kosova

• kosova arnavutları ölümcül sıkıştıklarında avrupa'ya da sığındılar. ama daha birinci kuşakta uyum sadece türkiye'ye gelenlerde mümkün oldu.
  
  kosova arnavutlarının konuşmalarından tanığım, onlar hıristiyanların boyunlarına astıkları haçları söz konusu ederken, bir iki değil hepsi ve genellikle put diyorlar: "boynuna put asmış, bana şöyle şöyle diyor."
  
  göçmen kızı: "babam kosova kimliği aldığımızda.. söyleyemiyorum.. yerlilerle^* arkadaş olunca dövüyorlardı.. di mi? dedemin kardeşi orada kaldı; kaderini seçti, öldürüldü.. biri kaçtı geldi.. o biri unutmak istedikleri hatırlatılınca felç oldu, öldü.."
  
  kosova'da şerefe diye içmek yerine şerife deyip gülüşüyorlar. bir erkeğe içmek işlerine gelmiyor. şerife hem şerif'e hem şerife'ye olarak yorumlanabilir durumda.
  
  kosova, sağlayanı avrupa olduğundan mı ne, su konusunda tam avrupalı. bakkallarda hem normal su hem gazlı su/maden suyu^* satılıyor. evlerde de sofrada her ikisi bulunduruluyor.
  
  yazılışını daha bulamadım, kosova arnavutçasında (mitroviça) zagor av köpeği anlamına geliyor. it denirkenki aşağılamalı/elektrikli köpek için sözcükleri başka tabii.
  
  savaşçılık ve şehit verme kıdemleri dreniçalı olanları kosova'nın kendi iç ilişkilerinde hem saygı duyulan hem korkulan, çekinilen insanlar kılıyor. aileler hem savaşta hem savaş sonrası ve bağımsızlık döneminde dışarıya kaçırdığı/gönderdiği evlatlarının desteğiyle ayakta duruyor. örgüt ne durumda bilmem, halk ve ülke bayağı yoksul. ve elbette dış destekler, siyasi destekler var. siyasi desteklerin madencilikte ve ekonomide diyetleri olacaktır. güncel kosova ülkesi öyle pek de küçük lokma değil, çoğu düz ve verimli büyük toprakları var.
  
  önceden yugoslavya zamanında sırplar arnavutları adamdan saymıyorlarmış. mitroviça'daki büyük maden fabrikasında 20 binden fazla kişi çalışıyor, gelirler tamamen bölge olarak sırbistan'a transfer ediliyor, kosova'da %1 bile sermaye, kazanç bırakılmıyormuş. 1968'den sonra arnavutların eğitimleri artmaya, partide ve iş yerlerinde bir yerlere gelmeye başladığında sırplar o minik kıpırdanmadan bile rahatsızmış. yugoslavya devlet sosyalizmi/devlet kapitalizmi kıvamındaki evrede arnavutlar en kötü tarihi günlerini geçirdiklerine inanıyor. sistemle hiçbir zaman barışık olmamışlar. osmanlı'dan, hatta öncesinden beri sırplarla tarihi hasımlıkları var. şimdi amerika'ya muhabbet duymaları savaş desteğiyle ilgili, fakat belki sırplar rus bağlaşığı değil amerikancı olsalar gene zıttına konumlanırlardı. ayrıca sosyal yaşamlarını asıl belirleyen disiplin değil şaşaa ve gösteriş olduğundan da belki komünizme yakın değiller.
  
  şakaya verirsek. 1998'de tüm ailesi ve komşularıyla sırplara karşı direnişte ölen uçk lideri adem jashari var ya. karısıyla kavga ede ede direnişi öğrendi, sonra ötekilerle kavgaya çevirdi belki.
  
