ibrahim süreyya yiğit

• ibrahim süreyya yiğit, askerî hekimlerden yarbay servet bey’in oğludur. 1880 yılında istanbul’da doğmuştur. temmuz 1900’de mülkiyeden mezun olan ibrahim süreyya yiğit 30 ekim 1900’de maliye nezareti mektubî-i mühimme kalemi kâtipliğine tayin edilerek devlet hizmetine girmiş, nisan 1902’de gizli ittihat ve terakki faaliyetlerine karıştığı gerekçesiyle tutuklanmıştır. muhakeme sonunda üç yıl “kal’abendlik” cezasına mahkûm edilerek sinop zindanına gönderilmiş ve burada cezasını tamamlayarak istanbul’a dönmüştür, 2. meşrutiyetin ilânından sonra çıkarılan kanun gereğince hapiste geçen üç yılı hizmete eklenmiş ve tekrar devlet hizmetine girerek 14 eylül 1909 da orhaneli kazası kaymakamlığına getirilmiştir. yiğit. 24 ocak 1913de istanbul polis müdürlüğü tahrirat şubesi müdürlüğüne atanmış, bu arada ek görev olarak çatalca mutasarrıflığını da üzerine almıştır. 29temmuz 19l4”de hakkâri mutasarrıflığına nakledilmiş ise de birinci dünya savaşının başlaması üzerine bu göreve gidememiş bu sebepten tekrar çatalca mutasarrıflığına gönderilmiştir; 20 haziran 1915de çanakkale harp alanı içinde bulunan gelibolu sancağı mutasarrıflığa, 12 kasım 1915’de kırklareli, 30 ekim 1916’da balıkesir müstakil, 24 ağustos 1917’de becayiş suretiyle izmit müstakil sancakları mutasarrıflıklarına atanmıştır. bu mutasarrıflıktan mondros mütarekesinin imzasından bir müddet sonra kurulan i. damat ferid kabinesince 10 mart 1919’da azledilerek istanbul’a gelmiştir. yiğit, istanbul’da millî mücadeleyi başlatmaya karar vermiş bulunan mustafa kemal paşa ile şişli’deki evinde devamlı temas halinde bulunmuş ve 15 mayıs i919’da mustafa kemal paşayı samsun’a uğurladıktan sonra rauf beyle birlikte bandırma, ankara, samsun yolundan amasya’ya gelerek burada atatürk ile buluşmuştur. meşhur ve tarihi amasya protokolünün imzacılarından biri de yiğit’tir, ekim i919’da yapılan meclis-i meb’usan seçimleri sonunda saruhan meb’usu olarak son osmanlı meclis-i mebusan’ına giren yiğit, istanbul’un ingilizler tarafından işgali ve bu sebepten meclisin tatil kararı vermesi üzerine anadolu’ya geçerek 23 nisan 1920’de açılan tbmm’ne yine saruhan mebusu olarak katılmıştır. bu arada, sakarya savaşının kazanılmasından sonra başkomutan mustafa kemal paşa hazretlerine gazi’lik unvanı i’ta ve rütbe-i müşîrî (mareşallik rütbesi) tevcihine dair 153 numaralı kanun teklifini yapmış ve teklifin kanunlaşmasını sağlamıştır. 2. dönem izmit mebusluğuna getirilmiş dokuzuncu döneme kadar kocaeli milletvekili olarak hizmet görmüştür. ibrahim süreyya yiğit 1952 yılında vefat etmiştir.
  
  (tbmm arşivi, tbmm azasının tercüme-i hâl kağıdı örneği, no: 367)
• izmit mutasarraflığından alındıktan sonra yerine atanan kişi için (bkz: mahmud mahir)