• türkiyede şişe et veya kıyma geçirme usulüylen yapıldığından yine ülkemize has bir benzersizlik ile her büfede ayrı bi lezzet sunan bu güzel olay, almanyada bundesstaat tarafından uygulanan baskılar sonucu merkezileşmiştir. etler fabrikasyondur. öyle 10 kilo eti açık bi şekilde saatlerce pişirmenize izin vermez alaman hükümeti. merkez ifirmalar bu eti hazır şişlenmiş, bakteryel kültürlerle korunmuş ve bilimum plastik olaya sarılmış vaziyette dönercilere satar. onlar da haftada bir iki alır depolarına koyarlar bunları. döner ibttikçe içeriden çıkartır takarlar bu hazır nevaleyi. iğrenç olmasının ilk sebebi bu uygulamadır.

    ikinci sebebi ise, her esmer bıyıklı adamın kendini döner ustası sanması sonucunda döner kesmekten bihaber insanların döner ustası haline gelmiş olmalarıdır. bu bir yanılgı değil zorunluluktur aslına bakılırsa. 3 milyon civarı türkün yaşadığı bir memleket olan almanyada 5 bintrilyonmilyon tane dönerci vardır, o yüzden eli bıçak tutan her türkün döner ustası olarak görev yerine geçmesi gerekir. sonuç olarak bizim köfte mi, biftek mi diye durup düşüneceğimiz boyutta et parçalarını ekmeğin arasına koyar verirler size. doyurur evet, garip kokusundan tiksinmezseniz.

    aklıma şu anda gelen sebepler arasında sonuncusu ve belki de cinayetler kategorisinde jack the ripperın şaheserleriyle yarışacak kıvamda korkutucu olanı bu sandviçin içine akla gelecek her türlü salata malzemesinin koyulması vaziyetidir. bu başlı başlına bir vaziyettir gerçekten de, çünkü döner siparişini verirsiniz ve döner şişten yumruk kadar parçalar halinde ekmeğe konulduktan sonra, içine ne girsin -gurbetçiliğin şiddetine göre soru daha da abuklaşabilir- sorusuyla ve önünüzde duran salata barı kıvamında bir yer ve size bakan bi dönerciyle kalakalırsınız. lahanadan, küp küp doğranmış hıyarla karışık domatese, acılı ezme diye bildiğimiz mezeden, renklere göre isimlendirilmiş bulamaç soslara kadar herşey vardır bu barda. komplett dediğiniz anda bu katkı maddesi vaziyeti oluk oluk akar dönerin içinde ayrı bi yerleşim birimi oluştururlar. oturarak yediğinizi var sayarsak, siz döneri yerken onlar kitleler halinde döner ortamını terk ederek yeni mekanlarına geçerler. bir kısmını yemiş olabilirsiniz o sırada, ama bir insanın salata niyetine yiyeceği miktarın rahat iki yüz katı boyutta olan bu salatalar, yeni mekanlarında siz döneri bitirdikten sonra da ikamet etmeye devam ederler. onlar salata vaziyetidir ve ne dönerden, ne dönerciden, ne de tüketiciden bir çekinceleri yoktur. dönerin içine sıçmakla yetinmeyip, gereksiz kalabalık yaratır, olay sonunda da asgari kayıpla olaylarını sürdürürler.

    avrupanın başka bir ülkesinde bu kadar uzun vakit geçirmediğimden ve dönerci gördüğümde kaçarak koştuğumdan kelli, diğer ülkelerdeki durumu size anlatamayacağım. ama olayın bu yönüyle ilgili bir anımı anlatabilirim. istanbulda doğup büyümüş üniversite için almanyaya gelmiş bir türk olarak alman usulü dönerden ben ne kadar nefret ediyorsam, almanyanın yerlisi has ve mulis alman halkı da bu zehir zemberek olasıca olaydan o kadar keyif almakta. olay öyle yerleşik, öyle vaz geçilmez bir hal almış ki, biri avustralyada öteki ispanyada olmak üzere bir yıl almanya dışında yaşamış iki alman arkadaşımla ne özlediniz muhabbeti yaparken, ikisinin de ağız birliği yapmışçasına aynı anda döner demesi beni benden almıştır. ikisinin de özlem giderme amaçlı birer ikişer defa bölgedeki dönercilerin yolunu tuttukları ve ispanya örneğinde dönerin içinde sadece domates ve pattes kızartması olması ve avustralyadaki dönerin ise çok garip kokmasından dolayı hiç memnun kalmayıp almanyadaki döneri özledikleri ise konuşma sırasında beni şaşırtan diğer detaylardır. iki ders çıkarttım bu olay neticesinde; biri bizim vatandaşımızın dünyanın her yerine giderek ortamn gereksinimi nedir anında çözdüğü ve akabinde bunu dönere uyguladığıdır. ikincisini unuttum.

    alman usulü döner güzel bir şey değildir. hatalıdır.

