiterna diye giden hareketli kisimda koro gozunu dort degil on dort acmali, orkestrayi inanilmaz bir sekilde dinlemeli ve bir bütünü olusturmali.
  
  allah bu eseri seslendirecek ekiplere ses, saglik ve bol konsantrasyon versin. bu aksamki konserde bize öncelikle ve sonra tüm korolara.
• 25 mayıs 2023 saat 20:00'da zorlu psm'de leyla gencer anısına borusan istanbul filarmoni orkestrası ve slovakya filarmoni korosu eşliğinde seslendirilecek eserdir. kaynak
  dinlemek isteyenler için konser kaydı