rnai

• bir nevi genetik asi yontemiymis.
  
  virusun rna'larinin vucutta tanimlanmasini saglayarak yok edilmesine verilmesiyle alakali bir islem.
• insanda kullanımı henüz bazı problemlerle karşı karşıyadır.
  
  çift zincirli olarak hücreye sokulması gereken rna'ların taşınması için iki yol mümkün:
  
  a) bunlar doğrudan kana verilebilir. buradaki problem bağışıklık sisteminin belli uzunluğun üstündeki çift zincirli rna'lara yanıt oluşturmasıdır.
  
  b) bir kısım vektörlere (ör: viruslar) yüklenerek vücuda sokulabilirler ancak bu durumda da taşıyıcı vektöre bağlı bazı beklenmeyen ve istenmeyen etkiler ortaya çıkabilir.
  
  tekniğin özellikle hiv, hbv, hcv gibi viral etkenlere karşı kullanılması için pek çok çalışma yürütülmektedir. yirmiyi aşkın firma bu tekniğe dayanan tedavi yöntemleri geliştirmeye uğraşmaktadır.
• rnai prosesi en kisa ve net olarak nukleik asit temelli bagisiklik sistemi olarak tanimlanabilir.
  
  petunya ciceklerinin renkleri genetik olarak kontrol edilmek istenirken tesadufi olarak kesfedilmistir. (bkz: petunya)
  
  kisaca: pigment olusumunu kontrol eden genler petunya bitkisinde agrobacterium tumefaciens bakterisinin vektor olarak kullanilmasiyla normalden daha yuksek oranlarda tanimlanarak daha koyu ya da daha farkli renklerde cicekler elde edilmeye calisilmistir. ancak gozlenen fenotipler beklenenden tamamen daha farkli sonuc vermistir ve cogu cicegin renklerinin acildigi ve pigment uretiminin azaldigi belirlenmistir. bunun nedenide normalden daha fazla uretilen messenger rna molekullerinin canlinin bagisiklik sisteminin bir elemani tarafindan parcalanmasidir ki yillar sonra kesfedilecek ve rnai olarak isimlendirilecektir. (bkz: one hundred years of solitude)
  
  rnai makinesinin calismasini cift sarmal yapidaki rna molekulleri tetiklemektedir ve temel olarak virus saldirilarina karsi bagisiklik sisteminin bir parcasi olarak dusunulmektedir. viruslerin onemli bir kisminin genetik materyali cift sarmal yapidaki rna molekullerinden olusmaktadir ve rnai bagisiklik sistemininde bu organizmalara karsi evrimsel surec icerisinde canli organizmalar tarafindan gelistirildigi one surulmektedir.
  
  gunumuzde fonksiyonel genomik calismalarinin artmasiyla beraber spesifik olarak her bir genin organizma icerisinde ki gorevi belirlenebilmektedir ve bu amacla da rnai yontemi yaygin olarak kullanilmaktadir. bu teknik bize nukleik asit dizilimi bilinen genlerin ekspresyonunu durdurabilme ve bunun sonucunda canlida meydana gelen fenotipik degisimleri gozlemleyebilme imkanini vermektedir.
  
  laboratuvar uygulamalari su sekilde yurutulmektedir. fonksiyonu belirlenmek istenen genin messenger rna'si sift sarmal olarak bir vektor, promoter ve antibiyotik direnc geniyle beraber canli genomuna eklenmekte ve rna'nin uretilmesiyle beraber bagisiklik sistemi devreye girmekte ve hem sonradan organizmaya eklenen genlerin hem de canlinin dogal olarak kromozomlarinda bulunan ayni genden uretilen messenger rna'lar parcalanmaktadir. sonucta canlinin genetik yapisi degistirilerek dogal olarak uretmesi gereken proteinlerden birinin uretimi engellenmis olmaktadir, fenotipik degisimlere neden olmasi kacinilmazdir. sonuc olarak bize hem bu genin hem de urettigi proteinin organizma icerisinde ki gorevi hakkinda bilgi vermektedir.
  
  gelecekte ozellikle virus kaynakli hastaliklarin onlenmesinde, gmo uretiminde, urun kalitesinin gelistirilmesinde, yaslilik genlerinin belirlenerek insan omrunun uzatilmasinda yaygin olarak kullanilacaktir.
  
