yenilik doğuran haklar

• herhangi bir hukuki ilişkiyi kuran, üzerinde değişiklik yapan veya ortadan kaldıran haklardır.mal varlığı hakları kapsamına girer. üç tiptir:
  
  kurucu: hukuki ilişkiyi kuran haklardır.kişinin tek taraflı irade beyanı ile yeni bir hukuki ilişki meydana getirmesidir. ( iştira , şufa )
  
  değiştirici: mevcut bir hukuki ilişkide değişiklik yapan haklardır.(secimlik borcların secimi)
  
  bozucu:hukuki ilişkiyi ortadan kaldıran haklardır( fesih, boşanma)
• kullanılması şarta bağlanamayan haklardır.
• istisnai olsa da kullanılması bazı durumlarda şarta bağlanabilir.
  
  ama genel özellikleri;
  şarta bağlanmazlar,
  bir kez kullanılırlar,
  kullanıldıktan sonra geri dönülemez,
  zaman aşımına uğramazlar.
  
  işçiye "kovdum lan seni" demek yenilik doğuran bir haktır. ya da işçinin "hadi lan ben istifa ediyorum" demesi de yenilik doğuran haktır. her iki halde de geri dönüş yoktur, yeniden baştan iş sözleşmesi yapılması gerekir. ve bir kez kullanılırlar, on defa istifa edecek haliniz yok. tabi hukuki olarak bu böyledir. yoksa "zaten istifanı işleme koymamıştım canım", "hadi gel affettim kovmuyorum lan" demesi yeşilçam tadındadır.
• sahibine tek taraflı irade beyanı ile yeni bir hukuki durum ortaya çıkarmak veya var olan hukuki durumu değiştirmek ya da sona erdirme yetkisi veren haklardır.
  
  şarta bağlanamazlar, zaman aşımı süresinin geçmesi hakkı ortadan kaldırmaz.
• bir sefer kullanıldıklarında tükenen haklardır.
• sahibine tek taraflı irade beyanıyla yeni bir hukuki durum ortaya çıkarmak veya var olan hukuki durumu değiştirmek ya da sona erdirmek yetkisi veren haklara yenili doğuran haklar denir.
  
  türleri aşağıdaki gibidir:
  a)(bkz: kurucu yenilik doğuran haklar)
  b)(bkz: değiştirici yenilik doğuran haklar)
  c)(bkz: bozucu yenilik doğuran haklar)
• yenilik doğuran hakların kullanıldıktan sonra geri alınamaması ve kullanılmasının koşula bağlanamaması kuralları vazgeçilmez olmayıp geniş bir istisna kataloğuna tabidir. anılan bu istisnalar temelini muhatabın anılan ilkelerle korunmasına gerek olmayan hallerin farklı görünümleri olmasında bulur.
• yenilik doğuran hakların en önemli özelliği bu hakların kullanılmasına ilişkin irade beyanının hüküm doğurmasının şarta bağlanamamasıdır.burda bir incelik var şöyle ki bazı kitaplarda yenilik doğuran hakların kullanılması şarta bağlanamaz şeklinde geçen ifade kafa karışıklığına yol açabilir. örneğin beşiktaş fenerbahçeyi 2022 tarihinde yenerse alım hakkımı kullanacağım şeklinde ki bir ifadenin hukuk düzenince nazara alınmaması "yenilik doğuran hakların şarta bağlanamamasından" kaynaklanmaz. bu ifadenin hukuki sebebi yoktur, hukuken bağlanma iradesi yoktur vs burada kastedilen şudur; şayet şöyle denseydi; 2022 tarihinde beşiktaş kazanırsa aramızda alım ilişkisi kurulacaktır, işte bu durumda bu ifadeye hukuk düzeninin sonuç bağlamama sebebi yenilik doğuran hakların içkin mahiyetinden gelen hüküm doğurmalarının şarta bağlanamaması yasağıdır. böyle bir yasak neden var peki? en basit ifadeyle bu haklar karşı tarafın rızası alınmadan onların hukuki durumlarında değişik yarattığından zaten onlar için sıkıntılı bir durum, buna ek olarak bir de bunu belirsiz bir olaya bağlayıp durumlarını ağırlaştırmayalım şeklinde ki düşüncedir.