• alman anayasası'nın adı. tam karşılığı temel kanun'dur. işin ilginç tarafı, almanca'da anayasa anlamına gelen başka bir sözcük vardır ki, o da verfassung'dur. bu nedenle almanlar başka ülkelerin anayasalarından verfassung, kendi anayasalarından ise grundgesetz (gg) olarak söz ederler. buna karşılık, anayasa hukuku'na yine verfassungsrecht derler, zira erdoğan teziç'in de derslerinde sıklıkla belirttiği: "anayasa hukuku anayasanın hukuku değildir" desturunu benimsemişlerdir, ve verfassungsrecht'i, yalnız anayasa hükümlerini değil, bütün esas teşkilatı (teşkilatı esasiye) kapsayacak şekilde anlarlar...
  • alman anayasasinda bu durum soyle gecer:
    das grundgesetz ist die verfassung der deutschen. yani temel kanun, almanlarin anayasasidir.
  • 1949'da kabul edilmiş alman temel yasası. kabul edilmesinde amerika'nın ve müttefiklerinin tesiri çoktur. doğu almanlar verfassung'u (anayasa) kabul ederlerken, batı almanlar biraz da geçici olur mantığı ile temel yasa ifadesini benimsemişlerdir. zaten anayasanın kabul edildiği tarihte batı almanya, henüz egemen bir devlet değildi.

    ilginçtir bu anayasayı diğer eyaletler kabul ederken bavyera eyaletlere yeterli yönetim yetkisi vermediği gerekçesiyle anayasaya referandumda red oyu vermiş ancak temel yasa yine de yürürlüğe girmiştir. hitler dönemine ve öncesindeki weimar anayasasına tepki olarak, grundgesetz tamamen parlamenter ve federal yapıda bir anayasadır.

    anayasanın başlangıç kısmı hitler dönemindeki yasaklara bir tür yazılı reaksiyondur hatta adeta bir protestodur. dolayısıyla özel olarak hak ve özgürlüklere vurgu yapar. alman anayasası, kurumsal erklerin güçlerini olabildiğince bölüştürmekten yana olan bir modeli içerir. devlet başkanı semboliktir ve parlamento üyeleri ve özel seçicilerden oluşan bir heyet tarafından seçilir. ülkeyi asıl yöneten isim federal şansölyedir. tamamen nisbi temsile dayalı seçim sistemi uygulandığından sistem sürekli koalisyon üretir.

