1900

• bu yil ocak ayinda gerceklesen bazi olaylar;
  
  * (1 ocak) nijerya, frederick lugard yonetiminde ingiliz himayesine girdi.
  * (2 ocak)chicago kanalı acildi.
  * (4 ocak) belcika ve almanya, komur ve petrol kitligi sebebi ile olusan ekonomik cokuntu ile birlikte, giderek artan grevler ile sarsildi. bu ulkelerde baslayan isci hareketleri tum avrupa'ya yayilmaya basladi ve isciler %20 fiyat artisi, gunde 8 saat calisma hakki ve daha iyi calisma sartlari gibi isteklerde bulundular.
  * (5 ocak) milliyetci lider john edward redmond, irlandalilari ingiliz yonetimine karsi isyana cagirdi.
  * (6 ocak) hindistan'da milyonlar ile ifade edilecek kadar cok sayida insan, aclik sebebi ile oldu.
  * (8 ocak) william mckinley, alaska'da askeri yonetim ilan etti.
  * (13 ocak) avusturya macaristan imparatorlugu cek milliyetciligi ile mucadele icin, topraklarinda almancayi emperyal ordu'nun resmi dili ilan etti.
  * (16 ocak) abd senatosu, 1899 tarihli ingiliz-alman anlasmasi uyarinca, birlesik krallik'in samoa adalarindaki haklarindan vazgecmesini kabul etti.
  * (17 ocak) abd, hawaii ve manila arasinda onemli bir durak olan wake island'i ilhak etti.
  * (17 ocak) texas'da yasayan yaqui yerlileri, meksika'dan bagimsizlik ilan ettiler.
  * (21 ocak) ingilizler, guney afrika'da ele gecirdikleri alman buharli gemisi herzog'u serbest biraktilar.
  * (27 ocak) cin'de, yabanci ulke temsilcileri boxer isyancilarina karsi emperyal yonetimden yardim istediler. (bkz: boxer isyani)
• bu yil subat ayinda gerceklesen bazi olaylar;
  
  * (2 subat) abd'de boston, detroit, milwaukee, baltimore ve chicago'dan olusan alti sehir birlikte american baseball league'i kurmaya karar verdiler.
  * (3 subat) kentucy'deki frankfort sehrini isgal etme girisiminde bulunan isyancilar, demokrat vali adayi william goebels'i oldurduler.
  * (5 subat). birlesik krallik ve abd, abd'ye nikaragua'da kanal acma hakki taniyan hay-pauncefote anlasmasi'ni imzaladilar. anlasma abd'ye kanal acma hakki tanimakla beraber, kanali silahlandirma hakki tanimiyordu.
  * (6 subat) hollanda senatosu, lahey adalet divani'nin kurulmasina iliskin karari onayladi.
  * (8 subat) ingiliz ordusu, ladysmith'de yenilgiye ugrayarak dagildi.
  * (13 subat) 1899 da imzalanan anlasmaya gore, ingiltere samoa'yi almanya ve abd'ye birakarak, adadan cekildi.
  * (14 subat) finlandiya'nin uluslarasi bagimsizlik cagrisina tepki olarak, rus cari ulke uzerindeki baskiyi arttirdi.
  * (15 subat) ingilizler yenilgiye ugramalarindan sonra, boerleri kendilerine karsi yerlileri kullanmakla tehdit etti. (bkz: boer savasi)
  * (24 subat) new york'da tunel calismalari basladi.
  * (27 subat) boer generali piet cronje, ingilizlere sartsiz teslim oldu.
  * (28 subat) ingiliz ordusu, kusatma altindaki ladysmith'de kontrolu sagladi.
  * (28 subat) ingiltere'de sendikalar birleserek isci partisi'ni kurmaya karar verdi.
• bu yil mart ayinda gerceklesen bazi olaylar;
  
  * (2 mart) abd kongresi, puerto rico'ya 2 milyon dolar yardimda bulunmaya karar verdi.
  * (3 mart) almanya'da maden iscilerinin grevi sona erdi.
  * (5 mart) abd', nikaragua'da baslayan devrimci isyanlara karsi iki savas gemisini ulkeye gonderdi.
  * (6 mart) abd'de 50 maden iscisi patlama sonucu mahsur kalarak olduler.
  * (9 mart) almanya'da kadinlar, universitelere giris sinavlarina katilma izni icin yuruyus yaptilar.
  * (11 mart) ingiliz basbakani robert salisbury boer lideri paul kruger'in baris onerisini reddetti.
  * (13 mart) guney afrika'da ingilizler bloemfontein sehrini ele gecirdiler.
  * (14 mart) abd'de baskan mckinley, ulkede 1879'dan beri de facto olarak kabul edilmis olan fakat yasalarca belirtilmemis olan amerikan dolarinin altin'a endeksli olmasini resmen deklare etti.
  * (19 mart) abd baskani mckinley, puerto rico'da serbest ticaret anlasmasi icin israr etti.
  * (19 mart) sir arthur john evans, girit'te knossos harabelerini yuzeye cikarmak icin kazilara basladi.
  * (20 mart) abd disisleri bakani, avrupali guclerin cin'de serbest ticaret'in ve yabancilarin ticaret hakkinin acik kalmasi konusunda anlasildigini bildirdi.
  * (27 mart) rusya 250.000 kisilik bir askeri kuvvet icin seferberlik cagrisi yapti.
  * (27 mart) ingiliz parlamentosu, boer savasi icin 35 milyon poundluk bir askeri butce ayrilmasini onayladi.
  * (31 mart) fransa'da millet meclisi kadinlar ve cocuklar icin gunluk calisma saatini 11 ile sinirlayan bir kanunu onayladi.
• bu yil nisan ayinda gerceklesen bazi olaylar;
  