  insanlar uzerinde cesitli denemelerin yapilldigi bilinmektedir, ozellikle kore, kanada ve italya'da cesitli calismalar yurutulmektedir. plasmid vektorlerin kullanilmasiyla vucuda rna'larin tasinimi mumkundur bitki transformasyonlarinda yaygin olarak kullanilan agrobacterium uygulamalari basarili sonuclar vermektedir.
  
  konuyu etik olarak incelemek gerekirse madem ki insanlar daha mutlu ve kaliteli yasamayi hakettiklerini dusunuyorlarsa, dunya nufusunun onemli bir kismi aclikla bogusuyorsa, kimyasal ilaclar kullanilarak hem doganin dengesiyle oynaniyor hem de kanser vakalarinda artisa neden olunuyorsa, kar hirsi diger insani kaygilarin onune gecmisse, bu tur teknolojik kesifler insanoglunun suregelen dogayi kontrolu altina alma savasinda onemli bir silah olarak kullanilacaktir.
• ilk bitkide farkedilen bu mekanizma moleküler biyologlar taradından kullanılmaya başlamış ve gen susturmasında (memeli hücreleri dahil) alternatif bit method olmuştur.
  
  an itibariyle çeşitli yöntemlerle elde olmakla beraber, kendileri 20 bp civarlarında takılmakla beraber üzerlerindeki sekanstan faydalanarak hedef mrnayı bulmakta ve mrna'nın parçalanmasını sağlamaktadır.
  
  güzeldir ve zekice bir yöntemdir, takdir ister...
• (bkz: the rest is silence)
• bircok virutik hastalik ve kanser turu icin tedavi potensiyeli barindiran bir yontemdir. microrna ve sirna seklinde iki ana rna turuyle gerceklestirilir.
• açılımı rna interferansıdır. sistemik gen susturucu işlevinden söz edilebilmesi bazı proteinlerin mobilizasyonundan kaynaklanmaktadır. bu araştırmada bu durumun ortaya çıkması için gereken enzimler ve proteinler c. elegans üzerinden detaylıca ele alınmaktadır.
  
  rna susturma sinyallerinin hücreler arası ve sistemik hareketini ele alan bir başka makaleye ise buradan ulaşılabilir. ilgili makalenin "systemic rnai in animals" bölümünde sid-1 olarak adlandırılan bir transmembran protein ve bazı taşıyıcı proteinler gibi açıklamalardan söz edildiği görülebilir.
  
  bu araştırmanın abstract bölümünü türkçeleştirmek gerekirse:
  
  "epigenetik bilgiler, çoğu zaman her yeni neslin başlangıcına yakın silinir. bununla birlikte, bazı durumlarda, epigenetik bilgi ebeveynden nesile aktarılabilir (çok kuşaklı epigenetik kalıtım). bu tip epigenetik kalıtımın özellikle dikkate değer bir örneği, caenorhabditis elegans'ta çift sarmallı rna aracılı gen susturmasıdır. bu rna aracılı interferans (rnai), beş nesilden fazla kalıtılabilir.
  
  bu süreci anlamak için, rnai susturma sinyallerini gelecek nesillere iletmede kusurlu olan nematodlar için bir genetik tarama gerçekleştiriyoruz. bu tarama rnai kusurlu hrde-1 genini tanımlıyor. hrde-1, hayvanların germ hücrelerinde rna'larla birleşen bir argonaute proteinini kodluyor."
  
  "tüm bunlar neden ilginç?" derseniz yanıtı şudur: bu mekanizma, "bir organizmadaki çeşitli epigenetik değişimler (bkz: epigenetik/@highpriestess) gelecek nesillere eşey hücreleri aracılığı ile nasıl aktarılabilir?" sorusunun cevaplarından biri olabilecek bir modifikasyon mekanizmasıdır, iyi anlaşılması da bu yüzden önemlidir.
  
  * * *
  ps: beni bunları araştırmaya teşvik eden uzaydangelenfare'ye selam olsun.^*
• bu rnai mekanizmasının aşı versiyonu üzerine araştırma yapmıştık. eğer şansımız olsaydı deneyini de gerçekleştirecektik. özellikle bu sistemin viral proteinlerin ekspresyonunu mrna seviyesinde inhibe etmesi sayesinde viral aşı çalışmalarında önemli bir yere gelmiştir. bildiğim kadarı ile bir çok makalede sirna aşılarının hpv üzerinde etkileri araştırılmıştı. bu konu üzerindeki araştırmamız hakkında konuşmak isteyen olursa yeşillendirebilir. birtakım fikir alışverişinde bulunabiliriz.