    yasama organı, bundestag (parlamento) ve bundesrat (eyalet konseyi) olmak üzere iki kanattır. bundestag doğrudan seçimle belirlenir ve hükumet bu meclis çoğunluğu içinden çıkar. senato rolüne sahip bundesrat'ta eyaletlerin temsilcileri vardır. alman anayasa mahkemesi (bundesverfassungsgericht) de partilerin gücü oranında seçilen hakimlerden seçilir ve iki kademelidir. hakimler seçildikten sonra tamamen bağımsız davranmak zorundadır.
  • bir çesit "almanya formati. merkel'e "avrupa merkez bankasinin bütçe açiklarini finanse etmesine izin verirsek gg olabilir" dedirten yasa.
  • açıkcası daha önce de belirtildiği gibi geçici olarak bir nevi ''provosorium'' olarak düşünüldüğü için adı temel yasa konulmuş federal almanya cumhuriyeti anayasası.daha önce de yazıldığı gibi artık sovyetler ve diğer batı mütteffikleri arasında ip kopunca batılı müttefiklerin de baskısıyla hazırlanmıştır. ne komiktir ki batı almanya ve doğu almanya anayasalarının kurucu meclisleri tarafından ilan edilmesi arasında sadece 3 gün vardır. grundgesetz 1949tan bu yana geçirdiği onlarca değişikliğe rağmen ayaktayken(sayıyı şu an hatırlayamıyorum) doğu almanya anayasası 1968de yenilenmek zorunda kalmıştır. hiç şüphesiz bunda 1949 doğu almanya anayasasının 1. maddesinde belirtilen'' deutschland ist eine unteilbare republik(almanya,bölünmez bir cumhuriyettir) iddiasından sapıp artık sadece doğu almanyanın yani alman demokratik cumhuriyetinin kendi egemenlik alanını koruma politikası gütmesi de rol oynamıştır. nitekim iki almanyanın birleşmesinden sonra(wiederverenigung) batı almanya anasası olan grundgesetz büyük değişikliklere uğramış ve birleşmiş olan almanyanın anayasası olarak yürürlükte kalmıştır. en köklü değişiklik olarak kanımca daha önce gerek başlangıç (preambel) ve 23. maddekiki anayasanın birleşmeyi görev olarak esas alan hükümleri yerine avrupa birliği ve uyuma göndermeler yapan maddelerin gelmesi bir nevi anayasanın ruhunun değişmesi söz edilebilir. böylece karşıt görüşlere rağmen grundgesetz almanyanın anayasası olarak kalmış ve geçici bir anayasadan başka ülkelere dahi ilham kaynağı olacak bir toplum sözleşmesi olarak yerini almıştır(bu konuda bonn üniversitesinin anayasasının 60. yılı şerefine yapılan sempozyumda '' temel yasa bir ihraç malı mı?'' tebliği de oldukça anlamlıdır). hiç şüphesiz temel yasanın bu geçirdiği evrim ve bununla beraber kökleşmesinde metinin kendisi kadar uygulamanın yani anayasal denetimin gerek devlet teşkilatı(staatsorganisation) gerekse temel haklar(grundrechte) açısından son derece başarılı yürütülmesidir. bunu da nitekim anketlerde yapılan güven yoklamalarında ''federal anayasa mahkemesinin''(bundesverfassungsgericht) birinci sırayı alması bir ölçüde doğrulamaktadır. son olarak almanya örneğinden hareketle türkiyedeki anayasal tartışmalar açısından çıkarılacak ders ise, anayasal krizleri aşmanın temel yolunun sürekli yeni anayasalar ve metinler yapmak değil, onu özümsemek ve uygulamasını özellikle temel haklar açısından iyi yürütmenin olduğu unutulmamalıdır.
  • bekcisi bundesverfassungsgericht`tir.
  • parlamenter kurul 23 mayıs 1949 tarihinde bonn şehrinde yaptığı açık bir oturumda, 8 mayıs 1949 tarihinde parlamenter kurul tarafından federal almanya cumhuriyeti için kabul edilen anayasa’nın, 1949 mayısının 16. haftası ile 22. haftası arasında alman eyaletlerinin üçte ikisini oluşturan halk temsilcileri tarafından kabul edildiğini tespit etmiştir. bu tespit sonucunda, başkanları tarafından temsil edilen parlamenter kurul anayasa’yı tamamlamış ve ilan etmiştir. anayasa 145. maddenin 3. fıkrası doğrultusunda federasyonun resmi gazetesinde yayınlanmıştır.

    grundgesetz

    https://www.btg-bestellservice.de/pdf/80207000.pdf
  • "temel kanun" anlamına gelen, alman anayasasına verilen ad. aslında almanca anayasa kelimesi verfassung'dur. mesela alman imparatorluğu zamanında kullanılan anayasaya "die verfassung des deutschen reiches" denir ki bu da "alman imparatorluğunun anayasası" anlamına gelir.

    1949 yılında müttefiklerin baskısıyla yazıldığı ve doğu almanya'yı kapsamadığı için verfassung kelimesi kullanılmıyor. normalde birleşmeden sonra düzgün bir anayasa hazırlanması öngörülse de grundgesetz zaman içerisinde fazlaca değişime uğradığı için günümüzde hala federal almanya'nın anayasasıdır.

    genel olarak nazi almanyası dönemine tepki olarak yazıldığı için insan hak ve özgürlüklerini ön plana alan bir anayasadır. daha önceki alman anayasalarında görülen acil durum yetkileri bu anayasada bulunmaz. bu anlamda türkiye'deki 1982 anayasasının tam zıttı olduğunu söyleyebiliriz.
  • alman anayasası. ilk maddesinin onur ve haysiyet üzerine olması beni etkilemişti:

    "insan onur ve haysiyeti dokunulmazdır. tüm devlet erki ona saygı göstermek ve onu korumakla yükümlüdür."
  • 23 mayıs 1949'da batı almanya'da yürürlüğe konmuş* anayasa, grundgesetz für die bundesrepublik deutschland'ın kısaltılmış halidir. (bkz: gg)

    "die würde des menschen ist unantastbar. sie zu achten und zu schützen ist verpflichtung aller staatlichen gewalt."* (bkz: insan onuru dokunulmazdır)

    [1] 23. mai 1949 - grundgesetz der bundesrepublik deutschland verkündet, wdr.de
    [2] grundgesetz für die bundesrepublik deutschland, gesetze-im-internet.de
hesabın var mı? giriş yap