• eğitim sistemi için yeni nesil ders modeli önerimin ardından tavsiyelerimin ikinci kısmını oluşturan yeni çerçeveye geçebilirim.

    bu çerçeve hem şeklen hem esasen eğitim sisteminin yeni yüzünü ortaya koymaktadır.
    aklınıza bir beşgen getirin ve bu beşgenin kenarlarının sırasıyla bilim, teknik, sanat, kültür ve spordan oluştuğunu, beşgenin ortasında kalanın ise okul dışı eğitim olduğunu düşünün.

    (bkz: eğitim sistemi için yeni nesil ders modeli) bu başlıkta ilköğretim öğrencilerinin haftalık ders programlarının 30 saatten 15 saate, ortaöğretim öğrencilerinin ise 40 saatte 6 saatte*düşürülmesi gerektiğini nedeni ve nasılıyla anlatmıştım.

    peki, okulda zorunlu eğitim süresi en az yarı yarıya düşen çocuklar ve gençler ne yapacak? eğitim bu saatlerden ibaret kalıp bitecek mi?

    hayır.
    yurtdışında yapılan pek çok postmodern çalışmada da görüldüğü gibi artık 19. yüzyıl sanayi toplumlarının ihtiyaçlarına göre şekillenen "okul sistemi" bütünüyle değişmeli.

    kimilerine göre okulsuz toplum inşa edilmeli kimilerine göre okul devrimi yapılmalı.

    eğitimdeki reformların şiddeti ve derinliği tartışıladursun, çıkış noktaları ortak olan bu görüşlere göre, artık günümüz eğitim öğretimi, köhne anlayışlarla sürdürülemez. bu sebeple;

    1. eğitim sürece yayılmalıdır.
    2. eğitim okulun dışına çıkarılmalıdır.

    eğitim sistemimiz için tavsiye ettiğim yeni çerçeve bu iki gereklilik üzerine kurgulanmıştır. bu çerçeveye göre; bilim, teknik, sanat, kültür ve spor okul dışı eğitimi meydana getirmektedir. her biri öğrencinin kişisel gelişimini sağlayan bu uğraşılar aynı zamanda okuldaki öğrenimlerini kolaylaştıran destekleyici mekanizmalardır. özellikle sanatsal, kültürel ve sportif faaliyetlerin formal eğitim ile makul bir şekilde harmanlandığında kişilerin, okuldaki başarılarının arttığı gözlemlenmiştir.

    okul dışında sunulan bu eğitim çalışmalarına yarı formal eğitim demek doğru olacaktır.
    çünkü bu çalışmalar, okulların haftalık ders programlarında yer almasa da, öğrencilere bakanlık tarafından sunulacaktır ve "isteğe bağlı" olarak seçilebilecektir.

    şimdi biraz detaya inelim.

    # bu çerçeve 5 ayrı fiziksel yapıyı gerektirir.

    1. bilimsel eğitim merkezi

    mikro(laboratuvarda mikroskop ile) ve makro(teleskop ile uzay) gözlem imkanı, deney ve araştırma imkanı ve pratik bilimsel eğitim imkanı sunan merkez.

    2. teknik eğitim merkezi

    makine, devre ve düzenekler gibi fiziksel sistemlerin ve yazılım ve bilişim gibi dijital sistemlerin atölyelerde çalışılmasına, öğrenilmesine imkan sunan merkez.

    3. sanatsal eğitim merkezi

    ses sanatları, sahne sanatları, görsel sanatlar ve gösteri sanatları gibi çeşitli sanatsal uğraşıların öğrencilere öğretilip uygulanabileceği merkez.

    4. kültürel eğitim merkezi

    sadece folklor gibi kültürel değil; satranç gibi sosyal uğraşılarında öğretiminin sunulacağı merkez.

    5. sportif eğitim merkezi

    yelpazesi oldukça geniş spor türlerinin öğrencilere öğretilebileceği merkez.

    3. sınıftan 12. sınıfa kadar tüm öğrencilere bu beş alandan birini ya da birden fazlasını kendi ilgileri ve istekleri doğrultusunda seçme imkanı verilir. öğrenci her yılın başında -bazı uğraşılar için her dönem başında- tercih ettiği alanları belirler. örneğin, bir öğrenci bir eğitim öğretim döneminde sanatsal faaliyetlerden keman öğrenimini seçebilir ve sportif faaliyetlerden taekwondo'yu seçebilir. öğrenci, istemezse hiçbir faaliyet seçmez. seçtiği takdirde hiçbir şekilde notlanmaz.