  * (1 nisan). yunan prensi george, girit uzerinde hukumdarligini ilan etti.
  * (2 nisan). aaa, kitalararasi otoyollari insasi planlarini acikladi.
  * (4 nisan). belcika'da anarsistler galler prensini vurarak oldurduler.
  * (6 nisan). avustralya yerlileri, ingilizler'in, egemenliklerinin sembolu olan altin oturak'i ele gecirmeleri sebebi ile fort coomassie'yi kusattilar.
  * (9 nisan). guney afrika kroonstadt'da, ingiliz ordusu boer'leri bozguna ugratti.
  * (12 nisan). abd foraker act'i ilan ederek, abd-ispanya savasi ile ele gecirdigi puerto rico'da yonetim kurdu. (bkz: foraker act)
  * (14 nisan). dunya fuari, paris'te acildi.
  * (23 nisan). guney afrika'da, ingilizler leeuw kop'u ele gecirdi.
  * (25 nisan). abd'de the cuba company kuruldu. sirket, cuba'nin demiryolu altyapisini kurmak icin 8 milyon dolar ayirdi.
  * (26 nisan). kanada'nin iki sehri (ottawa ve hull) yanginlar sebebi ile hemen hemen yok olma noktasina geldi. 12 bin kisi evsiz kaldi.
  * (30 nisan). hawaii resmen, abd topragi olarak abd'ye katildi. (henuz eyalet degil)
• bu yil mayis ayinda gerceklesen bazi olaylar;
  
  * (1 mayis). abd' de utah'taki bir komur madeninde patlama sonucu 200 kisi oldu.
  * (4 mayis). avusturya imparatoru franz joseph, ikinci wilhelm ile bulusarak, avusturya'nin dostlugu konusunda garanti verdi.
  * (7 mayis). hindistan'daki aclikla mucadele icin uluslararasi bir fon acildi.
  * (14 mayis). fransiz meclisi, iscilerin sendikalasma hakki onerisini reddetti.
  * (17 mayis). ingiliz ordusu, 1899'dan beri kusatma altinda olan mafikeng'i kusatmadan kurtardi.
  * (17 mayis). boxer isyancilari, pekin yakinlarindaki uc koyu yakarak, 60 hristiyan cinliyi oldurduler. (bkz: boxer isyani)
  * (18 mayis). boer'ler, abd'den ingilizler'e karsi yardim talep etti.
  * (19 mayis). birlesik krallik, tonga adalari'ni topraklarina kattigini ilan etti.
  * (21 mayis). boxer isyani'nin karmasasindan yararlanan rusya, japonya'dan gelebilecek olasi bir saldiriya karsin, stratejik mancurya'yi isgal etti.
  * (25 mayis). boer'ler bir referandum ile savasin gidisatina karar verdiler ve ingilizler'e teslim olmak yerine, savasmayi sectiler.
  * (28 mayis). cin'de boxer isyancilari, fengtai tren istasyonunun belcikali personeline saldirdilar.
  * (29 mayis). cin'de, imperyal yonetim, boxer isyani'na karsin aslinda kinamadan daha cok yureklendirici bir kinama yayinladi. bu kinama olaylarin yonetim tarafindan desteklendigi inancini dogurdugu icin, catismalar daha da siddetlendi.
  * (30 mayis). boxer isyani buyudu, bazi bolgelerde isyanci'lara, imperyal ordunun da yardim ettigi ortaya cikti. isyancilar tienstin sehrini ele gecirdiler. buna karsilik, amerikan, ingiliz, rus, fransiz, italyan ve fransiz askerler olaylari bastirmak uzere pekin'e dogru yola ciktilar. bununla birlikte bu birliklerin alelacele ve hazirliksiz gonderildigi ortaya cikti zira abd askerleri kislik kiyafetler ile rus askerler ise silahsiz bir sekilde [bilincli olarak silahsiz gonderilmis degil, silahlandirilmali unutulmus oldugu icin] pekin'e vardilar.
  * (31 mayis). ingiliz askerleri johannesburg'u ele gecirdiler. sehirde herhangi bir direnis gorulmedi zira boer'ler pretoria'ya cekilmisti.
• bu yil haziran ayinda gerceklesen bazi olaylar;
  
