• stephen kinzer'in iran'da başbakan musaddıkı deviren amerika ve ingiltere destekli darbeyi anlattığı kitabıdır. kitabın en ilgi çekici yönü bir casus romanı şeklinde yazılmış olması ve sürükleyici okunuşudur. kitap geçtiğimiz ay iletişim yayınları tarafından yayınlandı.
  • kitap, iran başbakanı musaddık'ın 1953 yılında cia'in planladığı bir darbeyle devrilişine kadar geçen süreci konu ediniyor.
    musaddık anglo-iranian petrol şirketi*'ni devletleştirmesi neticesinde ingiltere'nin hışmına uğrar, lakin zamanın abd başkanı truman'ın engellemeleri yüzünden musaddık'ı koltuğundan edemez. buna mukabil takip eden yıllarda ingiltere'de churchill'in abd'de de eisenhower'ın başkan seçilmesiyle darbenin de önü açılmış olur. cia'in mükemmel planlamaları sayesinde 1953'ün ağustosunda musaddık koltuğundan edilir ve ömür boyu hapis cezasına çarptırılır.

    stephen kinzer'e ve darbeyi araştıran pek çok tarihçiye göre musaddık'ın koltuğundan edilmesi kaçınılmaz olarak iran islam devrimi'ninin vuku bulmasına neden olmuştur, 25 yıllık bi gecikmeyle de olsa. -ki islam devrimi'nin ortadoğu ve abd politikaları üzerinde mühim etkilerini hala görmekteyiz. bunun yanı sıra, cia'in iran'da yürüttüğü gizli operasyonun başarısı onları aynı faaliyetleri nikaragua, şili, vietnem vb. yerlerde de yapmaları hususunda cesaretlendirmiştir; bunların acısını da milyonlar çekti, çekmeye de devam ediyor.
  • teddy roosevelt'in cia ortadoğu masası şefi olan oğlu kermit'in musaddık darbesinde oynadığı rolü açıkça gözler önüne sermektedir kitap; her ne kadar amerikan yanlılarınca kermit roosevelt'in darbe hakkında "valla iran'a bir çanta parayla gittim, zaten iranlılar kendileri yapacakmış, yarısını bile harcamadan döndüm" dediği rivayet edilse de. google'da karşıma çıkan ilk sitedeki quote'a da bakılırsa darbeden sonra şah, kermit roosevelt'e hıçkırıklar içinde "i owe my throne to god, my people, my army - and to you" diyesiymiş.
  • (bkz: küçük dicktatör)
  • iki kez okudum. 2. sinde çok keyif aldım gerçekten.
    bana göre liselerde ve üniversitelerin sosyal bilimlerle bağlantılı tüm bölümlerinde zorunlu olarak okutulması gereken bir kitaptır.
    kitap amerika'nın ve ingiltere'nin çıkarları söz konusu olunca ne kadar vahşileşebileceklerini somut örneklerle ve olaylarla gözümüzün içine sokuyor.
    kitapta ingiltere'nin iran'da kurduğu sömürge düzenine karşı çıkan iran başbakanı muhammed musaddık'ın siyasi hayat hikayesini anlatılıyor.
    halkın da desteğini alan musaddık ingiltere kontrolündeki petrol işletmesini özelleştirince cia'nın başkanlığındaki bir abd- ingiliz ortak yapımı darbe ile nasıl devrildiğini kitapta ayrıntılarıyla görüyoruz.
    günümüzü ve ortadoğu'daki gelişmeleri anlamak için okunması gerektiğini düşünüyorum.

    not: bugünler de artan krizin daha iyi anlaşılması için kitabın okunması daha da önemli hale gelmiştir.
  • enerji güvenliği dersimizde hocamızın sınavda zorunlu tuttuğu kitaplardan biridir. iyi ki de öyle yapmış, güzel bir kitaptır kendileri.

    (bkz: ajax operasyonu)
  • kitap siyasi oluşunun dışında macera romanı gibi. ortadoğu’daki günümüzde devam eden karmaşıklığın nedenini anlamak için okunması gereken bir eser.
hesabın var mı? giriş yap