fizikalizm

• edit: ingilizce karşılığı olan "physicalism"'den, bazı hocalarımın da tavsiyesi doğrultusunda böyle çevirdim. bu entrydeki ingilizce terimleri de türkçelerini öğrendikçe düzelteceğim inşallah.
  
  genel olarak metafiziksel, daha özelde zihin felsefesinde zihinsel durumlar hakkında bir pozisyondur.
  
  genel anlamıyla başlayalım. bir fizikaliste göre evrendeki herşey fizikseldir veya fiziksel nesnelere ve özelliklere dayanır. evrende var olan şeyler, fizikçilerin var olduğunu iddia ettiği ya da ilerde var olduğunu iddia edecekleri şeylerdir. gerçek dünyada fiziksel dünyanın ötesinde olan birşey yoktur. buna ek olarak evren hakkında söylenebilecek her şeyin fiziğin dili ile söylenebileceği iddiasını içerebilir, içermeyebilir.
  
  fizikalizm, soyut nesneleri, sayıları, kümeleri, ihtimalleri, tümelleri, zihinsel durumları ve olayları içeren ontolojileri, bunlar fiziksel durumlar, olaylar ve nesnelerden bağımsız düşünüldüğü sürece reddeder.
  
  kimi felsefeciler fizikalizmin sağlam bir metafiziksel pozisyon olduğunu düşünse de çok sayıda problemi olan bir doktrindir. tam olarak neyin fiziksel olarak kabul edileceğinin belirsizliğinden başlayarak binbir karşı argümana yelken açılır.
  
  zihin felsefesi özelinde fizikalizm, kabaca zihnin maddeden bağımsız var olamayacağını ve her tözün tamamen fiziksel olduğunu iddia eden doktrindir. en katısından en yumuşağına doğru farklı fizikalist pozisyonlara bakmak gerekirse:
  
  1) eliminative materialism: sadece beyindeki nörokimyasal olaylar vardır. öznel deneyim, zihinsel durumlar ve bilinç bir illüzyondur.
  
  2) reductive materialism: zihinsel durumlar vardır. her zihinsel durum türü, bir fiziksel durum türü ile denktir.
  
  3) supervenience: bir özellik türü f, g olması sebebiyle f ise, f’ler g’lere ”supervene” ederler (!). zihinsel durumlar, fiziksel durumlar olmaları sebebiyle zihinsel durumlardır: zihinsel durumlar fiziksel durumlara “supervene” ederler. biyolojik özellikler kimyasal özelliklere, kimyasal özellikler de fiziksel özelliklere “supervene” ederler (bu saçma sapan cümleler için üzgünüm ancak türkçesinin ne olduğu konusunda hiçbir fikrim yok, önerim bile yok). indirgemecilikten farkı yok gibi gözükse de indirgemeciliğin bazı sinsi problemlerini aşmak için ortaya sürülmüş kuramlardır. işlevselciler (bkz: işlevselcilik/@bane) genelde “supervenience” kavramını severler.
  
  4) property dualism: zihinsel özellikler hiç bir şekilde fiziksel özellikler değillerdir. evrende sadece madde olabilir, ancak bu maddenin bir kısmının zihinsel özellikleri vardır.
  
  1 ve 2 kesinlikle fizikalist pozisyonlardır. 3 ve 4'ün fizikalist olmadığı iddia edilebilir; yine de bu başlıkta incelemenin iyi olacağını düşündüm.
  
  not 1: fizikalizmi savunan birinin çeşitli nedenlerden ötürü ateizmi de savunması beklenir.
  
  not 2: tarihteki bazı fizikalistler: thomas hobbes, david armstrong, paul & patricia churchland, willard van orman quine (quine fizikalist olduğunu söylemekle birlikte bazı soyut nesnelerin (küme gibi) var olduğuna inandığını da belirtmiştir).
• duygu dediğin ne ki hormondur kardeşim demenin gavurcası.
• materyalizmin günümüzde aldığı şekildir. materyalizm her şeyin madde olduğunu iddia ediyor, ancak fizik bilimi maddenin yanında kuvvetler, alanlar ve enerji de olduğunu, hatta enerji ve maddenin birbirine dönüşebileceğini ortaya çıkarmıştır.
  
  felsefeciler artık bu terimi tercih etmektedir.
• fizikalizme çelme takma denemelerinden en önemlisi için:
  
  (bkz: knowledge argument)
  (bkz: qualia)
• ^*fiziksel indirgemeci fizikalizm meşalesini ilk yakanlar arasında 3 tane hevesli fizikçiyi anmamız gerekir. insanları yükselişe geçmiş olan vitalizmin şerrinden kurtarmak isteyen emil du bois-reymond, ernst wilhelm von brücke^* ve hermann von helmholtz kendilerini fiziği (veya “fizyoloji”yi) sahici bilim yapmaya çalışan komplocular olarak tanımlıyorlardı. ister inanın ister inanamayın, bu onurlu mücadelelerine bağlılıklarını birlikte şu andı içerek ifade ettiler:
  
  “fiziksel ve kimyasal olanların dışında organizmada etkin başka hiçbir kuvvet yoktur.”
  
  gerçekten önemli de bir başarı elde ettiler. egemenlik kayıtsız şartsız fiziğin olamasa da, vitalizmin canlılık biliminden silinmesinde önemli rol oynadılar. gel gör ki, bu kararlılığın nedeninin, bu andın geleceğinin, özgür iradeleri değil de mini mini moleküller olduğunu galiba görmezden geldiler. ya da bilmiyorum, and içmek ileride kendilerini bu yemine bağlı kalmalarını olanaklı kılacak bir fiziksel yapının oluşumuna denk düşüyormuştur ve özgür irade, ileriye dönük bir kararlılık ifadesi hiçbir nedensel kuvveti olmayan birer yanılsamadan ibarettir. fiziksel süreçlerin görünmeyen görüngüsü olan bu yanılsama da başka bir yanılsamadan ibarettir falan…
• zihnin maddeden bagimsiz var olmayacagini, gercek dunyada fiziksel olgu ve olaylarin disinda bir seyin oldugu reddeden ogreti. soyut bir olgu ve kavram olsa bile biz onu gercek dunyada algiladigimiz bir seyle benzeterek veya karsilastirarak onu algiladigimizi iddia eden gorus. fizik bilimini, butun diger bilimler icin uygun hale getirmeye isteyen anlayis.
• bu zihin kuramı yapay zeka çalışmalarını destekler niteliktedir. keza bu kurama göre bilinç beynin yapısından kaynaklanan bir olgudur. bu anlamda yapay bir beyin üretmek ve bu beynin içinde bilincin olmasında ilkesel olarak hiçbir engel yoktur.
• var olan şeylerin yalnızca fiziksel şeyler olduğu görüşü. bu görüş, zihinsel şeylerin varlığını reddetmez, ama fiziksel olmaları şartıyla.
  
  karşıtı için (bkz: idealizm)
  
  (bkz: davranışçılık)
  (bkz: özdeşlik teorisi)
  (bkz: işlevselcilik)
  (bkz: kuralsız tekçilik)
  (bkz: elemeci maddecilik)
  (bkz: zihin beden problemi)