    (bkz: ausnahmen bestaetigen die regel)
  • herkes kendi dönerini yer. (bkz: alman usülü)
  • içinde ne ketçap ne de mayonez olan, ne fabrikadan gelen et, ne de ekmeği tost olan dönerdir. en azından münih için geçerlidir bu. aslanlar gibi yoğurda bandırılmış, bekletilmiş et (dana, koyun), kendi imalatı süper ekmek eşliğinde sunulur müessesede. he, bütün kekolar dönerci açtığı için, o boktan dönercilerde saçma şeyler yiip, ''ama o öyle'' diyen çok olur, turisttir onlar, aldırmayın.
  • kestirmeden soyle tanimlayayim,

    yuvarlak ramazan pidesini alin, dorde bolun. bu ekmeginiz olacak. icine turkiye'de yarim ekmegin arasinda konulanin 4-5 kati kadar et doldurun. uzerine de marul, domates, salatalik ve alisilageligin disinda beyaz ve kirmizi lahana, beyaz peynir ve pepperoni koyun. sos olarak da acili, korili, yogurtlu-mayonezli bir seyler konulabiliyor.

    bunun bu kadar ucuz olmasinin nedeni, almanya'daki ucuz et fiyatlarinin da otesinde, doner diye ittirdikleri seyin sonucta turkiye'deki salam tarzi bir sey olmasi. dukkanlarda bazen asiyorlar donerin fabrika recetesini. %70 dana eti, %20 tavuk eti, %10 sacma sapan bir suru tadlandirici falan. et dedikleri de elbette kasaptan aldigimiz turden olmak zorunda degil. sonucta adamin buzdolabindan cikardigi henuz pismemis doner bile beyaz-kahverengi tuhaf bir renkte oluyor ve yediginiz sey de hamurumsu salam.

    almanya'da en iyi doner, eti fabrikalardan almayip kendisi saran donercilerden yenir. bunlardan harbi biftek tadi alirsiniz.
  • bu döneri beğenmek için insanda et kültürünün olmaması lazım.

    2005'ten beri almanya'nın bilumum şehrinde yemişliğim var bu mereti. canım et çekince (malum et, basit bir tat ve günümüzde erişimi pişmiş sebzeye erişimden kolay), evde yemek yapmaya fırsatım olayınca ama en çok gece geç saatlere kadar çalıştığımda enstitünün yakınında o saatlere kadar açık sadece dönerci kaldığı için baya bir maruz kaldım kendisine. ama dediğim gibi güzel bir yiyecek mi? hayır. mc donalds hamurgeri ne kadar sofistike ise bu da anca o kadar. kıyma döneri bir kere. o kıymanın içinde de tonla tavuk derisi, kemiği, kıkırdağı, renklendirici madde ve tadını yerine getirebilmek için bir ton baharat ve yapay tatlandırıcı var. helal sertifikası bakınan bilumum türk'ün umrunda değil bunlar nedense. (oysa helal neydi, helal temizdi...)

    ha ama sunumu gayet cezbedici ve türkiye'dekinin aksine kocaman porsiyonlarda geliyor. nispeten ucuz, salata ve sos malzemeleri bol ötesi; ciddi ciddi ağzı kapanmıyor dönerin. kısaca tam öğrenci yemeği. ama bundan fazlası değil. orada burada üstüne methiye düzülmesine, almanya'ya gidince mutlaka yenmeli tavsiyelerine hayretler içinde bakakalıyorum. bilhassa almanya'da gidilesi tonla av eti restoranı varken ve almanların bilumum kıta avrupalı gibi etin yanına harika soslar hazırladığı düşünülünce...