  * (5 haziran). deutchland iii adli, yolcu gemisi atlantik'te 23.61 knot ile hiz rekoru kirdi.
  * (5 haziran). guney afrika'da ingilizler pretoria'i kusatma altina aldilar.
  * (7 haziran). boxer isyancilari, pekin ile tientsin arasindaki demiryolu baglantisini kesti. (bkz: boxer isyani)
  * (9 haziran). boxer isyancilari, batili degerleri temsil eden her seye saldirmaya basladilar. cin'de bulunan batili devletlerin temsilcileri, koruma cagrisi yaptilar.
  * (10 haziran). ingiliz birlikleri pekin'e girdi.
  * (12 haziran). almanya, deniz kuvvetleri'ni buyutecegini ve 20 sene icerisinde 38 savas gemisi uretecegini acikladi. amiral alfred von tirpitz almanya'nin dunyadaki en buyuk ve guclu deniz kuvvetlerinin ve filosunun sahibi olmasinin alman cikarlari acisindan sart oldugunu acikladi.
  * (13 haziran). imparatorice boxer isyancilarini, "halkin askerleri" olarak adlandirarak, isyana destegini resmen ilan etti.
  * (13 haziran). boxer isyancilari, bir japon diplomati oldurduler.
  * (19 haziran). cin imperyal hukumeti, tum yabanci temsilcilerin iki gun icinde pekin'i bosaltmasini emretti.
  * (20 haziran). bir alman diplomat, cin imperyal sarayina giderken yolda boxer isyancilari tarafindan katledildi.
  * (21 haziran). abd filipinler valisi general arthur mcarthur, isyancilara karsi genel af ilan etti.
  * (23 haziran). paris'te, sacre coeur basilikasi acildi.
  * (23 haziran). muhalif jon turkler, yabanci kuvvetlerin abdulhamit'i yonetimden uzaklastirmasini talep ettiler.
  * (26 haziran). rus cari. finlandiya'nin resmi dilinin rusca oldugunu deklare etti.
  * (26 haziran). yabanci ulkeler sayisi 360.000'e varan boxer isyancilari ile savasmak icin, cin'e asker gonderme karari aldilar.
  * (30 haziran). new jersey'de limanda bagli bir yolcu gemisinde baslayan yangin, diger gemilere sicradi ve 200'den fazla kisinin olmesine sebep oldu.
• bu yil temmuz ayinda gerceklesen bazi olaylar;
  
  * (1 temmuz). car nikola, artan huzursuzluk uzerine "muhalefet cezasi olarak" "sibirya'ya surme" uygulamasini kaldirdi.
  * (4 temmuz). new york'a cin'de bulunan tum yabancilarin olduruldugu haberi ulasti.
  * (4 temmuz). guney afrika'da ingiliz birlikleri bir araya geldiler, boer'ler tamamen dagitildi.
  * (5 temmuz). tientsin'de 100.000 cinli, 15.000 yabanci askeri cevreleyerek, kontrol altina aldi.
  * (7 temmuz). cin'deki olaylar sebebi ile aciklama yapan rusya, japonya'nin cin'deki faaliyetlerine goz yumacagini acikladi.
  * (9 temmuz). 6 adet ingiliz kolonisi biraraya gelerek federal bir yonetim olusturduklarini acikladi. karar ingiliz parlamentosu tarafindan tanindi.
  * (14 temmuz). cin'de yabanci askerler isyani kontrol altina aldilar, abd disisleri bakani cin'de acik kapi politikasi gudulmesi konusunda istekte bulundu.
  * (19 temmuz). paris metrosu acildi.
  * (20 temmuz). ferdinand von zeppelin'in gelistirdigi bir hava tasiti ilk ucusunu yapti. hidrojen iceren ve 16 kisimdan olusan govdesi ve 2 adet 16 beygirgucune sahip motoru olan arac, saatte 14 mil hiz yapti.
  * (22 temmuz). cin imparoticesi yabancilardan, yabancilar ve boxer isyancilari arasinda gelisen olaylar sebebi ile sorunu cozme konusunda yardim istedi.
  * (23 temmuz). artan gocmen sayisindan dolayi, kanada vasifsiz ve suclu gocmenlere kapilarini kapadi.
  * (25 temmuz). new orleans'da bazi ceteler siyahlara saldirdi, bircok siyah yaralandi veya olduruldu.
  * (27 temmuz). cikan catisma sonrasinda 100.000 boxer isyancisi, 1500 yabanciyi oldurdu, 30.000 kayip vermelerine ragmen teslim olmadilar.
  * (29 temmuz). cin'de isyancilar, elcilerin rehin alindigini ve yabanci ordularin herhangi bir hareketinde olduruleceklerini acikladi.
  * (30 temmuz). ingiliz parlementosu, zamanina gore cok ileri sayilan bir yasa ile calisan sagligi ve haklari ve cocuk isciler konusunda bir yasayi onayladi.
  * (30 temmuz). 5000 boer askeri, ingilizlere teslim oldu.
  * (30 temmuz). italyan krali 1. humbert, angelo bresci adinda bir anarsist tarafindan kafasindan vurularak olduruldu. anarsistler, 1898'de kral tarafindan anarsistlere karsi yapilan katliamin ocunu aldiklarini acikladilar. kralin 31 yasindaki oglu victor emmanuel tahta gecerek kral oldu.