tetraktys

• zamanında ortaokul birinci sınıf matematik müfredatında gösterilen ve eminim 80 jenerasyonunun görünce hatırlayacağı 10 noktadan oluşan üçgen formu.
  
  sırasıyla her satırda 1, 2, 3, ve 4 nokta yer alır.
  burada sözkonusu edilen 1,2,3 ve 4 sayılarından 1+2+3+4 = 10 yada (1x4)+(2x4)+(3x4)+(4x4) = 40 elde edilir.
  
  lakin bu form, herhangi bir matematik konusunun ötesinde olup pisagorcuların simgesidir, mükemmelliği gösterir.
  anlamına gelince:
  
  1: bir noktadır, “.” nokta boyutsuzdur. her şeyi içinde saklar, her şeyi doğurur.
  1’den 2 doğar. bu iki noktadır, (. ---- .) ve çizgiyi oluşturur.. çizgi bir boyutludur.
  2’den 3 doğar. 3 nokta bir yüzey oluşturur. “üçgen”. yüzey iki boyutludur.
  3’den 4 doğar. 4 nokta bir cisim oluşturur. “piramit”. cisim 3 boyutludur.
  
  kısaca: tetraktys, ilksizlik ve sonsuzluğun kaynağıdır, büyük birliği kucaklar.
• "tarihin aynasında dinler ve mezhepler" adlı kitabında prof. dr. ismail taşpınar şöyle belirtiyor (ifav yayınları syf 47) aynen aktarıyorum:
  "pitagoras'a göre bu sistem, insanın düşünce sisteminde de mevcuttur. buna göre insan, sayı sayarken 'bir' ile başlar ve 'bir' ile düşünür. 'bir' sayısı tektir ve 'monad'dır. bir sayısı aynı zamanda tanrı ile 'o'nun yeryüzündeki tezahürü olan' insanın da sembolüdür. buna göre monad, hem mikrokozmu hem de makrokozmu bünyesinde barındıran bir sayıdır. 'iki' sayısı ise, bir sayısında özümsenmiştir ve kendisini kavramakla 'ikilik' yani 'dualitüd' oluşur. bu düalitüddeki tez ve antitezden, sentezi olan 'üç' sayısı meydana gelmektedir. üç sayısı, içsel dinamizmi de temsil etmektedir. 'üç' sayısı içsel dinamizmi temsil ettiğine göre, 'dört' sayısı dışsal dinamizmi yani tezahürü ve 'kemâli' temsil etmektedir. böylece bütün sayılar, kutsal olan bu ilk 'dört' sayısının birbiriyle çarpılması ve toplanmasıyla elde edilmiştir. nitekim: 1+2+3=6 ; 6+4=10 eder. mükemmel sayıyı temsil eden 10 sayısı bu temel dört sayının birleşmesiyle mümkündür. bunlar içerisinde, 'üç' ile 'dört'ün birleşmesinden meydana gelen 'yedi' sayısının ise ayrı bir önemi vardır. buna göre, 'yedi' sayısı hem 'batın' hem de 'zahir' gücün birleşmesini temsil etmektedir. gerçekten, yunan düşüncesinde 'yedi' sayısının kutsallığı birçok alanda görülmektedir."
• pisagor gibi matematikçilere göre evrenin muhteşem mimarisini oluşturan taşların biraraya getirdiği yaratıcı bütünü sembolize eder.
  
  buna göre, birbirine karşıt unsurların reaksiyonunun sonucunda oluşan varlık evreninin içinde, bizim düzensizlik gibi gördüğümüz her nokta, aslında büyük düzenin bir parçasıdır. nasıl ki madde enerjiye ve enerji de maddeye dönüşebiliyorsa ve aslında ikisi de varlık adı verilen bütünü ifade ediyorsa, yaratıcılık da evrenin bütününde enerji olarak varolur. insanoğlu kendi sosyal ve sınıfsal çelişkilerinden arınabildiği ölçüde içindeki bu yaratıcı tözü açığa çıkarabilir.
  
  tetraktys aslında sadece evrenin mantıksal mükemmelliğini değil, aynı zamanda bizim onu inşa eden yaratıcı gücün de bir parçası olduğumuz gerçeğini ifade etmek için pisagorcu tarikatlar tarafından kullanılır.
  
  (bkz: kozmizm)