mavi anadolu solculuğu

• cumhuriyetin ilk yillarindan itibaren baslayan yeni tarihsel köken, ulusal kimlik ve cumhuriyetin kendi edebiyat kanonunu yaratma çabalarinin merkezinde yer alan, zimnen de olsa oryantalizmle pek fazla içli disli, kemalizm'in romantik tezahürlerinden biridir mavi anadolu solculugu. ismini mavi anadolu kavramsallastirmasinin müellifi azra erhat'ın bir kitabindan alir. sabahattin eyüboğlu ve halikarnas balıkçısı gibi isimlerin etrafinda olusmus dar ve seçkin ama söylem düzeyinde halkçi bir aydin hareketidir.
  
  cümle uygarliklarin temelinde anadolu oldugundan hareket eden bir tarihsellik üzerine insa edilmistir. kemalist/republicist^*/laik [hatta radikal sekülarist; profane]/naif görünümlü despotik aydinlanmaci/sentimantalist ve nihayet ömrünü tamamlamis bir herekettir. memlekete dair önermeleri, çözümleri ve tespitleri olmadigi için ve aslinda ekonomi-politikten yoksun oldugu için solculukla pek ilgisi olmasa da bir akrabalik mevzu bahistir.
  
  romantik bir memleketçilik, cumhuriyetle baslatilan ve öncesini yok sayan bir ulusal kimlik anlayisi bu hareketin temel prensibidir. osmanli-selçuklu gibi tarihsel arkaplani külliyen reddeden yerine "uygarliklar besigi anadolu'dur", "bizim geçmisimiz efes-milet-truva-halikarnas'tir" diyen mavi anadolu böylece kendini "dogunun karanlik-despotik ruhundan" siyirip anadolu'yu avrupa'nin kökeni olarak kodlamistir. bu açik bir komplekstir. "bakin biz de avrupaliyiz" demenin baska bir yoludur. bu yol cumhuriyetin ve kemalizmin temel kurgularindan bagimsiz degil hatta entegredir.
  
  zaten bu düsünce yahya kemal ve yakup kadri'nin nevyunanilik projesinden mülhem çok da orijinal bir hareket degildi. üstadlar bu projeyle "kadim yunan'in türk ruhunda yeniden kesfi" gibi zorlu gayretlere girismislerdi. çabuk fark edip çark ettiler. ama bu kadim yunan virüsü cumhuriyetin ilk kusak angaje entelektine tevarüs etti.
  
  netice itibariyle mavi anadolu solculugu bugün üç büyük sehirde öylesine okunan üç bes edebiyat eseri ve sadece arastirmacilari ilgilendirecek br tomar malzeme birakmistir. romantik-estetik-nostaljik hikayeler ve bir kaç siirden olusan bir edebiyat seçkisi mavi anadolu'nun akibetini zaten ele verir. sarsici-yikici-çözücü bir edebiyattan ziyade konforlu, sarhos edici, homerik bir edebiyat miras kalmistir. zorlama bir öztürkçeyle tercüme edilmis üç bes metin, sonradan müzecilik ve arkeolojiye evrilmis eklektik bir tarih anlayisi, laikperest bir modernlesme arzusu ve îslamiyetin temel etkilerinin asilamamasinin verdigi hayalkirikligi ve gizli halk düsmanligi bu hareketin ayird edici vasfi olmustur.
  
  daha fazla bilgi için:
  kaya akyildiz ve baris karacasu, 'mavi anadolu: edebi kanon ve milli kültürün yapilandirilisinda kemalizm ile bir ortaklik denemesi', toplum ve bilim, 81
  ^*
• (bkz: mavi anadoluculuk)
• (bkz: ecevit mavisi)
• (bkz: dr. manhattan)
• medyaskop ve birgüncü, ayrıca büyük olasılıkla fonlu tayfanın eleştirmesinden; türk milleti için doğru ve faydalı olduğunu anlayabileceğimiz sosyal akım.