informed consent

• (bkz: aydınlatılmış onam)
• (bkz: bilgilendirilmiş onam)
• ingilizce versiyonlarını yazması kolay da türkçelerine bir baktım şöyle, cidden kabus kadar uzun ve karışık olan bilgilendirme ve onay formunun ingilizce adı.
  
  amerikan versiyonlarının benim düzeyimdeki öğrenciler tarafından yazılmış olanlarında araştırma hakkında genel bilgi veriliyor, katılımcıdan beklenilen söyleniyor, bilgilerin gizli tutulacağı ve istediği zaman bırakabileceği belirtiliyor.
  
  türkiye'de nasıl oluyormuş bu işler dedim, bi kere üniversite öğrencileri tarafından böyle bir şey hazırlanmamış onun dışında yapılanlar da genelde tıp fakültesindeki araştırmalar için yazılmış. ya ülkedeki diğer bölümler araştırmalarda insan kullanmıyor ya da consent almıyorlar. bilemedim...
  
  işin daha vahim kısmı ise yapılan bilgilendirilmelerin uzunluğu ve karmaşıklığı. yani tabii olay tıp olunca bir yandan normal; ama sonunda her şeyi onaylıyorum ve başıma gelecek herhangi bir durumda t.c. mahkemelerine başvurmayı kabul ediyorum gibi bir şey görünce, insan tırsıyor. yani orada o an her soruyu sorduğunuzu ve her şeyi anladığınızı kabul edip imzayı basmanız gerekiyor; ama söz konusu olan sizin sağlığınız ve üzerinizde yapılacak deneyde bu etkilenebilir. hadi imzaladım, sonra işler ters gitti. o mahkemelerde sürünürsün be, yazık yani gidilmez.
  
  asıl soru ise benim yapacağım araştırma için ne kadar detaylı bilgi vermem gerektiği ve ne gibi sorumluluklarım var da adamdan izin almam gerekiyor buna karar vermeliyim. yani bir manyak çıkıp psikolojimi bozdun diye gelmesin bana... bildiğin mahkeme falan kasmam direk adamı ortadan kaldırırım.
• sosyal bilimlerde deney öncesinde katılımcıya gerekli bilgileri veren, olası riskleri anlatan, çalışmadan istediği an ceza almadan çıkabileceğini garanti eden ve çalışmaya tamamen kendi iradesiyle katıldığını beyan etmesine yarayan form. izin belgesi, rıza belgesi.