    yine de ilginçtir, bu dönerin almanların çağdaş kültüründe önemli bir yeri var yalnız. almanların ciddi bir kısmı dönerin almanya'da icad edilmiş dolayısıyla alman yemeği olduğunu düşünüyor. gurbetçi türkler tarafından berlin kreuzberg'teki meşhur hasır restoran'da** yapılmış almanya'da ilk kez. almanlar bunu mekan ve yıl vererek anlatıyor böyle. lakin bir alman'a, evet olabilir ama döner kaç yüzyıldır tr'de yapılan, bilinen bir yemek zaten, diyecek olursanız da cevapları hazır: ama tr'deki dönerden farklı bizim dönerimiz. araştırmacı gurmeliğim gereği kalktım gittim, berlin'de hasır'da da yedim ve baboş dönerpoint ve benzerlerinin sucuktan bozma dönerinden kat be kat iyi olsa da bir yiyeceğin döner olması için sağlaması gereken minimum şartları karşılayamıyor maalesef.

    edit: neymiş o şartlar diyenleri şöyle alalım. (bkz: #31306248)
  • avrupa'da varolan ve türkiyemiz'de göremediğimiz sos kültürüyle, türkiye'de varolan ve avrupa'da göremediğimiz baharat kültürü alman usülü dönerde birleşir ve ortaya mükemmel bir tat çıkar.
  • olmayan dönerdir. almanya'da yaşayan türk usulü döner olabilir, gurbetçi hatta almancı usulü olabilir, ama alman usulü döner bizzat almanların yaptığı dönerdir ki, böyle bir döneri 10 senelik berlin yaşantımda görmedim, tatmadım. başlığın altında verilen döner tanımlamaları da buna uymuyor zaten.

    edit:imla
  • preslenmiş, bölgesine göre içine hindi,garip yağlar konan, berbat ötesi bir dönerdir.
    arada gerçekten som etten, yaprak yapan yerler var,onlar bomboştur.
    bu berbat pres kıyma dönerler çok kotudur.
    alamanın zaten damak tadı yok. gördüğüm en berbat türk ,thai,hint,japon,çin lokantaları almanyada. almanya maddi durumun çok iyi olduğu, onun ne ulaşıma, ne yeme içmeye, ne de hijyene yansımadığı garip bir ülke.
    alman dönerinden berbat tek şey almanyadaki lahmacundur.
  • almanya'da et 7 euro civarinda ve lezzetli. yani orada yasayan bir insan icin bu fiyat 7 tl gibi birseydir. bizim paramizla kiyasladigimizda bile 15 tl ediyor, bizde et 25 - 35 arasinda degisiyor. et hem lezzetli, hem de porsiyonda buranin iki katı et verilince, zamanla turk usulu doner, almanya (alman degil cunku donerci dukkanı olan alman bulamazsiniz, hepsi turktur yine de) usulu doner olmaya baslamıstır. gezdim gordum yedim ictim, onay verdim.
  • genelde türkiye'de döner sevenlerin sevmeyeceği bir döner çeşididir. türkiye'de yapılan sossuz, salatasız döner daha yağlıdır, daha çok bizim damak tadımıza hitap eder. alman döneri ise kupkuru bir ettir; soslarla şenlendirilir ki bu da bana pek bi leziz gelen olaydır. sosların türlü türlü çeşidi vardır; sarımsaklısından tut acısına kadar. tabi bunları koyduruo koydurmamak size kalmış. istediğiniz şekilde şekillendirebilirsiniz dönerinizi.

    berlin'de yaşayanlar bilir; bilmeyenler de umarım en yakın zamanda öğrenir. "mustafas gemüsekebap" denen bir mekan vardır. mekan dediysem, yine kiosk tarzında; sağında solunda oturacak bi yer yok. mehringdamm u-bahn istasyonunun hemen çıkışındadır. özelliği ne midir bu mustafa abimizin dönerinin? bir kere sadece tavuk döner yapar ve adından da anlaşılacağı üzere (gemüse türkçe'de sebze anlamındadır) dönerin arasına kızarmış sebze parçaları yerleştirir. kabak, patlıcan, havuç ne ararsanız vardır bu sebzelerin arasında. en sonda üstüne peynir serpiştirir ve son derece leziz bir şey çıkar ortaya. ama çok açsanız buraya sakın gitmeyin, zira önünde daima metrelerce kuyruk vardır. sıraya girmeniz ve nihayet dönerinizi almanız 1 saati bulabilir. bu 1 saat içinde kokulardan da iyice acıkıp, sağa sola saldırma eğilimi gösterebilirsiniz. benden söylemesi.
hesabın var mı? giriş yap