  çift başlı kartal, arnavut mitolojisinde aslında bir genci büyüten ve sırplarla kavgalarında destekleyen iki kartal. yaralandığında hem onu sağaltıyorlar hem onun yerine savaşıyorlar.
  
  mitroviça'da halk dağlara kaçtığında çingeneler (majuk/maguk) sırplarla birlikte arnavut evlerini yağmalamışlar. dağlardan dürbünlerle bakan arnavutlar daha sonra şehre döndüklerinde çingenelerin evlerini yakmışlar, çoğu çingeneyi öldürmüşler. eskiden mitroviça'da çingene mahallesi varken artık tüm kosova'da çingene oranı %1'in altına düşmüş. mitroviça - peje yolunda fazla savaş olmamış, çoğunluk sırpmış. şimdi de büyük yerleşimlerden biri olan peje/rugova pek sevilmiyor.
  
  kosova'da birinci futbol ligi var. voleybolda da iyilermiş. kosova'da yönetsel 7 kent var, plakaları:
  1- priştina
  2- mitrovica
  3- peje^*
  4- prizren
  5- ferizaj/ferizovik
  6- gylan/gilan
  7- dakovica/gjakova/yakova
  (8)- skenderaj? bekleniyor
  
  kosova'da kızlar, hatta erkekler son çözümlemede ana kuzusu. kolay kolay başka halktan kimseyle evlenmiyorlar, evlenenler belki alttan alta torpilleniyor. yurtdışında da yaşasalar ailenin/ananın bulduğu bir arnavut kızla başgöz ediliyorlar^*. arnavut kızları genelde vefalı, cefakar; icabında aldatılmaları, hayat çilelerinin fazlalığı karşısında bile aileyi, mayayı, düzeni bir arada tutuyorlar.
  
  kosova'da her şey yolunda mı, hayır. ama işler halen öyle yürüyor ve bireyleşenler bunu tüm baskı ve sevgilerin karşısında da sürdürmek, soft aforozu göze almak zorunda. düğünleri gibi sosyal düzen kuralları da şaşaalı. hafif tertip bir milliyetçi/savaşçılar ve corleone ailesi karşısındayız. belki tüm kosova böyle değil, dreniça, kuçiça bölgesi böyle. her kafadan bir ses çıkıyor, aynı anda ve bağırtılı konuşuyorlar, bilmeyen kıyamet kopmak üzere sanır. uzağa gidenlerin de göbek bağları kopmuyor hep bir takım ipliklerle devredeler.
  
  balkan milliyetçiliklerinin ve belki genelde milliyetçiliğin (sanki ulusçuluk demek hafif kalıyor, yetmiyor) evrensel hastalığı ve hayalinin uçk için izdüşümü büyük arnavutluk. sadece bağımsızlıktan ibaret değil hedefleri. her binadaki, her arnavut'un gönlünde ve evindeki çift başlı kartallı arnavutluk bayrağı, uçk'nın dünyada kimseyi şaşırtmayan büyük arnavutluk hedefiyle hem uyumlu hem gösterge ve kanıt durumunda. arnavutluk - kosova ilişkisi aşağıdakilerden hangisinde görülmektedir diye bir ahiret sorumuz^* var. sadece balkanlarda kalırsak; büyük yunanistan^*, büyük bulgaristan, büyük makedonya, büyük sırbistan projesi hemen ilk elde ekşi sözlük'ün bağrında bulunabilen başlıklar. ee, bizim de türkiye'de sanki dar yerde yaşıyormuşuz gibi büyük türkiye, büyük türkiye projesi gibi milliyetçi besleme ve büyütme koridorlarımız mevcut.
  
  kosovalılarda savaş ölüm ve işkencelerinin, tecavüzlerin anısı tazeyken bu insanlar gülebiliyor, oynayıp dans edebiliyorlar ya; sıcak şakaları, muziplikleri hız kesmeden sürüyor ya, ben artık ciddiyet kuralı olan somurtukluğu unutmuş, bırakmışımdır. güleni kimse hafiflik sorgusuna çekemez, onlar kanıtladılar. gün bugündür, her şey anda kurulup yıkılır, neyse odur; ağlarım da oynarım da.
  
  (bkz: beçim)
  (bkz: ali podrimja)
  (bkz: arnavutça/@ibisile)
  (bkz: mutfakta turpçe)
  (bkz: arnavut düğünü/@ibisile)
  (bkz: priştine/@ibisile)
  (bkz: uçk/@ibisile)
  (bkz: aleksandar rankoviç)
  (bkz: mitrovica/@ibisile)
  (bkz: prekazi/@ibisile)
  (bkz: mülazım/@ibisile)
  (bkz: arnavutlar/@ibisile)
  (bkz: arnavut kızları/@ibisile)
  (bkz: ağlarken dans etmek)
  (bkz: korova)
  (bkz: ahiret turizm)
  (bkz: makaron/@ibisile)