    # burada amaç, öğrenciyi puanlamak, ölçmek, değerlendirmek değil; öğrenciye hobi kazandırmak ve kişisel gelişimini sağlamaktır.

    zamanla öğrencilerin yetenekleri belirebilir. öğrenci okul eğitiminin yanı sıra okul dışı bu faaliyetler üzerinde uzmanlaşabilir. kariyerini bu faaliyet alanları üzerine kurabilir. bu proje sayesinde her alanda başarılı gençler yetiştirebilmiş olacağız.

    ayrıca, kimya, biyoloji gibi laboratuvar kullanımı gerektiren ve pratik olarak öğretilmediği müddetçe pek bir verimlilik sağlanamayan dersler için bilimsel ve teknik eğitim merkezleri sık sık kullanılacaktır. malumunuzdur, çoğu okulun laboratuvarı ya hiç yok ya da oldukça yetersiz. okulların bu ihtiyaçları bu tip bir merkezi yapı ile giderilebilir. okulların elindeki araç gereçler de bu tip bir merkez için birleştirilebilir.

    fizik gibi bir ders için makineler, devreler, düzenekler için atölyelere ihtiyaç vardır. sayılı okul bu imkana sahipken, teknik eğitim merkezindeki fiziksel sistemler atölyesi deva olacaktır. dijital atölyede ise, öğrencilere bilişim dersleri verilerek geleceğe entegre olabilmelerine zemin hazırlanacaktır.

    dolayısıyla, bilimsel ve teknik eğitim merkezlerinin yarı formal eğitim sunmalarının yanı sıra, formal eğitimde yer alan dersler için ortam ve malzeme imkanı sunacağını da belirtelim.

    # pekala, şimdi bir başka detaya gelelim.

    türkiye'de 15 milyon öğrenci var.
    yukarıda ismi geçen merkezlerde yeterli eğitim verilebilmesi için yüzlercesinin yapılması lazım. maddi olarak mümkün mü?

    her ne kadar öğrenci sayısı bu olsa da zorunlu tutulmadığı ve isteğe bağlı olduğu için tamamının katılımını beklemiyorum. ayrıca, kendimizden veya çevremizden de bildiğimiz şekilde bu tip kurs faaliyetlerine katılan kişi sayısı ilk haftadan itibaren düşen bir grafik çizmektedir. yine de biz tüm öğrencilerin, 15 milyonun bu merkezleri kullanacağını varsayalım.

    şimdi bu beş ana merkezi iki parçaya bölüyoruz;
    bilim + teknik ve sanat + kültür + spor
    ilk gruptakiler 10.000 öğrenci başına bir tane; ikinci gruptakiler 100.000 öğrenci başına bir tane olacak şekilde "yerleşkeler" halinde inşa edilecek. her bir yerleşkenin öğrencinin evine max. 30 dakika uzaklıkta olmasına dikkat edilecektir.

    yeni nesil ders modelini anlattığım başlıkta da ifade ettiğim şekilde artık ders programları oldukça esnek olacağı için bu sayıda öğrencileri, ilgili merkezlere yığılma olmayacak şekilde ve her bir faaliyet alanında haftada 2 saat olacak şekilde paylaştırabiliriz. öğrenci başına "ortalama" haftada 2 saat kullanılacağını belirlersek, ikinci grup yerleşke için saatte 3.000 kişinin, ilk grup için saatte 300 kişinin kullanabileceği büyüklükte bir tesisten bahsediyoruz. makul miktarlar bunlar.

    15 milyon öğrenci için toplam ihtiyaç olunan ilk grup yerleşke sayısı 1.500; ikinci grup yerleşke sayısı 150.
    ilk gruptakiler daha çok il merkezlerine yapılabilirken, ikinciler bir veya birkaç ilçenin kesişimine yapılabilir.

    tabii bunlar teknik ayrıntılar içermektedir. benim bu konuya biraz detay katmamın sebebi, yoğun katılımı/yığılmayı engelleyecek sayıyı ortaya koymaktı.

    # bir diğer mesele, bu yerleşkeler hangi parayla inşa edilecek?

    dile kolay; sanat, kültür ve spor merkezlerinden oluşan 150 yerleşke ile bilim ve teknik merkezlerinden oluşan 1.500 yerleşkeden bahsediyoruz. bunların inşası kadar dış ve iç düzenlemeleri, materyalleri de var. peki ya bütçe?

    cevap; pamuk eller cebe. hem de bir değil; pek çok kurum, kuruluş tarafından. üstelik velinimetimiz vatandaşlarımız dahil. şöyle ki;

    belediyeler
    milli eğitim bakanlığı
    kültür ve turizm bakanlığı
    bilim, sanayi ve teknoloji bakanlığı
    gençlik ve spor bakanlığı
    çevre ve şehircilik bakanlığı

    bütçelerinin bu tesislerin inşası için seferber edilmesiyle ortaya ciddi bir fon çıkabilir.
    yetersiz kalması halinde ise, "kendi şehirlerindeki tesisler için" elektrik, su ve doğalgaz faturaları aracılığıyla hanehalkında cüzi miktarda vergi alınabilir. hane başına cüzi olan bu miktar, toplamda devasa miktarlara ulaşabilir.

    üstelik, bu tesislerin inşası da zamana yayılabilir. bir yılda 150 + 1500'ün hepsi inşa edilemeyeceğine göre, yukarıda yer alan bütçe kaynakları birkaç yıl için değerlendirilebilir.

    modern bir eğitim sisteminin uzun vadeli kalıcı olabilmesi için inşa aşamasında bu tip bir seferberlik gerekebilir. ülke kaynaklarının bu seferberliği sağlayacak ölçüde olduğuna inanıyorum.
  • eğitim sistemi serisinin bir diğer kısmını eğitim sistemi için ölçme ve değerlendirme sistemi başlığı ile ekledim. serinin bir sonraki yazısı, öğretmen yetiştirmeyle ilgili olacaktır.
hesabın var mı? giriş yap