ibretler

• asıl adı: kitâbü’l i’tibâr
  (bkz: ibn münkız)
  
  şemseddin günaltay’ın, islâm'da tarih ve müverrihler adlı kitabında “üsâme ibn münkız’ın ayrıntılı, değerli ve güzel bir eser olan anılarına, doğu'da bu alanda yazılmış tek kitap gözüyle bakabiliriz.”diyerek selamladığı bu kitap, müellifin günümüze kadar gelen en önemli eseridir. bernard lewis de “haçlı seferlerinin ortadoğu'daki müslümanlar üzerindeki etkilerini anlatan insan elinden çıkma sayılı belgelerden biri de üsâme ibn münkız'ın anılarıdır.” demiş eser hakkında, müslümanların avrupa’yı keşfi adlı kitabında. bu tespitler, kitabın arka kapağında da yer almış nitekim. üsame, bu kitabı vefatından birkaç yıl önce, artık yazı yazamayacak kadar yaşlandığı için, başka birine yazdırmıştır. kudüs’ün selahaddin eyyubî tarafından fethi de bu kitabın yazılmasından bir süre sonra, müellif henüz hayattayken gerçekleşmiştir.
  
  ibn münkız’ın, bu kitabıyla arap edebiyatında yeni bir çığır açtığı kabul ediliyor. o güne kadar islâm dünyasında ediplerin kendi biyografilerini yazma geleneği yok zira. varsa da böyle bir bilgiye, böyle bir örneğe sahip değiliz.
  
  kitâbü’l i’tibâr, ağırlıklı olarak müellifin gençlik ve olgunluk dönemindeki hatıralarını içermektedir ki her şeyden önce bir asilzadenin nasıl yetiştirildiğini göstermesi bakımından dikkat çekicidir. ayrıca bölgenin o dönemdeki kültürel, sosyal ve ekonomik hayatı, haçlılar ve onların müslümanlarla aralarındaki ilişkiler, ahlâk ve namus anlayışı, avlanma usulleri, tedavi yöntemleri, savaşlar, savaşlarda kullanılan araç gereçler gibi konularda önemli bilgiler veriyor eser.
  
  özellikle frenklerin ahlakı, âdetleri hakkındaki gözlem ve tecrübelerin anlatıldığı bölümler kitabın en ilgi çekici yerlerindendir. ibn münkız’ın maceraları sadece haçlı savaşlarını değil, bölgede egemen olan hanedanların iç hesaplaşmalarını da bir ölçüde aydınlatmakta; fâtımîler, selçuklular, zengiler, artuklular, eyyubîler hakkında da bilgiler içermektedir. aynı zamanda arapların, türkmenlerin, kürtlerin, rumların, ermenilerin, süryanilerin ve hatta yerleşik frenklerin gündelik yaşamı ve kendi aralarındaki çeşitli münasebetleri hakkında da ayrıntılara yer vermektedir.
  
  ibn münkız anlattıklarının birçoğuna şahit olmuş veya bizzat olayların içinde yaşamıştır. ancak zaman zaman hâfıza yanılması sebebiyle olaylarda ve kronolojide hatalara düştüğü de görülmektedir. edebî dille halk dili arasında güçlü bir irtibatın kurulduğu bu kitap, dil açısından da oldukça önemli bir hazine olarak görülmüştür. eser hakkında çeşitli ülkelerde ciddi inceleme ve kritikler yapılmış, aynı zamanda fransızca, ingilizce, italyanca, rusça, sırpça ve ispanyolca gibi çok sayıda dile çevrilmiştir.
  
  kaynak
• vardır.